Weingut Tesch (Nahe): online degustatie met Dr Martin Tesch

Tags

Deutsche Riesling, Duitse Riesling, Nahe, riesling, Weingut Tesch

Hoe lang? Een klein jaar denk ik, hebben we gezocht naar een datum om een online tasting te kunnen organiseren met de wijnen van Weingut Tesch.
Het wachten was de moeite waard, dat wel.

Mijn eerste kennismaking met Weingut Tesch en wijnmaker Dr Martin Tesch was op ProWein, 2017 of 2018 moet dat geweest zijn. Een klein standje waar kleurrijke flessen verrassend zuiver Rieslingwijnen bleken te bevatten. Ik maakte onmiddellijk een notitie om dit domein te blijven opvolgen.

Door de hartelijkheid van het team bij Tesch kreeg ik een uitnodiging voor een begeleide online tasting (Covid-19, weet je wel), en even later een box met zes 0,25 liter flesjes Rieslingwijnen afkomstig van de belangrijkste wijngaarden van Weingut Tesch.

Op 5 mei zaten we dan voor het scherm, samen met enkele andere deelnemers, onder andere uit Canada en Duitsland.
Martin Tesch zou het hebben over de klimaatverandering, en hoe ze daar trachten mee om te gaan. En ondertussen werd er geproefd en kregen we gedegen uitleg over de wijngaarden, bodems, waterhuishouding, en van de niet zo conformistische stijl van wijn maken en eigenwijze manier van denken. Onafhankelijk en een beetje rebels,staat Martin in het leven. Compromissen zijn niet voor hem weggelegd. Zo stapte hij in 2014 uit de elitevereniging VDP. Te veel regeltjes, te moeilijk voor de manier waarop hij wil werken.

We proeven samen zes wijnen, en ondertussen vertelt Martin Tesch gedreven zijn verhaal.

1.- Weingut Tesch Unplugged^® Riesling trocken 2020
‘Dit is de wijn die voor Tesch alles veranderde, de wijn van mijn leven’, begint Martin over deze wijn. ‘In de jaren negentig werden Duitse wijnen steeds maar zoeter, en daar wilde ik afstand van nemen. Droge Riesling heeft inherente kwaliteiten als frisheid, mineraliteit, fruitigheid, en heeft geen overdreven alcohol of eikgebruik nodig.Je kan dus een hoge kwaliteit droge Riesling maken met weinig technologie.’
De eerste jaargang van deze Unplugged was 2001. Het briljante idee was in eerste instantie een regelrechte ramp: meer dan 40% van de klanten haakten af. De wijn was veel te droog voor de toenmalige Duitse consument, en de afschuwelijke Engelse naam stootte tegen de borst van de traditionele Duitse wijnconsument. Vandaag is de situatie gelukkig helemaal anders: ‘Het is de belangrijkste wijn voor het Weingut, en we zijn erin geslaagd van deze wijn een icoon voor de nieuwe generatie van droge Duitse Rieslingwijn te maken.’
In het glas komt een bleekgele fonkelende wijn, met koele mineraliteit, citrus, munt en grapefruit, sappige zachte zuren met groene perzik, sinaas en kleine groene kruidigheid. Droog, pittig en levendig, en toegankelijk.

De Lagewijnen, afkomstig van unieke wijngaarden:

2.- Weingut Tesch Löhrer Berg Riesling trocken 2020
Löhrer Berg is een wijngaard in Langenlonsheim, dicht tegen het woud gelegen.
Al op het einde van de 17de eeuw werd hier door een bisschoppelijke verordening riesling aangeplant, waardoor het de oudst vermelde wijngaard van de Nahe is.
De bodem bestaat uit vruchtbare leem, er zijn zes of zeven bronnen uit het woud die voor een goede waterhuishouding zorgen en de zuidelijke oriëntatie beschermt de druiven tegen wind en regen. Het is dus een ‘stressfree’ wijngaard, wat zicht vertaalt in de wijn.
Een groene flits fonkelt in het glas, waarin we mineraliteit, wijngaardperzik, zeste van mandarijn en sinaas opmerken. Zuivere citruszuren in de aanzet met rinse appel, grapefruit en citrus. Mometneel komt de wijn wat strak over.

3.- Weingut Tesch Krone Riesling trocken 2020
Laubenheimer Krone is de tegenpool van de Löhrer Berg, hoewel de wijngaard hier net naast is gelegen. Verder van het woud, echter, waardoor er geen bevloeiing meer kan geraken. De druiven hebben nagenoeg elk jaar waterstress, wat de wijn veel spannender, expressiever en gevarieerder maakt. Ook de gemengde bodem zorgt voor een grotere complexiteit.
Een bleekgele wijn met een verfijnde floraliteit, kruidig en een zanderige mineraliteit. Sappig en verfrissend, met een goede balans door wat meer rondheid waardoor de zuurtjes ingedekt worden.

4.- Weingut Tesch Königsschild Riesling trocken 2020
In de Langenlonsheimer Königsschild bestaat de bodem uit lichte leem met kalksteen, afkomstig van overblijfselen van het oerstrand dat zich daar bevond. De kalksteen geeft een lichte, elegante en slanke Riesling, hoewel jaargang 2020 daar lichtjes van afwijkt: deze wijn vertoont wat meer expressiviteit tegenover andere jaren. Nochtans was er niets aan beheer van de wijngaard of werken in de kelder veranderd.
In het glas komt de wijn met een iets geëvolueerde citroengele kleur. Rijp geel fruit en gedroogde perzikjes, boomfruit en een kleine oxidatieve toets maken de neus erg complex en verleidelijk. Dens mondgevoel met sap, diepte en grip. Veel schakering van wit, tot geel en gedroogd fruit, met citrus en citroenschil. Heel mooie geconcentreerde expressievolle wijn vol rijp fruit. Heerlijk.

5.- Weingut Tesch Karthäuser Riesling trocken 2020
Karthäuser – de naam komt van een kartuizerklooster dat in Laubenheim gevestigd was – heeft een van de meest interessante bodems voor riesling: Rotliegendes. Verweerde rode zandsteen met veel ijzer geeft de wijn een grote complexiteit en ‘mineral magic’.
Licht strogeel, complexe neus van sinaas, citrus, rabarbertaartje, perzik en klein exotisch fruit. Rijp fruit vol sappigheid hier, expressief, met gebalanceerde zuren, fijn en edel mondgevoel, met veel grip en densiteit. Mooie wijn.

5.- Weingut Tesch St. Remigiusberg Riesling trocken 2020
Laubenheimer St. Remigiusberg is de meest prestigieuze wijngaard van Weingut Tesch, hoewel het de kleinste oppervlakte heeft. De vulkanische bodem levert een wat afwijkende Riesling op, met een meer exotisch karakter en een rokerige mineraliteit.
Lichtgouden schittering in het glas, rokerig mineraal, bloemenwei, munt en kruiden, mandarijntjes, sinaas en mango zijn te onderscheiden in de neus. In de mond komt een zuivere finesserijke wijn met precisie en focus. Klein tropische vruchten, zachte citruszuurtjes, perzikjes.
Grote klasse, heerlijke topwijn.

Hartelijk dank aan Dr. Martin Tesch voor de uitnodiging en de interessante proef- en infosessie.

Weingut Jakob Schneider: rijzende ster met topwijngaard in de Nahe (Duitsland)

Tags

Deutsche Riesling, Duitse Riesling, Nahe, riesling, Weingut Jakob Schneider

Het is veel te lang geleden dat ik in de Nahe was. Momenteel laat de privé- en werksituatie het nog niet toe om er enkele dagen tussenuit te trekken. Het is nochtans een interessante streek om te ontdekken, niet in het minst door de natuur, maar evenzeer omwille van de verscheidenheid aan bodems, veroorzaakt door het vulkanische verleden van de regio. En uiteraard ook omwille van de vele topdomeinen die het gebied rijk is.

Niederhäuser Hermannshöhle

Een van mijn favoriete wijndomeinen kwam onlangs op de proeftafel bij Wijnhuis Tinto. Steven Van De Woestyne voert Weingut Jakob Schneider al enkele jaren in, en de recente jaargang kwam net voor de openflesdagen toe. Tijd voor een vernieuwde kennismaking.

Sinds 1575 is het Weingut Jakob Schneider in handen van de familie Schneider. De huidige wijnmaker Jakob Jr. is de zesde generatie. 85% van de aanplant is riesling, 10% zijn voor de burgunders (weissburgunder, grauburguner en spätburgunder) en er staan nog 5% andere soorten.
In totaal bezit de familie 25 hectare wijngaard. Bijzonder is de grote aanplant op de beroemde wijngaard Niederhäuser Hermannshöhle. Je kan hier spreken van een duopolie: Weingut Dönnhoff bezit 5,3 van de 8,5 ha, Weingut Jakob Schneider 3 ha. Ook de steile wijngaard Norheimer Dellchen delen ze met Dönnhoff. Verder hebben ze druiven op onder meer de geclassificeerde wijngaarden Felsensteyer en Klamm, met zicht op het riviertje de Nahe.

De familie Schneider

In de afgelopen jaren is Weingut Jakob Schneider niet onopgemerkt gebleven in de vakpers. In 2017 werd het bedrijf terecht uitgeroepen tot Aufsteiger des Jahres (vrij vertaald: rijzende ster van het jaar) door Gault&Millau. Stephan Reinhardt (Robert Parker Wine Advocate) schrijft in 2020: ‘Qua prijs-kwaliteitverhouding speelt Jakob Schneider nog steeds alleen in zijn eigen competitie.’
En de jury van de Vinum Weinguide is in 2022 nog lovender: ‘Dat Jakob Schneider al een tijdje aan de absolute top van de Nahe is gearriveerd hebben we hier al meerdere keren aangegeven. Inmiddels is er na tientallen jaren ervaring als wijnmaker bovenop zijn expertise nog een andere belangrijke kwaliteit naar voren gekomen: de rust en zekerheid om alles perfect te doen in het dagelijkse werk, en dat proef je dan ook in de wijnen.’

Jakob Schneider Jr.

Topwijngaard Niederhäuser Hermannshöhle ligt direct aan een bocht van de rivier de Nahe met een perfecte expositie aan de zon. De hellingen van de wijngaarden strekken zich uit tussen 130 en 175 meter boven zeeniveau, het hellingspercentage ligt tussen de 40 en 70 procent. De bodem bestaat voornamelijk uit zwartgrijze verweerde leisteen met een optimaal vermogen om warmte op te slaan. De leisteen is vermengd met vulkanisch stollingsgesteente, kalksteen en porfier. Dit zorgt dan weer voor een goede bodemdrainage. Op de Hermannshöhle wordt voornamelijk riesling verbouwd. Het is al meer dan een eeuw de meest gerenommeerde wijngaard van de Nahe.

Het hoeft geen twijfel dat het paradepaardje van het Weingut Jakob Schneider van deze topwijngaard Hermannshöhle afkomstig is. Naast een wijn afkomstig van jonge stokken (de ‘gewone’ Hermannshöhle Riesling trocken) bottelen ze de ‘Premiumwijn’ Hermannshöhle MAGNUS in een stevige fles met gouden capsule.

Op de proeftafel bij Wijnhuis Tinto stond hiervan jaargang 2019.

Weingut Jakob Schneider Hermannshöhle MAGNUS Riesling trocken 2019:
De wijn komt met een geschakeerd aroma in het glas, als ware het een weerspiegeling van de bodemvariatie: citrus, steenfruit, klein exotisch en rijp geel fruit, met een grote complexiteit en een uitgesproken minerale kruidige impressie. Materie, grip en gulle sappigheid  van bij de aanzet, citrus en citruszeste, mandarijntjes en perzik. De stevige ruggengraat van zuren worden door een fijne fruitigheid gebalanceerd. Talmende, verfijnde afdronk.

Groeiseizoen 2019 was een van de betere jaargangen in de reeks warme jaren van 2018 tot 2020. 
Deze wijn kan, door zijn structuur, inhoud en gewicht, zeker enkele jaren in de kelder liggen, maar is door het evenwicht en de gelaagdheid nu al een feest in je glas.
En, ook niet onbelangrijk, nog betaalbaar. Zoals alle wijnen van Jakob Schneider dat zijn.

Weingut Jakob Schneider                                 
Winzerstrasse 15
D-55585 Niederhausen / Nahe                    
schneider-wein.com            

Wijnhuis Tinto
Blauwe Steenstraat 75
9070 Heusen (bij Gent)
wijnhuistinto.be

                             

---

Dit artikel verscheen ook op WijnWijnWijn-magazine, en werd verstuurd met nieuwsbrief #7 van 11/05/2022.
Abonneer je hier op de nieuwsbrief van WijnWijnWijn en mis niks van de nieuwe gepubliceerde berichten en artikelen, zowel van de WijnWijnWijn-redactie als van de WijnWijnWijn-partners.

Maxime Herkunft Mosel: een nieuwe vereniging van topwijnmakers in de Mosel

Tags

Deutsches Weininstitut, Duitse Riesling, maxime herkunft, maxime herkunft mosel, Moezel, Mosel, riesling

Dertig wijnmakers uit de Moezelstreek hebben hun krachten gebundeld om Maxime Herkunft Mosel te vormen. De gemeenschappelijke doelstelling is het promoten van het drietraps-classificatiemodel van Gutswein, Ortswein en Lagenwein (landgoed-, gemeente- en wijngaardbenaming). Maxime Herkunft Mosel werd opgericht als partner van de vereniging Maxime Herkunft Rheinhessen, die al vijf jaar succesvol werkt. De leden komen uit het hele Moselgebied, van de Saar tot de Terrassenmosel.

Wijnmaker Gerrit Walter uit Briedel, die ook tot het netwerk Moseljünger behoort, werd verkozen tot voorzitter van het Maxime Herkunft Mosel. ‘Het idee om zo’n beweging te beginnen bestond al lang in onder de Moseljünger. We wilden echter niet een nieuwe term op de markt brengen. Daarom zijn we samen met onze collega’s uit Rheinhessen aan tafel gaan zitten en zijn we onder dezelfde naam een ​​partnership aangegaan’, legt Gerrit Walter uit.

Met Maxime Ursprung moet niet alleen elk gebied afzonderlijk te werken, maar kunnen beide gebieden samenwerken om het oorsprongsmodel vast te stellen en zo de profielen van beide regio’s aan te scherpen.

De basis van het kwaliteitssysteem van de Maxime Herkunft is: droge en feinherbe wijnen worden onderverdeeld in Guts-, Orts- en Lagenweine. Wijnen met restzoet en edelzoete wijnen dragen de klassieke predicaten. De structuur van het assortiment in de piramide met drie niveaus is als volgt: Landgoedwijnen (Gutsweine) zijn de toegangspoort tot de kwaliteitshiërarchie en vertegenwoordigen het visitekaartje van de wijnmaker. Ortsweine komt van de beste wijngaarden binnen een bepaalde locatie en zijn ambassadeurs van het betreffende terroir. Ze staan ​​voor regionaal typische en traditionele druivensoorten zoals de bourgondische rassen, riesling en elbling. Ze mogen niet voor 1 april op de markt worden gebracht.

Lagenweine onderscheiden zich als afkomstig van de allerbeste wijngaarden in de Moselregio. Hier gelden nog strengere normen dan wat wettelijke opgelegd is: de wijnen komen van individuele locaties met hun klimatologische en geologische eigenheid, het druivenras moet het unieke karakter vertegenwoordigen. De druiven moeten selectief worden geoogst. Verkoop mag niet voor 1 september plaatsvinden. Deze categorie is exclusief gereserveerd voor de druivenrassen riesling, pinot blanc (weissburgunder) en pinot noir (spätburgunder). “Het milieuvriendelijke en duurzame beheer van de wijngaarden is ook een topprioriteit voor alle leden van de vereniging”, zegt Gerrit Walter.

De Moseljünger, als initiatiefnemers van Maxime Herkunft Mosel, willen graag alle topdomeinen van de regio bij de nieuwe vereniging krijgen. ‘Natuurlijk zijn nog niet alle topbedrijven van de regio aangesloten, maar het doel van de komende jaren zou moeten zijn om iedereen aan boord te krijgen’, zegt bestuurslid Karl-Josef Thul.
Sommige leden van Maxime Herkunft Mosel behoren ook tot de Bernkasteler Ring, het oudste wijnveilingsvereniging van de streek. Het is nog onduidelijk hoe de samenwerking met VDP Mosel gaat zijn. Momenteel laten de statuten van de VDP Mosel niet toe dat een lid van VDP toetreedt tot Maxime Herkunft Mosel.

Bron Vinum.de
Weinland-Mosel.de
WeinPlus

Zeven jaar na vijftien: een unieke Rieslingdegustatie – deel 3

Tags

Duitse Riesling, Duitse wijn, GG, Grosse Gewächse, Mosel, Nahe, Rheinhessen, riesling, VDP

Twee jaar hebben we erop moeten wachten. Begin 2020 had ik de uitnodiging klaar om de vaste kern van de Vrienden van de Riesling samen te brengen voor een themaproeverij: een mooie reeks Rieslings uit het jaar 2015, onder de noemer “Vijf jaar na 2015”.
Om de gekende reden kon die degustatie toen niet doorgaan, en moest keer op keer uitgesteld worden. Tot vorig weekend, op 27 maart 2022, ondertussen twee jaar later.
Het werd dus geen “Vijf jaar na vijftien” maar “Zeven jaar na vijftien”.
Waarschijnlijk was dat zelfs beter voor de meeste wijnen, want het moet gezegd: de Rieslings toonden zich van hun beste kant.
Ook het tienjarig jubileum van deze blog mocht wel eens gevierd worden, al was ik dat zelf een beetje uit het oog verloren. In oktober 2011 verscheen hier het eerste bericht.

Lees eerst: Zeven jaar na vijftien: een unieke Rieslingdegustatie – deel 1 
Lees eerst: Zeven jaar na vijftien: een unieke Rieslingdegustatie – deel 2

Oogstjaar 2015 in Duitsland (vervolg 2)

Friedrich Groebe, een bescheiden teler die niet geneigd is tot overdrijving, verwacht dat 2015 een van de all-time greats van de regio Rheinhessen zal worden. In augustus waren ze wel wat bang dat de mostgewichten dreigden te stagneren als gevolg van de langdurige droge hitte, maar regen begin september compenseerde deze vertraging door een versnelde toename van suikers. De zuurgraad bleef altijd gezond. De druiven voor de Gutsweine werden vanaf half september geplukt, de hoofdoogst die op 8 oktober begon, werd relatief snel uitgevoerd om te voorkomen dat het aantal graden Oechsle uit de hand zou lopen. Hoewel het alcoholgehalte naar verwachting iets hoger zal zijn dan in voorgaande jaren, wordt dit gecompenseerd door gezond fruit en een uitstekende zuurgraad.

Annegret Reh-Gartner uit de Moezel van Weingut Reichsgraf von Kesselstatt heeft een uitgebreid jaargangrapport uitgegeven, waarin ook hun bezittingen in de Saar en Ruwer zijn opgenomen. Alle gegeven feiten hebben betrekking op riesling, de enige variëteit die ze kweken.
‘Het groeiseizoen begon met weinig vocht in de grond, gevolgd door een droog voorjaar en een hete, droge zomer. Pas in augustus en september viel er een significante hoeveelheid regen. Maar toen was de groei zo goed als voltooid. Het resultaat: kleine goudgele bessen met extreem weinig sap.
Op basis van de ervaringen van de afgelopen jaren zijn we ook dit jaar eerder dan gebruikelijk begonnen met plukken. We zijn begonnen op 28 september 2015. Ons ervaren oogstteam kon het hele najaar druiven selecteren op rijpheidsgraden voor de verschillende predikaten van droog tot edelzoet. Met drie aparte emmers plukten we de druiven van onze toplocaties, waarbij de verschrompelde bessen later nog eens werden gesorteerd. Dankzij deze inspanningen hebben we een rijpheid van maximaal 181 graden Oechsle bereikt.
Dankzij het zeer koele en vooral droge weer konden we in een ontspannen tempo oogsten. De most varieerde voor het grootste deel tussen 85 en 95° Oechsle, met een zuurgraad van 9 tot 10 g/l. Gezonde, rijpe, fruitige aroma’s en fijne, gistachtige tonen van spontane gisting zijn al waarneembaar in onze kelder.
De oogst van de druiven bestemd voor onze Grosse Gewächse was echt de moeite waard. Op de GG-sites zijn we heel vroeg begonnen met het verminderen van individuele scheuten en gingen we door voor en tijdens de bloei. Na de bloei werden de resterende trossen verdeeld en in augustus werd het gebladerte van de wijnstokken verwijderd. Het resultaat: gezonde, goudgele bessen met Oechsle-waarden tussen 92 en 100° en sensationele fruitaroma’s. De gistende most vertoont nu al een enorme concentratie en een rijkdom aan fruit. Kortom: u kunt zich nu al verheugen op een uitstekende vintage! De enige teleurstelling is de kleine omvang van de oogst, maar dit droeg bij aan de hoge kwaliteit van het gewas.‘

Voor wijnen 1 tot en met 5: lees deel 1
Voor wijnen 6 tot en met 10: lees deel 2
(Proefnotities van Peter |p|, Carl |c| en mezelf |m|)

In de laatste rechte lijn spurten een reeks mooie GG’s om de eerste plaats. 

11- Weingut Peter Lauer Fass 17 Neuenberg VDP.Grosse Lage 2015 (Mosel – Saar)
|p| Strogeel. Stinkie winky, sponti-neus, ananas, iets gebrand, peer, mineraal, bredere stijl, vruchtencocktail uit blik. Zoetere aanzet ook, zuren aanwezig. Lekker maar iets teveel restzoet
Niet zo boeiend. 88 
|c| Sponti-neus, gebrand, rijpe peer, mineraal, kalkig, zachte citruszuren, verfijnd mondgevoel met ongelooflijke zuren, zuren dragen de wijn, komt jong over, pompelmoesbitter, enorm potentieel, lengte ok, 90+
 |m| Nog gesloten, zwavelig/Sponti, abrikoosjes en wijngaardperzik, klein exotisch fruit, pompelmoespartjes. Meer rondeur, het zoet domineert wat, wel fijne zuurtjes die de wijn dragen, nog heel jong. Lange afdronk met opstoor van ananas. Veel reserve, moet nog versmelten. 90++
Dit buitenbeetje heeft net teveel restzoet (15 g/l tegenover 10 gram zuren) om als droge wijn door het leven te gaan. Wijnmaker Florian Lauer zet daarom het icoontje ‘TF’ onderaan het etiket, wat staat voor ‘Trocken bis Feinherb’: een wijn die net niet droog is dus. Maar wel gemaakt volgens de traditionele smaakpatronen in de Saar.

12- Weingut Wagner Stempel Heerkretz GG Riesling 2015 (Rheinhessen)
|c| Kruidigheid, floraal, mineraal, peren, witte perzik, kalkig, alles zit er mooi in, pikant, curry, energetische wijn, enorme spanning, grote lengte, nog enorme reserve, grote wijn, 96
|m| Verfijning ten top, mineraal, kruidig, bloesem, peer, witte perzik. Complex en peperig, verfijnde materie, elegant mondgevoel. Energetische wijn, vol diepte, strakheid, focus en precisie. Lange, talmende afdronk. Nog heel veel potentieel! 95+
|p| Bloemig, parfum, rozenblaadjes, peer, steenfruit. Stevige zuren, curry, pepers, heel levendig en veel energie; blijft heel lang hangen in een speelveld van zuur-zoet, elegantie en kracht bij elkaar. 
Grote wijn! Wauw..! 94
Hartelijk dank, Bert, om deze wijn te willen schenken!

13- Weingut Wittmann Kirchspiel GG Riesling 2015 (Rheinhessen)
|m| Strogeel; minerale, directe stijl, jong nog primair geel en wit fruit, peer, zwarte en rode besjes, rokerigheid, tikje groenigheid ook, kruiden; strak tot streng, met pittige stevige zuren, limoenzuurtjes met wat groenigheid die de mond doen samentrekken; hoekige, strakke afdronk. Discussiewijn. Toch 91.
|p| Strogeel. Ananas, exotisch fruit, floraal. Geeft een zeer jonge indruk, beetje rubber of gebrand in de neus. Wijn is heel strak, streng, bokkig, samentrekkend. Balans tussen fruit en zuren is niet in evenwicht. Heel geconcentreerd en gebald , maar ik mis finesse. 86
|c| Pikant, curry, ananas, opgelegde citroen, hoge zuren, groene appel, op de grens van rijp en onrijp, retestrak, napoleonsnoepjes, zuren liggen wat bloot, nog jong, 89+
Een discussiewijn, op zijn minst. Uiteenlopende scores ook. Hebben we deze toch te jong gedronken of komt dit niet meer goed?

14- Emrich-Schönleber Halenberg GG Riesling 2015 (Nahe)
|c| Wilde neus, nog jong in kleur, gebrande ananas, spek, mandarijntjes, kalk, ijzer, goede zuren die ingebed zitten in een mooie body, tannines, sinaasappel, like it!, nog jong met veel potentieel, 92
|m| Fijne citrus en kruidigheid, mandarijntjes, ananas, perzikjes, heel delicaat fruit; mooie sappigheid met rijp geel en wat gedroogd fruit, goede zuurstructuur, in een heel gebalde stijl. Intellectuele wijn, met toch een hoog geniet-gehalte. 92
|p| Amper evolutie in de kleur. Mineraal, stenen, sponti-neus, beetje ananas en citrussnoepjes. Heel strak, streng, stevig in zuren maar ook sinaasappelzeste, veel lengte. Te jong, messcherp maar wel evenwicht, en de lijn zoekend tussen alle bestanddelen, en dit maakt hem boeiend. 90

Hartelijk dank, Carl, om deze wijn mee te brengen!

15- Weingut Schäfer-Fröhlich Felseneck GG Riesling 2015 (Nahe)
|p| Amper evolutie in kleur. Sponti-neus, zwavelig, ananas, beetje rubberachtig, gebrande neus. Veel lengte, diepte, saliverend, zuurtjes. Strak en heel precies, evenwichtig. 92
|c| Reductie, ananas, ziltig, peper, enorm diepe neus, gracieus, kalkimpressie, mond zet fris aan, zuren zijn present maar er zit veel tegenover, wijn gaat lang door, nog jong, bitters komen wat meer door, verschil met Vulkangestein is niet enorm, 92+
|m| Weingi evolutie in kleur. Reductie: ondanks kort karafferen dient de wijn nog enkele keren in een ander glas overgeschonken te worden om de neus wat toegankelijk te maken. Sponti-neus, kaaskorst, besjes, citruspartjes, mineraliteit. In de mond verfijnd en complex, met evenwicht tussen zuurtjes (hoog!) en sappig fruit. Zuurstructuur met focus, saliniteit. Strakke afdronk met pompelmoes. Nog veel reserve… 93

Tot slot:
Een eindrangschikking maken, het klinkt wat oneerbiedig. Heel het niveau lag hoog, ik had het gehoopt maar niet zo ingeschat. Des te beter…
In de top vier prijken twee wijnen die niet uit mijn eigen kelder kwamen:
• Weingut Wagner Stempel Heerkretz GG Riesling 2015 (Rheinhessen) (dankjewel, Bert!)
• Emrich-Schönleber Halenberg GG Riesling 2015 (Nahe) (dankjewel, Carl!)
• Reichsgraf von Kesselstatt Kaseler Nies’chen GG Riesling 2015 (Mosel – Ruwer): de underdog die boven verwachting scoort…
• Weingut Carl Loewen Longuich Maximin Herrenberg ‘1896’ Alte Reben Riesling 2015: de oude in ere herstelde wijnberg met rieslingstokken geplant in het jaar 1896. Prijs-kwaliteit is dit onklopbaar.

Eervolle vermelding voor de Weingut Emrich-Schönleber Frühtau 2015 (Nahe): de ‘tweede wijn’ van de Frühlingsplätzchen Grosse Lage en voor de Weingut Schäfer-Fröhlich Vulkangestein Riesling 2015 (Nahe). Beide in hun eigen stijl, en allebei ontlopen ze hun grote broer amper in kwaliteit.

Tenslotte nog dank aan alle proevers, voor de gemoedelijke en respectvolle sfeer. Het was na twee jaar dubbel en dik genieten.

Zeven jaar na vijftien: een unieke Rieslingdegustatie – deel 2

Tags

Deutsche Riesling, Deutsche Wein, Duitse Riesling, Mosel, Mosel-Saar-Ruwer, Nahe, riesling, VDP

Twee jaar hebben we erop moeten wachten. Begin 2020 had ik de uitnodiging klaar om de vaste kern van de Vrienden van de Riesling samen te brengen voor een themaproeverij: een mooie reeks Rieslings uit het jaar 2015, onder de noemer “Vijf jaar na 2015”.
Om de gekende reden kon die degustatie toen niet doorgaan, en moest keer op keer uitgesteld worden. Tot vorig weekend, op 27 maart 2022, ondertussen twee jaar later.
Het werd dus geen “Vijf jaar na vijftien” maar “Zeven jaar na vijftien”.
Waarschijnlijk was dat zelfs beter voor de meeste wijnen, want het moet gezegd: de Rieslings toonden zich van hun beste kant.
Ook het tienjarig jubileum van deze blog mocht wel eens gevierd worden, al was ik dat zelf een beetje uit het oog verloren. In oktober 2011 verscheen hier het eerste bericht.

Lees eerst: Zeven jaar na vijftien: een unieke Rieslingdegustatie – deel 1 

Oogstjaar 2015 in Duitsland (vervolg)
Ook Michael Schmidt schrijft voor Jancis Robinson in mei 2016 (bron):
‘Sinds de millenniumwisseling wordt de term ‘jaargang van de eeuw’ in Duitsland al meerdere keren met volle overgave gebruikt (voor 2005, 2007 en 2009), (…) maar 2015 zou wel eens het echte werk kunnen blijken te zijn’.
Hagel, vorst, overvloedige regenval, Suzuki-vlieg: ‘In 2015 zijn dergelijke klachten niet gehoord. De usual suspects van slechte bloei, voorjaarsvorst, meeldauw, rot en slechte botrytis schitterden door afwezigheid in het hele land. Duitse wijnbouwers hebben geleerd om tijdens het groeiseizoen geen overhaaste beslissingen te nemen en leven altijd met de zorg dat een onverwachte gebeurtenis of een tot nu toe onbekende vijand kan opduiken om wat leek op een veelbelovend oogstjaar te bederven. Zelfs droog en warm weer wordt met argwaan bekeken als het te lang aanhoudt, en hoewel het welkom was in juni en juli, begon de voortzetting ervan in augustus toch zorgen te baren over waterstress voor de jongere wijnstokken en uiteindelijk over een onbalans tussen zuurgraad en alcohol in de wijn.
Toen de regens uiteindelijk kwamen, sommige begin september, andere tegen het midden van oktober, waren ze overvloedig, maar met temperaturen die tijdens de natste periodes laag bleven, deden de gevreesde gevolgen van rot of meeldauw zich niet voor. Tegen het einde van de oogst maakten gefronste wenkbrauwen plaats voor een tevreden glimlach, aangezien geen enkele angst werkelijkheid was geworden.

Cornelius Dönnhoff van het beroemde Weingut Dönnhoff in de Nahe meldt dat de weersomstandigheden in de ervaring van hem en zijn vader Helmut nog nooit zo goed waren als in 2015. Het begon met een vroege en perfecte bloei die leidde tot een gestage ontwikkeling van de wijnstokken. Hij ontkent niet dat ze tegen de laatste dagen van de langdurige hete en droge zomer op het punt stonden een mogelijke stopzetting van het metabolisme van de vrucht te voorkomen, maar werden gered door precies de juiste hoeveelheid regen wanneer dat nodig was.

Meting van de rijpheidsgraad eind augustus bracht een uitstekende zuurgraad aan het licht en, in tegenstelling tot de ontwikkelingen in de herfst van vergelijkbare seizoenen, daalde deze zuurgraad niet snel maar zeer geleidelijk. Er stond nooit enige druk op de oogst, waardoor ze tussen half september en eind oktober de druiven voor de verschillende soorten wijn konden plukken, van Gutswein tot Grosses Gewächs en Kabinett tot Trockenbeerenauslese, allemaal op een perfecte kwaliteit.

Toen de regens uiteindelijk kwamen, begin september, en tegen het midden van oktober, waren ze overvloedig, maar met temperaturen die tijdens de natste periodes laag bleven, zodat de gevreesde gevolgen van rot of meeldauw uitbleven. Tegen het einde van de oogst maakten gefronste wenkbrauwen plaats voor een tevreden glimlach, aangezien geen enkele angst werkelijkheid was geworden.

(Wordt vervolgd in deel 3)

Voor wijnen 1 tot en met 5: lees deel 1

(Proefnotities van Peter |p|, Carl |c| en mezelf |m|)

Rieslingwijnen 6, 7 en 8 waren in 2015 nog door VDP geclassificeerd als VDP.Ortswein (gemeentebenaming). Twee ervan hebben al wel de toevoeging ‘1er C’ op het etiket, wat al verwijst naar een soort premier cru. Vanaf 2018 krijgt deze categorie wijnen in Rheinhessen een opwaardering.
Voorzitter Philipp Wittmann van VDP.Rheinhessen voerde vanaf oogstjaar 2018 de categorie VDP.AUS ERSTEN LAGEN® in. In tegenstelling tot de wijnen met VDP.ERSTE LAGE-label in andere regio’s, vermeldt men in Rheinhessen geen wijngaardnaam op het etiket, maar enkel de gemeentenaam. De druiven voor deze wijnen zijn wel uitsluitend afkomstig van wijngaarden die geklasseerd zijn als VDP.ERSTE LAGE® of VDP.GROSSE LAGE®.
Maar in 2015 werden ze dus nog als VDP.Ortswein geklasseerd.

6- Weingut Wagner Stempel Siefersheim Riesling Porphyr 2015 (Rheinhessen)
|p| Strogeel tot goudgeel. Zwarte bes, ananas, rijpe honing, kruidigheid, tropisch. Krachtige aanzet, kruidig, ananas, citrus, iets meer bitters. Zoet-zuurbalans in evenwicht, maar je hebt een rijper gevoel dan de twee voorgangers. Nu drinken. 89
|c| Rijp neusgevoel, kruidigheid, vol mondgevoel, goede balans tussen zuren en zoet, licht gevoel van restzoet, bitters komen opzetten op de achtergrond, nu te drinken,  89
|m| Verleidelijke neus, mineraal, rijk: abrikoos, tropische vruchten, oosterse kruiden; Stevige zuren met iets meer restzoet, citrus en sinaas, perzikjes; bittertjes komen laat. Net op het randje, maar nog niet over tijd. 89

7- Weingut BattenfeldSpanier Hohen-Sülzen Riesling 1er C 2015 (Rheinhessen)
|c| Stinkie winkie, pétrolé, noterig, amandel, ananas, kruidig, zet vol aan, goede zuren maar ook duidelijk restzoet, bitters komen wat door, gastronomische wijn, lekker maar eendimensionaal, 87
|m| Goudgele kleur. Rijp, gin, kruidig, ananas en tropisch fruit; pétrolé, peperig, nogal wat restzoet, mist precisie en drinkplezier. 88
|p| Goudgeel met wat evolutie. Ananas, oosterse kruiden, pétrolé. Afdronk : volle aanzet , bittertjes, zuren, kruidig. Mis wat complexiteit maar wel lekker. 89

8- Weingut Kühling-Gillot Nierstein Riesling 1er C 2015 (Rheinhessen)
|m| Goudgeel. Kruidig, rijp en gedroogd fruit, iets tertiair aards, evolutief al. Fijne zuurtjes met focus, citrus en kruidigheid, veel impressies, complex, tikje lactisch. Grote lengte, grote wijn, op zijn hoogtepunt. 92
|p| Goudgeel, er zit evolutie op. Opnieuw ananas en exotisch fruit, zwarte bes, frangipane, marsepein, lactisch. Beetje pikant in afdronk, maar toch evenwichtig en mooi gedefinieerd, nu drinken. 91
|c| Neus heel discreet, rijpe ananas, amandel, citrus, lactisch, mond zet fris aan, mooie zuren, verfijnde stijl, vlezig, salami, goede lengte, lekker, 91

Over naar de Grote Gasten, de GG’s, de Grosse Gewächse. Ik was toch wel benieuwd hoe die na zeven jaar zouden presteren. In theorie komen ze na zeven jaar nog maar pas in hun drinkbaarheidsvenster, hoewel ik liever het jonge geweld prefereer boven de rijpere en meer evolutieve GG Rieslings.

9- Reichsgraf von Kesselstatt Kaseler Nies’chen GG Riesling 2015 (Mosel – Ruwer)
|p| Beetje muffig, niet echt fris van neus, na verloop van tijd bloemig, licht oxidatief, vrij breed doch precies. Vettigheid ook, heeft deze malo gekregen? Al bij al heel precies, een Bourgondische stijl. Een wijn om van te genieten! 92 
|c| Enorm mineraal, krijtig, floraal, appel, zet complex aan in de mond, boter, zachte zuren, bourgondische riesling, enorm knappe balans, groots, fijne bitters 93 
|m| Gesloten, bescheiden neus eerst. Mineraal, floraal, boomfruit, wat boterig; complex mineraal in de mond, veel finesse, zachte zuurtjes, precisie, vineus, balans. Veel naturel sappig fruit, grote lengte in afdronk, topper! 93

10- Weingut Carl Loewen Longuich Maximin Herrenberg ‘1896’ Alte Reben Riesling 2015 (Mosel)
|c| Gerijpte aroma’s, fijne ananas, mond zet vol aan, zuren zitten goed versmolten, zwavelig, curry, petrol, marsepein, heeft nog tijd nodig, goede zoet-zuur balans, compromisloze stijl, lengte, 92+ 
|p| Strogeel goudgeel. Mineraliteit, rokerig, zwavelig, pétrolé. Afdronk: heel veel spanning, bitters, currytoetsen, heel gebald, pompelmoes. Knappe wijn. 93 
|m| Zeste van citrus, koel, zwarte bes, fijne pétrolé, amandel, pompelmoesschilletjes. Rokerigheid. Dens in aanzet, met mooie spanning tussen citruszuurtjes en fijn fruitzoet. Strak, evenwichtig. Afdronk met lengte, spanning en complexiteit. Nog reserve. 94

Lees ook: 
Zeven jaar na vijftien: een unieke Rieslingdegustatie – deel 1
Zeven jaar na vijftien: een unieke Rieslingdegustatie – deel 3 

Zeven jaar na vijftien: een unieke Rieslingdegustatie – deel 1

Tags

Deutsche Riesling, Duitse Riesling, Emrich-Schönleber, Eva Clusserath, Griesel&Compagnie, Mosel, Mosel-Saar-Ruwer, Nahe, riesling, Schäfer-Fröhlich, VDP, Weingut Geil

Twee jaar hebben we erop moeten wachten. Begin 2020 had ik de uitnodiging klaar om de vaste kern van de Vrienden van de Riesling samen te brengen voor een themaproeverij: een mooie reeks Rieslings uit het jaar 2015, onder de noemer “Vijf jaar na 2015”.
Om de gekende reden kon die degustatie toen niet doorgaan, en moest keer op keer uitgesteld worden. Tot vorig weekend, op 27 maart 2022, ondertussen twee jaar later.
Het werd dus geen “Vijf jaar na vijftien” maar “Zeven jaar na vijftien”.
Waarschijnlijk was dat zelfs beter voor de meeste wijnen, want het moet gezegd: de Rieslings toonden zich van hun beste kant.
Ook het tienjarig jubileum van deze blog mocht wel eens gevierd worden, al was ik dat zelf een beetje uit het oog verloren. In oktober 2011 verscheen hier het eerste bericht.

Oogstjaar 2015 in Duitsland was een van de eerste in een reeks van de warmste jaren van het decennium. De wijnmakers wisten eerst niet goed hoe ze met de extreem warme zomerdagen moesten omgaan. Toen bleek dat de druiven ondanks de hitte zich goed hielden, en zelfs door een groeistop hun aciditeit behielden, sloeg de ongerustheid om in een lichte euforie.
2015 werd een hype, nog voor de eerste wijn gebotteld werd.
Op Mosel Fine Wines (No 31, Jun 2016) schrijven Jean Fisch en David Rayer (over de wijnen van de Mosel): ’Zelden hebben we zoveel anticiperend gejuich gezien van zowel wijnmakers, telersverenigingen als handelaren als voor de jaargang 2015. Er werden vergelijkingen gemaakt met enkele van de grootste jaargangen ooit, waaronder het magische jaar 1971. Het gezegde “Als Bordeaux een goede jaargang heeft, heeft Europa een goede jaargang” voegde een paar liter brandstof toe aan de hitte onder wijnliefhebbers. Het resultaat: sommige lezers vroegen ons al in februari naar de nieuwe jaargang!’

Lees verder over jaargang 2015 in deel 2 en deel 3 

De wijnkeuze maken was niet eenvoudig. Op de longlist prijkten 26 kandidaten. Onder het motto Kill your darlings werd de lijst teruggebracht tot een meer haalbare 15 flessen.

De start werd gegeven met een Sekt, die niet blind werd geschonken.
Ik maakte me een beetje zorgen, want de kruk vertoonde wel wat leeftijd, en kwam zonder moeite uit de hals van de fles.
Maar de schuimwijn was nog in goede doen. Daar gaan we…
(Proefnotities van Peter |p|, Carl |c| en mezelf |m|)

1- Griesel & Company Riesling Sekt 2015 (Hessische Bergstrasse)
|m| Goudgele kleur; aanhoudend fijne pareling, rijpe aroma’s, citrus; frisheid is bewaard, limoentjes, rinse appel, licht en fijn in afdronk. Net niet over de top. 88
|p| Gele kleur. Evolutie in neus, ook wat babelutte, citrus en steenfruit. Mooie zuren, blijft wel lang hangen, zacht genoeg door gistige toets. Citrus, appel en pétrolé op einde. Correct, goed gemaakt maar niet echt mijn ding als schuimwijn. 86
|c| Kalkig, rijpe citrus, hoge zuren op de aanzet, goede vulling, citruszuren, groene appel, aperitief, knap gemaakt, 88

 

2- Weingut Ansgar Clusserath Riesling Steinreich 2015 (Mosel)
|c| Gerijpte aroma’s, mineraal, kruidig, rijpe appel, zwarte bes, pétrole, ronde aanzet, zuren komen wat achterop, algeheel rond gevoel, pikantje, goed evenwicht, nu klaar om te drinken, 89
|m| Aromatische neus, besjes, kruidig, licht pétrolé. Elegant, wat breed, rijp geel fruit, goede materie, fijne aciditeit op einde. 88/89  
|p| Strogeel, mooie kleur. Petrolé, mineraal, gerookt, steenfruit, zwarte bes, licht exotisch. Zet vrij breed aan maar komt mooi terug met zuren. Mooie lengte evenwichtig, nu klaar, goed gemaakt. 87/88

3- Weingut Geil Riesling Geyersberg 2015 (Rheinhessen)
|p| Duidelijk evolutie goudgeel. Gedroogd fruit , overrijpe ananas, steenfruit. Volle aanzet, steenfruit, krachtig, lijkt wat meer geëvolueerd dan de vorige, hogere bittertjes en onderliggende zuren aanwezig en veel zeste, iets pikant. Voor mij iets erover, beter geweest enkele jaren geleden, bittere toets komt wel naar voor. 85
|c| Gedroogd fruit en gedroogde bloemen, gedroogde abrikoos, hooi, mond zet fruitig aan, zuren en vooral bitters komen wat achterop, peperig, eindigt zeer droog, mist beetje balans, vraagt een gerecht 86 
|m| Evolutie in kleur (bronsgeel). Rijpere neus van gedroogd fruit, gin, jeneverbes, mandarijnschilltjes. Stevige zuurtjes in aanzet, peperig-pikant, mist wat zuiverheid en drinkplezier. 86

4- Weingut Schäfer-Fröhlich Vulkangestein Riesling 2015 (Nahe)
|m| Lichte kleur, nog groene flits. Koel, mineraal, verfijnde citrus, munt, kruidigheid; dense materie, pikantje, zuurtjes en restzoet in balans, subtiele spanning; afdronk met verfijnd bittertje. 91
|c| Heel frisse kleur en neus, mineraliteit, krijtig, frisse appel, evenwichtig, goede spanning tussen zuren, fruit en vulling, mooie lengte, nog veel toekomst, licht tannineus, knap, 90+
lichte kleur, amper evolutie, groene flitsen
|p| Snoepjes, mineraal natte stenen, citrus, zwavelig, bloemen, ananas…is dit 7 jaar oud ?
Afdronk is heel elegant, alles zit erin op een mooie manier. Citrus, krijt, alles op zijn plaats. 
Knappe wijn, maar lijkt mij ofwel reductief of stevig gesulfiteerd. 90

5- Weingut Emrich-Schönleber Frühtau 2015 (Nahe)
|c| Neus is wat gesloten, zwarte bes, floraal, licht onzuiver toetsje, sinaasappeltoetsje, amandel, mond zet fris aan, pompelmoes, veel structuur, krachtigere stijl, goede lengte, 90
|m| Mineraal en geel fruit in de neus, koel, zuiver en verfijnd, bloemenwei; dartel, citrusjes, ook wat ananas. Balans en materie en densiteit, met goede focus. 92
|p| Strogeel. Opnieuw zwavelig, gesloten, laat zich niet direct kennen, zwarte bes, gerookt.
Strakke afdronk met veel citrus , minder fruitgedreven, klein beetje pétrolé. Rechtlijnig , intellectuele en niet zozeer genotswijn, puur spanning en lengte. Mooie densiteit met veel lengte. Nog beter dan de vorige.  91

 

Lees ook: 
Zeven jaar na vijftien: een unieke Rieslingdegustatie – deel 2
Zeven jaar na vijftien: een unieke Rieslingdegustatie – deel 3 

Een nieuw kwaliteitslabel voor VDP-Sekt

Tags

Deutsche Wein, Duitse Riesling, Duitse wijn, riesling, Sekt, VDP, VDP.SEKT.STATUT

Ruim twee jaar geleden maakte VDP.Die Prädikatsweinguter voor het eerst een eigen regelgeving over Sekt bekend. De details kan u lezen in dit artikel, maar in essentie kwam het erop neer dat leden van VDP voor het produceren van schuimwijn moesten uitgaan van de VDP-herkomstpiramide. Overeenkomstig met de classificatie voor stille wijnen -VDP.Gutswein, VDP.Ortswein, VDP.Erste Lage en VDP.Grosse Lage – zou schuimwijn dan VDP.Gutssekt, VDP.Ortssekt, VDP.ERSTE LAGE^® Sekt en VDP.GROSSE LAGE^® Sekt worden.
Klassieke flesfermentatie voor de tweede gisting (méthode traditionnelle) was verplicht, en VDP.Gutssekt en VDP.Ortssekt moesten tenminste 15 maanden op de droesem (“sur lattes”) rijpen, VDP.Lagensekt en alle jaargangwijnen (“millésimé“) minstens 36 maanden.

Deze strikte regelgeving ging natuurlijk voorbij aan de gangbare opvattingen over de prodcutie van grote schuimwijnen. De grote wijnen in Champagne worden voornamelijk gemaakt van blends van wijnen afkomstig van verschillende wijngaarden, van verschillende druiven, van verschillende oogstjaren. Net de kunst van het assembleren van de verschillende “Vins Clairs” (de stille basiswijnen) kenmerkt de stijl van een Champagneproducent.
De strenge VDP-regels maakte het moeilijk voor leden van de VDP om snel in te spelen op de groeiende belangstelling voor kwalitatieve Duitse schuimwijn.
De eigenschappen van een wijngaard om een grote stille wijn voort te brengen zijn simpelweg niet dezelfde als de vereisten om een grote Sekt voort te brengen. Druiven voor schuimwijn worden over het algemeen vroeger geoogst, om een wat hogere aciditeit en frisheid te behouden. Door de tweede gisting worden de locatiespecifieke karaktertrekken van de druif naar de achtergrond verdreven. De complexe aroma’s van de autolyse of de rijpingstonen van het lange verblijf op de gistresten komen ervoor in de plaats.

© Deutsches Weininstitut

Het VDP.Sekt.Statut werd eind 2020 grondig aangepast. VDP schrijft over de belangrijkste wijziging: “Erkennend dat een schuimwijnclassificatie die uitsluitend op oorsprong gebaseerd is, zoals bij wijn, niet helemaal recht doet aan de beste Duitse sekten, kunnen cuvées van druivensoorten en wijngaarden het spectrum van VDP.Sekt verrijken.“

In de hoogste klasse spreekt de VDP voortaan van VDP.Sekt en VDP.Sekt.Prestige^®. De wijnen krijgen een kwaliteitszegel dat afgebeeld moet worden op het etiket. Voor deze categorie van schuimwijnen gelden regels die de VDP oplegt aan haar leden.
Daarnaast mag een VDP lid nog altijd een Sekt maken buiten deze classificatie, in de basiskwaliteit dus. Daarvoor gelden dan enkel de wettelijke richtlijnen.

VDP.SEKT.STATUT	VDP.SEKT	VDP.SEKT. PRESTIGE®
Productie- methode	Traditionele methode met flesrijping	Traditionele methode met flesrijping
Flesrijping	Minimum 15 maanden	Minimum 36 maanden
Jaargang	Jaargang vermelden is niet verplicht. Indien vermelding van jaargang: minimum 24 maanden flesrijping	Altijd met jaargangvermelding; minimum 36 maanden flesrijping
Cuvées	Blends van verschillende druivenrassen en verschillende wijngaarden zijn toegelaten	Blends van verschillende druivenrassen en verschillende wijngaarden zijn toegelaten
Herkomst- vermelding	Dorpsnaam is toegelaten maar niet verplicht	Wijngaardnaam is toegelaten maar niet verplicht
Oogst	Druiven moeten van het wijnbedrijf afkomstig zijn. Handmatige oogst is verplicht.	Druiven moeten van het wijnbedrijf afkomstig zijn. Handmatige oogst is verplicht.
Druivenrassen	worden bepaald door de regio’s	worden bepaald door de regio’s
Controle	Kwalificatietest als onderdeel van regionale wijnproeverij	Verplichte kwalificatietest voordat de Sekt op de markt wordt gebracht

Uit de perstekst van VDP plukken we nog: “Traditionele rijping op fles is verplicht voor zowel VDP.SEKT als VDP.SEKT.PRESTIGE^®. Schuimwijnen met vermelding van jaargang moeten minimaal 24 maanden (VDP.SEKT) of 36 maanden (VDP.SEKT.PRESTIGE^®) op de droesem rijpen. “Grote Sekte” kunnen ook veel langer rijpen dan de minimumrichtlijnen. De strenge productievoorschriften van de VDP gelden ook voor de productie van de basiswijnen waarvan de Sekt geproduceerd wordt. Zo wordt onder meer bepaald dat Sekt geproduceerd in overeenstemming met het VDP.SEKT.STATUT afkomstig moet zijn van de eigen wijngaarden van het wijngoed. Van snoeien tot oogsten – traditioneel wat vroeger voor schuimwijnen-: al het werk in de wijngaard moet met de hand worden uitgevoerd. Daarnaast zal elke regio de eigen toegestane variëteiten voor VDP.SEKT en VDP.SEKT.PRESTIGE^® definiëren; typisch zijn dit riesling en de burgunderrassen, aangevuld met regionale klassiekers. De flexibiliteit op regionaal niveau weerspiegelt het inzicht dat een classificatie van Sekt die enkel en alleen op de oorsprong is gericht, belangrijke aspecten van het spectrum van fijne Duitse Sekt over het hoofd ziet. Als gevolg hiervan zullen ook blends van druivenrassenrassen en cuvées van afzonderlijke locaties worden toegestaan.“

Het enige waar wat bezorgdheid over geuit zou kunnen worden is dat de basisschuimwijn van een VDP-bedrijf wel met het VDP-logo mag gebotteld worden, maar niet meer volgens de interne VDP-richtlijnen moet geproduceerd worden. Enkel de Duitse wijnwetgeving is van toepassing. Dat is een verregaande versoepeling, als men weet dat voor “Deutscher Sekt” de wet erg toegeeflijk is en zegt dat die “in de regel” geproduceerd wordt door tweede gisting op fles, met ten minste 9 maanden rijping op gistresten. Maar dat wil niet noodzakelijk zeggen dat de traditionele methode gebruikt moet worden.

Al bij al is dit het nieuwe VDP.SEKT.STATUT een positieve en een logische aanpassing van de interne regelgeving van de VDP.
Het voorziet de kwaliteitsgerichte producenten van de noodzakelijke mogelijkheden en vrijheid om Sekt terug op de wereldkaart van de betere schuimwijnen te zetten.

© Deutsches Weininstitut

---

Het VDP.SEKT.STATUT zoals op de VDP website gepubliceerd

---

Meer over Sekt, de geschiedenis, de wetgeving, de productiemethodes, en de recente revival, ook bekend als het “Sektwunder”, kan je terugvinden in het boek “Wijnland Duitsland: ontdekken, proeven en beleven”…

“WIJNLAND DUITSLAND: ontdekken, proeven en beleven”,
het eerste boek van Gerd Brabant en Marc Roovers!  
Voorziene publicatie is april/mei 2021 – ca. 380 pagina’s – hard cover
Meer informatie, reservatieformulier of bestelformulier van een primeurcadeaubon via deze link.

Acham-Magin Forster Stift Riesling 2017 (Pfalz)

Tags

Acham-Magin, Duitse Riesling, Duitse wijn, Forst, Pfalz, riesling

Forst zouden jullie moeten kennen: het kleine dorpje in de Mittelhaardt (Pfalz) verzamelt rond de kerktoren een fabuleuze concentratie van Erste Lagen en Grosse Lagen (grand cru wijngaarden) waar enkele van de duurste wijnen uit Duitsland van afkomstig zijn.

De Forster Stift is een Erste Lage aan de “overkant” van de baan van Deidesheim naar Wachenheim. De Grosse Lagen liggen links van het dorpje Forst als je naar het noorden rijdt, Erste Lage Stift ligt aan je rechterhand. Het is een eerder vlakke wijngaard, iets meer dan 21 ha groot, en de bodem bestaat voornamelijk uit verweerde “Buntsandstein”, gekleurde zandsteen.

© VDP.WEINBERG.ONLINE

Anna-Barbara is de 11de generatie wijnbouwer in dit familiale bedrijf in Forst an der Weinstrasse (Pfalz). In 1711, toen Forst na de verwoestingen van de successieoorlog heropgebouwd werd, kwam er in het centrum van het dorp de herberg “Zum Engel”, wat vele jaren later het wijndomein en “Gutsausschank” Acham-Magin zou worden. Het was Heinrich Wilhelm Reichardt die als eerste in het domein aan wijnbouw ging doen, maar zijn zoon Johann Georg Reichardt, welvarend landeigenaar en kuiper, breidde de wijngaarden uit. Latere erfgenamen huwden met belangrijke families uit Forst, waaronder de familie Magin. De familie Magin leidde het Weingut als wijnmakers en wijnkopers in de tweede helft van de 19e eeuw en Emil Magin was mede-oprichter van het “Vereins der Naturweinversteigerer der Pfalz”, wat later VDP-Pfalz zou worden.
Anna-Barbara Acham runt sinds 1994 het bedrijf.

Ik ontmoette Barbara Acham op het “New Talents” evenement dat Albert de Jong in de zomer van 2019 organiseerde in Amsterdam.
Op een gedreven manier liet ze enkele van de wijnen van Weingut Acham-Magin proeven. We waren onmiddellijk overtuigd.

Barbara Achim in gesprek met Peter Depré (Foto © Vrienden van de Riesling)

Vermits er geen invoerder is in België plaatsten we zelf een bestelling bij Weingut Acham-Magin. Dat verliep eerst niet van een leien dakje, maar na wat over en weer mailen kwam alles uiteindelijk toch in orde.

De wijnlijst is opgedeeld volgens de classificatie van VDP, in Gutsweine, Ortsweine, VDP.ERSTE LAGE^® en VDP.GROSSE LAGE^®. In de VDP.GROSSE LAGE^® vinden we de grote kanjers van de regio: Jesuitengarten, Pechstein, Ungeheuer, Kirchenstück.
VDP.ERSTE LAGE^® op de wijnkaart zijn Ruppertsberger Reiterpfad, Deidesheimer Mäushöhle, Deidesheimer Herrgottsacker, Deidesheimer Kieselberg, Forster Musenhang en Forster Stift.
Interessant zijn de “Premium Rieslings”: Rieslingwijnen uit Grosse Lagen of Erste Lagen die tot Ortswein gedeklasseerd werden. Ze krijgen poëtische namen die op een of andere manier verwijzen naar de herkomst. Zo vinden we “Ungeheere”, de link met Grosse Lage Ungeheuer is niet ver te zoeken; “Eruption”, wat verwijst naar de vulkanische basaltbodem in Grosse Lage Pechstein; “Purist” (Erste Lage Forster Stift), “Sommertraum” (van Erste Lagen Forster Musenhang en Deidesheimer Mäushöhle) en “Sweetheart” verwijzen dan eerder naar wat je in het glas mag verwachten.
De Gutswein Riesling trocken mag zeker ook vermeld worden: in jaargang 2018 speelde deze boven categorie: koel, rechtlijning, strak maar toch voldoende sappig.
Alle druiven worden sinds 2010 biologisch verbouwd, in 2012 kreeg het domein de Bio-certificatie.

80% van de aanplant is riesling bij Wgt Acham-Magin, daarnaast vind je hier ook weissburgunder, grauburgunder, chardonnay en gewürztraminer en scheurebe in wit, en spätburgunder, dornfelder, merlot en st. laurent in rood.

Deze Forster Stift 2017 is een VDP.ERSTE LAGE^®, prettig geprijsd en prettig smakend.

Licht citroengeel, gouden fonkeling. Intense neus van citrus, perzik en mandarijn; ananas en groene banaan, bloemen, amandeltjes en koekkruiden. Koele mineraliteit. Sappig en lekker in aanzet, met rijpe pitvruchten als mirabel en wijngaardperzik, gele appel, citroenpartjes. Goede focus, mooi gebalanceerd, smakelijk zacht. Afdronk met mirabel en wat klein exotisch zoet. Heerlijk!

Ik hoop dat we spoedig weer met enkele mensen rond de proeftafel kunnen verzamelen zodat ik zulke pareltjes niet in mijn eentje moet ontdekken…

---

Meer over Pfalz, Forst en zijn grote wijngaarden, met een beschreven wijnwandeling doorheen de legendarische percelen, en met vermelding van Weingut Acham-Magin, kan je terugvinden in het boek “Wijnland Duitsland: ontdekken, proeven en beleven”…

“WIJNLAND DUITSLAND: ontdekken, proeven en beleven”,
het eerste boek van Gerd Brabant en Marc Roovers!  
Voorziene publicatie is april/mei 2021 – ca. 380 pagina’s – hard cover
Meer informatie, reservatieformulier of bestelformulier van een primeurcadeaubon via deze link.

Weingut Zilliken revisited – deel 1: Hanno Zilliken

Tags

Auslese, Beerenauslese, Deutsche Riesling, Deutsches Weininstitut, Duitse Riesling, Forstmeister Geltz-Zilliken, Kabinett, Mosel-Saar-Ruwer, Prädikat, Rausch, riesling, Saar, Trockenbeerenauslese, VDP, Zilliken

Na de memorabele ervaring bij Egon Müller blijven we nog wat in de Saarvallei.
We overnachten in Saarburg. Bij het dinertje genieten we van een wijn van Wgt Peter Lauer. De “Faß 4 Ayl Riesling 2018” van Wgt Lauer is een feinherbe wijn met een streepje restzoet en zinderende zuurtjes, en combineert mooi met de eenvoudige “gutbürgerliche Küche” die in ons hotel wordt geserveerd.
We hebben nog getwijfeld om bij Lauer op bezoek te gaan om nog wat meer informatie te bekomen over alles wat met Prädikatsweine te maken heeft. Stefaan schrijft daarover immers een reeks artikels voor Perswijn.

Maar in Saarburg ligt het Weingut Forstmeister Geltz-Zilliken. En hier maken ze ook heel mooie wijnen. Ik mag al eens een understatement plaatsen…
Hier waren Rudi en ik al eens op bezoek, in 2014. Toen hadden we een erg ontspannen en interessante degustatie met Hans-Joachim (Hanno) Zilliken. Lees terug: deel 1, deel 2, deel 3.
Vandaag begroet hij ons weer met een grote glimlach, en leidt ons naar de heldere en moderne proefruimte waar we meegenomen worden in de wijnwereld van Weingut Zilliken.

Het scenario is niet anders dan de dag voordien: Stefaan heeft vragen voorbereid en stelt die aan een vlijmend tempo. Herr Zilliken antwoordt gedreven. Even later komt dochter Dorothee ons vergezellen. Sinds 2016 heeft ze het domein overgenomen en leidt ze kelder en wijngaard, na een tiental jaren samen met haar ouders ervaring te hebben opgedaan.
Hanno Zilliken zelf realiseerde zijn eerste oogst in 1976. We mogen dus een beroep doen op zijn jarenlange ervaring en kennis.

Het begint al goed: de wijnmaker ontkracht onze stelling dat er in het verleden geen zoete wijnen konden gemaakt worden, omdat de technische knowhow ontbrak om ze te stabiliseren. “Het gebeurt altijd dat een vat stilvalt met gisten, terwijl er nog restsuiker in de wijn aanwezig is. Waarom zou dat dan niet stabiel blijven? Ook most van druiven aangetast van Botrytis zullen moeilijker te vergisten zijn, en dus meer kans hebben om spontaan te stoppen met gisten. Dat waren vroeger de speciale wijnen, die voor hoge prijzen verhandeld werden. Maar het zijn dan wel geconcentreerde zoete wijnen. Lichtere wijnen in Kabinett-stijl zullen eerder doorgisten tot ze droog zijn.” Interessant standpunt. Meer hierover zonder twijfel in de reeks artikels die Stefaan Soenen aan het thema Prädikatsweine wijdt in Perswijn, in de loop van 2020.

In de valleien van de Moezel en de Saar zijn de zoete wijnen een eerder recente verschijning. Pas in 1921 werden hier de eerste Spätlese, Auslese, Beerenauslese en Trockenbeerenauslese gemaakt. Volgens Hanno Zilliken komt dat omdat de Moezel niet zo aristocratisch was als de Rheingau. De aristocratie verlangde naar duurdere en exclusievere wijnen, die door de rijke wijndomeinen in de Rheingau konden geproduceerd worden. Ze keken ook naar exclusieve selecties zoals uit Bourgogne en Hongarije, waar de Tokaj vandaan kwam. In de Mosel was minder aristocratie, met uitzondering van enkele vestigingen, zoals Schloss Lieser of von Kesselstatt.
Nochtans heeft de Rheingau de term “Cabinet” moeten afgeven aan de predicaat “Kabinett”, die in 1971 ingevoerd werd. In de Duitse regering die de wijnwet maakte, konden de vertegenwoordigers van de Rheingau niet voldoende tegenspel bieden om de term te mogen behouden. Zoals we eerder al leerden, was de gerenommeerde historische aanduiding Cabinet voor wijnen die superieur waren, en lang bewaard bleven in de Cabinetkeller. Nu staat de term Kabinett voor iets heel anders: de eerste stap in het Prädikatsysteem dat lichte wijnen met of zonder restzoet aanduidt.

Ondertussen mogen we proeven. We beginnen met enkele vatstalen van de oogst 2019.
Weingut Forstmeister Geltz-Zilliken Butterfly 2019 is net geassembleerd, kreeg 18 g/l restsuiker mee en 11% alcohol.
Het is een wijn die al sinds 2002 wordt gemaakt: een frisse lichte wijn met wat restzoet, die toch droog blijft smaken, ideaal om te combineren bij de moderne fusion keuken.
In 2019 kon deze wijn spontaan vergisten, met fermentatie op 1000 liter foeders.
Primair fruit in de neus, appeltjes, citroentjes, munt, ook in de mond primair, met appeltjes, citrusschilletjes, mandarijntjes. Goed gebalanceerd met fijne aciditeit, verfrissend smakelijk met goede spanning en lengte. Erg mooi in zijn prille jeugd.

2019 was een jaar vol extremen, zegt Hanno. Er was late vorst, het was te droog, en als er regen viel was het teveel op korte tijd, er was hagel, zonnebrand, en dat alles kwam op de verkeerde tijd in het seizoen. Bij Zilliken werd een derde minder geoogst dan gemiddeld. Maar uiteindelijk viel de kwaliteit van de druiven best wel mee. We proeven nog een vatstaal:

Weingut Forstmeister Geltz-Zilliken Riesling trocken 2019 behield 8 g/l restsuiker. Een fijne neus van citroentjes, groene appel, stenigheid; droog, precies, witte steenvruchten, hogere zuurimpressie, licht van stijl. Erg droge afdronk met mineraliteit, citrus en pitfruit.

Dan beginnen we aan een schitterende reeks Prädikate.
We beginnen met een Kabinett uit 2018, uit de Saarburger Rausch.
Rausch is de belangrijkste Grosse Lage waarop Zilliken aanplant bezit: 11 ha hebben ze. De helling ligt zo goed als in het stadje en biedt een spectaculair zicht van onder de oude kasteelruïne.
Saarburger Rausch heeft Devon-leisteen in de ondergrond, met inclusies van vulkanisch Diabass. De steile helling, tot 75% hellingsgraad, ligt zuid- tot zuidoost georiënteerd.

Weingut Forstmeister Geltz-Zilliken Rausch Riesling Kabinett 2018
In 2018 werd er vroeg geoogst, al vanaf de laatste week van september: het was dan ook een erg warm jaar. In vergelijking werd in 2010 een hele maand later pas begonnen met oogsten. “In warme jaren zal je nooit voldoende aciditeit behouden als je te laat oogst”, zegt Hanno Zilliken. “In een ander warm jaar, 2003, hebben we ook erg vroeg geoogst. In 2018 hadden we geluk dat de druiven door de warmte snel zijn gaan schrompelen. Daardoor is de aciditeit mooi behouden gebleven. 
Voor deze Kabinett is het basismateriaal bijna Auslese niveau, maar we hebben deze in Kabinettstijl gevinificeerd.”
Appeltjes, conferencepeer, abrikoosjes, en primair citrusfruit in de neus. Sappig en lichtzoet, met rode en gele appel, lichte materie, zachte zuren. Doet nu wat eenvoudig aan. Wellicht wat tijd nodig.

Lees ook: Weingut Zilliken revisited – deel 2 – waarin we enkele pareltjes uit de kelder mogen proeven
Lees ook: Weingut Zilliken revisited – deel 3 – waarin een bloemlezing uit het lange gesprek over wijn en wijnmaken ten huize Zilliken

Weingut Egon Müller, Scharzhof (Saar): een onvergetelijk bezoek, aristocratische rieslingwijnen – deel 2, de degustatie

Tags

Auslese, Beerenauslese, Cabinet, Deutsches Weininstitut, Duitse Riesling, Egon Müller, German wine, Kabinett, Mosel-Saar-Ruwer, Prädikat, riesling, Saar, Scharzhof, Scharzhofberg, Spätlese, Trockenbeerenauslese

Het statige Weingut Egon Müller – Scharzhof ademt aristocratische chique uit. De wereldberoemde wijngaard met dezelfde naam loopt bijna tot aan de achterdeur van het landhuis.
Samen met Stefaan mocht ik op bezoek bij de iconische wijnmaker Egon Müller.
We werden uitgenodigd door de Nederlandse invoerder Sjaak Van de Graaf van Neerlands Wijnhuis.

Lees ook (eerst): Weingut Egon Müller, Scharzhof (Saar): een onvergetelijk bezoek, aristocratische rieslingwijnen – deel 1

De degustatie
Aan etiketten doen ze hier niet. Tenminste niet vandaag, voor deze degustatie. De flessen komen rechtstreeks uit de kelder, Veronika haalt ze op, stoft ze af, serveert en laat ons eerst proeven en bespreken alvorens de wijn bekend te maken. Erg interessant!

We beginnen met Château Belà Riesling 2017, uit Slowakije dus.
Een beetje moeilijke neus met honing, lokum, groen en gedroogd fruit, kruidig en strak in de aanzet, olieachtig mondgevoel, goede lengte en materie, kruiden en wat tannines in afdronk. 
Egon vertelt dat de wijngaarden in Slowakije momenteel nog gedeeltelijk uit de oorspronkelijke (Oostblok-)klonen bestaan die geselecteerd zijn naar opbrengst, maar stelselmatig worden herplant om meer kwaliteit te bekomen. Deze 2017 is mooi, zij het in een specifieke, eerder speciale stijl.

Weingut Egon Müller Scharzhofberger Riesling Kabinett Alte Reben (Versteigerung) 2018
De duurste Kabinett ter wereld, dus. De foeder die met spontane gisting startte stopte ook spontaan, waardoor deze wijn ontstond.
Finesse en intens geschakeerd, mineraal, nog wat wild, appeltjes, rabarber, stenen, metalig, kers. Extreem sappig, verfijnd lichtvoetig, zuiver fruit van zachte citrus, groene en rode appel, met een lange afdronk die wat honing heeft, samen met citrus en kleine kruiden. Geweldig mooi!

Weingut Egon Müller Scharzhofberger Riesling Kabinett 1989
Uit het warme jaar 1989 komt deze Kabinett.
In de eerste neus wat stoffig, met firne en paddestoel, olie (géén pétrolé). Even later gedroogde abrikoos, steenfruit, walnoot, sinaas(schil) en kruiden als venkelzaad, guimauve, roosjes. Complex maar zo veelzijdig dat het haast onbenoembaar wordt. Ook in de mond die edele complexiteit, licht en dartel met kruidigheid, steenfruit, citrusschil en besjes. Nootjes en amandel, ziltig mineraal. Het zoet is helemaal versmolten, de zuren zijn zacht en aangenaam. Lange afdronk. Groot!

Weingut Egon Müller Scharzhofberger Riesling Spätlese 2015
In 2015 werd deze Spätlese geoogst bij de eerste aanzet van Botrytis: de druiven verkleurden maar ze waren nog niet verschrompeld of ingedroogd. perfecte timing heet dat dan.
Intrigerende neus van slagroom, blauw fruit, sinaascake, mint, kaarsvet, zeste. 
Vibrant en energetisch in aanzet, complexe sappigheid. Licht fruitzoet met weer die zachte zuurtjes eronder, verfijnd. Citroen en groene citrus, groene appel. Korrelig mondgevoel.
Extreem lange afdronk, klein tropisch fruit, romig, ziltig. Wijn met een grote toekomst.

Weingut Egon Müller Scharzhofberger Riesling Spätlese 1999
Verbazend lichte en jonge kleur voor een wijn van 21 jaar oud.
Honing, citroentjes, kruiden, mineraliteit. Eerder koel in de neus, met thee, wat groen hout, rozijnen en nootjes.
Rijp en exotisch, noten, kruiden. iets breder, waarschijnlijk meer Botrytis. Donkere kastanjehoning, fijne zuurstructuur, dartel mondgevoel. Lange, kruidige afdronk, bijna droog, met kleine tannines. Terugkomend met room, citrus, perzik. Wat een fantastische wijn is dit!

Weingut Egon Müller Scharzhofberger Riesling Auslese 2017
100% Botrytis voor deze wijn. “Het kan ook 99% zijn”, grapt Egon Müller.
In mostgewicht zou dit ook Beerenauslese kunnen geweest zijn. Maar mijnheer Müller heeft hier gekozen voor een stijl die getypeerd wordt door de Botrytis, omdat dat de stijl van het huis is. Er wordt bij Wgt Scharzhof trouwens minder en minder Beerenauslese gemaakt. De laatste was in 2015. Dat heeft niet zozeer met het suikerniveau te maken, maar wel met wat men voor ogen heeft, het plan dat ze in hun hoofd hebben om in de jaargang te maken.

Mijn bladzijde in mijn schriftje is amper genoeg om alle indrukken te noteren die deze wijn oproept.
Honing, boterzuren, ziltigheid, gekonfijt en turks fruit, gedroogde abrikoos, witte chocolade. Rabarber, tijm, honing, vanille. Ananas. Groene grassigheid.
In de mond complex en breed, maar toch gefocust. Honingachtig, romig en ziltig. Ananas, mango, citrus, limoenschil. Lange talmende frisse afdronk met citrus, kruiden en honing. Diep en fijn. Erg complexe wijn, een voorrecht.

Weingut Egon Müller Scharzhofberger Riesling Auslese 1997
1997 was een jaar met veel vorst. Ondanks alle moeilijkheden is het het lievelingsjaargang van Egon Müller IV, voornamelijk omwille van de drinkability, zegt hij.
Bos en paddenstoelen eerst, wierook en wax. Medicinale pleister, peper, truffel, hennep. Zuurtjes in aanzet, geïntegreerd zoet, gekonfijt fruit, citroenschilletjes, groene kruiden. Ziltige afdronk, met honing en citroentjes. Lang. Mooi. Groot.

Weingut Egon Müller Scharzhofberger Riesling Eiswein 1983
37 jaar is de wijn. De kurk stribbelt wat tegen, het niveau in de fles is wat lager dan verwacht (-4cm schat ik), dus Veronika en Egon zijn wat ongerust. Maar de wijn is perfect.
1983 was een groot jaar voor Eiswein.
Deze wijn werd aangeboden op de veiling van 1984 en werd toen voor even de duurste wijn ter wereld.
Oranjebruine kleur, erg veel evolutie. Evolutieve neus van gebrande suiker, rook, apotheek. Complexe kruidigheid. Gedroogd rijp fruit, rozijntjes en gedroogde pruimen. Tabak, munt, walnoot.
Koffie, karamel, rozijnen in de mond. De frisse zuren zijn bewaard, samen met een ziltige complexiteit. Honing en compote van rijp exotisch fruit. Saliniteit valt echt op!
Rijpe en talmende afdronk met zoet honingtonen.

Hebben de druiven voor Eiswein ook Botrytis?, wil Stefaan weten. Dat is van minder belang, luidt het antwoord. Het is veel belangrijker om de gezondheid van de druiven te beoordelen. Heeft het wel zin om deze druiven te laten hangen, moet de vraag zijn. Als riesling te ver rijp is, dan heeft het geen zin. Daarom is de lange rijpingscyclus in de Saar zo van belang.

Enkele wetenswaardigheden

Stefaan stelt vraag na vraag, en Herr Müller antwoordt graag. Bescheiden en bedachtzaam, met zachte stem en op een erg down to earth manier. Veronika vult hier en daar aan.
Zo willen we weten hoe in de wijngaard bepaald wordt van welke percelen welke predikaatswijnen zullen geproduceerd worden. “Dat is geen geheim, zegt Egon, want elke jaargang begint met een plan. Je stelt verwachtingen, en naarmate de druiven zich ontwikkelen en rijpen stel je het plan bij, om tegen de oogst een goed beeld te hebben van wat en waar welke wijn kan opleveren. De kleur bekijken, analyseren, proeven, en dan oogsten en binnenbrengen. 
Dan weten we welke percelen voor Kabinett en Spätlese zullen zijn. Voor Auslese maken we dan een speciale selectie, door selectie met verschillende manden tijdens het oogsten.”
Dikwijls gaan we ook eerst door de wijngaard om de besjes voor BA en TBA te oogsten, voor de grote trossen worden geknipt.
Het team van plukkers is uitermate belangrijk, ze moeten de nodige ervaring hebben en het vertrouwen verdienen vooraleer ze door de wijnstokken mogen gaan. “Want je kan wel optimaal rijpe druiven hebben, als de plukkers niet weten wat en hoe ze moeten oogsten, komt er van uiteindelijk toch niks van.”

De wijnen van Wgt Scharzhof hebben steeds wat Botrytis meegekregen. Zelfs in de Kabinettwijnen is dat niet ongewoon. Toch lijkt dat wat vreemd, want de Saar is een van de koelste gebieden van Duitsland wat wijnbouw betreft, en rond de Scharzhofberg staat er steeds een beetje wind die de druiven droogt. Toch is er altijd wat Botrytis, zegt Egon. Als je de druiven optimaal rijp laat worden, dus laat oogst, dan zet edelrot zich in, onafhankelijk van de weers- en vochtomstandigheden. “Tenzij je gaat sproeien, natuurlijk,” voegt hij er fijntjes aan toe.

Doorheen het gesprek vangen we interessante details op over de manier van wijn maken op het domein.
In de kelder gebeurt er geen schilweking, alles wordt direct geperst. Je zou meer smaakstoffen en meer mondgevoel uit de druiven kunnen laten weken, vertelt Egon, maar je verliest tensie, spanning, finesse. En dat is net waar hij naar streeft.

Alles wordt zo veel mogelijk spontaan vergist in grote foeders van 1000 liter. Met uitzondering van de hoogste predikaten BA en TBA, die onmogelijk op spontane wijze gestart kunnen worden.
In de kelder gaat alles zo veel mogelijk zonder interventie. Dat houdt in dat zelfs dan nog een vat zich anders kan en mag ontwikkelen dan gepland. De keldermeester intervenieert ook zelden om een wijn te stoppen op een bepaald moment in de gisting, om bijvoorbeeld het niveau van restsuiker te behouden. “Dat heeft een risico, zegt Egon, omdat je de kans loopt dat de volgende dag andere vaten spontaan stilvallen, en je dat ene vat misschien had kunnen gebruiken om de assemblage te perfectioneren.” Feeling en ervaring is belangrijk en wordt hier hoog aangeschreven.
De foeders met wijn die voldoende restsuiker heeft behouden worden afzonderlijk gebotteld. De wijnen die verder wijn uitgegist worden geassembleerd, soms met wijnen die teveel suiker behielden en onvoldoende aciditeit hebben verkregen.

En dan tenslotte de vraag die we niet goed durfden stellen, maar omdat de sfeer opperbest is riskeert Stefaan het toch. Biologisch, biodynamisch, of niet?
Egon antwoord eerst met een kwinkslag. “Ik zou niet zover durven gaan en beweren dat ik een aanhanger van de leer van Steiner ben...”
Maar hij werkt wel zo organisch mogelijk. Zo is voor de jaargang 2017 volledig op organische manier gewerkt.
Weingut Scharzhof gebruikt al dertig jaar geen insecticide of herbicide.
Onkruid wordt met de hand weggemaaid, een erg arbeidsintensieve klus, zeker in de oude aanplant, de vijf hectare waar de wijngaard steil is en de ruimte tussen de druiven beperkt. Ze ploegen hier regelmatig, en diep. Grassen tussen de druivenstokken zijn niet echt nodig, ze zorgen eerder voor competitie naar water en voedingsstoffen, en dat is niet de bedoeling.

Besluit
Ik moet eerlijk zijn en bekennen dat een bezoek bij Egon Müller niet op mijn bucketlist stond. Ik ging ervan uit dat de man onbereikbaar zou zijn, out-of-my-league zoals ze dat in het Engels zeggen.
Dus ik moest even in mijn arm knijpen toen de uitnodiging kwam. En nog eens toen ik echt in de zetel in het salon op Scharzhof plaatsnam.

Egon Müller bleek een warm, ietwat terughoudend persoon te zijn. Met twee voeten op de grond, bereid om op veel vragen te antwoorden, om dieper in te gaan op zijn manier van denken, zijn manier van werken, zijn filosofie en zijn wijnen. Terecht -uiteraard – is hij trots op wat hij en zijn voorgangers voor hem hebben verwezenlijkt. Maar toch ook wat verbaasd over die roem, en de prijzen die men bereid is om voor zijn wijnen te betalen. Met wat zelfspot ook, soms. Net zoals recent nog in het artikeltje van Jancis Robinson te lezen was: tijdens het proeven van de Scharzhofberger Trockenbeerenauslese 2018 grijnsde hij en zei: “Ik zou dit de hele dag kunnen drinken – als ik het kon betalen.”

Mijn dank dan ook aan Sjaak Van de Graaf die Stefaan uitnodigde, en aan Stefaan die ervoor zorgde dat ik mee kon.
And of course I also would like to express my gratitude towards Herr Egon Müller for the warm welcome and the memorable tasting. Also big thanks to Veronika.
It was an experience that I will keep for long in my memory.

De wijnen van Egon Müller – Scharzhof worden in Nederland ingevoerd door Neerlands Wijnhuis, in België door Luc Hoornaert, Swaffou.

Bronnen:
Crushwineco.com
The World of Fine Wine: Genius Loci Scharzhofberg (Anne Krebiehl MW)
Mosel Fine Wines
The Legend of Scharzhofberg – in Wine Atlas of Germany (Dieter Braatz, Ulrich Sautter, Ingo Swoboda, Jancis Robinson)
Jancisrobinson.com

Weingut Egon Müller, Scharzhof (Saar): een onvergetelijk bezoek, aristocratische rieslingwijnen – deel 1

Tags

Auslese, Beerenauslese, Cabinet, Deutsches Weininstitut, Duitse Riesling, Egon Müller, German wine, Kabinett, Mosel-Saar-Ruwer, Prädikat, riesling, Saar, Scharzhof, Scharzhofberg, Spätlese, Trockenbeerenauslese

Het statige Weingut Egon Müller – Scharzhof ademt aristocratische chique uit. De wereldberoemde wijngaard met dezelfde naam loopt bijna tot aan de achterdeur van het landhuis.
Samen met Stefaan mocht ik op bezoek bij de iconische wijnmaker Egon Müller.
We werden uitgenodigd door de Nederlandse invoerder Sjaak Van de Graaf van Neerlands Wijnhuis. Die was er zelf ook, en had nog wat genodigden bij, gerenommeerde sommeliers die vier uur hadden gereden en na de degustatie er terug vier uur auto voor over hadden om hier te mogen zijn.
Wij combineren met een overnachting dus we kunnen het wat rustiger aan doen.

Weingut Egon Muller in Wiltingen is een van de belangrijkste wijnbedrijven in heel Duitsland, en in de wereld. Voor liefhebbers van Duitse wijn is er gewoon geen andere producent die dezelfde hoogte haalt. Net zoals Domaine de la Romanée-Conti het referentiepunt in zijn regio is, is Weingut Egon Muller met de beroemde Scharzhofbergwijngaard een baken van kwaliteit en de absolute referentie voor (zoete) rieslingwijnen ter wereld.

Het is koud, eind januari. Onderweg, op de hoogste toppen van de Ardennen en Eifel ligt een dun laagje sneeuw.
We komen een half uurtje te vroeg aan in Wiltingen, dus we kunnen de beroemde Scharzhofberg en zijn wijngaarden nog even verkennen. Met dikke jas en muts proberen we de plassen modder zo veel mogelijk te vermijden.
De signatuuraanplant van Egon Müller staan dichtbij de woning: oude rieslingstokken die als “single stake” aan een enkele stok zijn opgebonden. Het zijn de oudste rieslingstokken hier aanwezig, aangeplant rond 1900, op hun eigen wortelstok, dus zonder ent op onderstok. Ze worden met aandacht verzorgd. Het opbinden doen ze hier met raffia, om vooral geen schade aan de stok te berokkenen.
Ze zijn dan ook erg waardevol en belangrijk in de ogen van Egon Müller IV. In het artikel van Anne Krebiehl in World of Fine Wine zegt hij: “Ik geloof dat deze stokken betere wijnen opleveren. Het is een complexe mozaïek, en als ik er maar iets aan zou veranderen, zou het geheel uit balans worden gebracht.
Als je er één rij van uittrekt, is die voor altijd verdwenen. Dat soort fouten kun je maar één keer maken. Deze oude percelen zijn er nog steeds, en het is een geluk dat ze er zijn. Ik zeg gewoon tegen mezelf dat ik zo lang door moet gaan als ik het me kan veroorloven. Het is ook een financiële inspanning. Maar zolang ik geld krijg voor mijn wijn om de rekeningen te betalen, blijf ik doorgaan. ”

13 uur: stipt op tijd gaan we binnen, en worden verwelkomd door Egon Müller IV, de huidige eigenaar en keldermeester. We mogen plaatsnemen in de standingvolle proefruimte: klassieke meubels, donker houten tegen de muur, de vele schilderijen stellen vooral paarden voor. De plaats naast Herr Müller blijft gereserveerd voor zijn assistente en manager van het bedrijf, Verokina Lintner. Zij zorgt voor de wijnen, en weet interessante informatie toe te voegen als Egon zelf even moet nadenken.
Want Stefaan had vragen voorbereid, en die werden een na een afgevuurd. En tegelijk moesten we proeven, van de meest geweldige rieslingwijnen die ik ooit al mocht proeven. Zelden verschenen er zulke hoge scores in mijn notitieboekje.

Maar eerst een beetje geschiedenis…
De eerste vermelding van de Scharzhofberg-wijngaard dateert van 1037. De wijngaard stond al bekend om de uitstekende kwaliteit van wijnen die in de jaren 1300 hier werden geproduceerd.
Het landgoed Scharzhof en het grootste deel van de wijngaard Scharzhofberg komen in bezit van de familie Müller in 1797, toen Napoleon de bezittingen van de kerk onteigende en per opbod verkocht. De eerste koper was ene Johan-Jakob Koch, die monnik was geweest in het klooster van Saint Marien ad Martyres in Trier, de vorige eigenaar van het domein dat nu onteigend werd. Johan-Jakob huwde en kreeg zeven kinderen; een van zijn dochters trouwde met Felix Muller in 1837. De zoon van Felix was Egon Muller, die nam het familiebedrijf over in 1880 toen hij 28 jaar was. Vanaf dan kreeg een zoon in elke volgende generatie de naam Egon. Egon I overhandigde het beheer van het familiebedrijf aan zijn zoon Egon II na de eerste wereldoorlog, en diens zoon Egon III nam het in 1945 over. Tijdens WOII werd de Scharzhofberg erg beschadigd en verwaarloosd. Om een idee te geven: de oogst van 1945 leverde slechts 800 liter wijn op. Gelukkig had echter een redelijk stuk van de oude wijnstokken de oorlog overleefd. Sommige van deze oude wijnstokken zijn nog steeds in productie vandaag, en de familie Müller bezit nog een kleine hectare wijnstokken op de Scharzhofberg die dateren van tussen 1880 en 1890 en zijn geplant op niet-geënte onderstammen. In 1959 werd Egon IV geboren, en die nam het bedrijf over in 1985 en maakte zijn eerste wijnoogst alleen in 1991, hoewel hij er snel op wijst dat zijn vader hem toen nog bijstond met raad en daad.

De Scharzhofberg
De Scharzhofberg is ontegensprekelijk de meest bekende wijngaard van Duitsland. Sinds eeuwen is de naam verbonden aan de familie Müller, hoewel er ook andere wijndomeinen actief zijn en aanplant hier hebben: von Hövel, Reichsgraf von Kesselstadt en van Volxem bijvoorbeeld.
VDP noemt de wijngaard volgens hun website VDP.GROSSE LAGE SCHARZHOFBERGER. “Scharzberg” is dan weer de naam van de heuvel waarop de wijngaarden zich bevinden.
We hebben zelf ervaren hoe steil de helling is. De hellingsgraad varieert tussen de 30° en 60°, de hoogte van 180m tot 310m. Het uitzicht en de omgeving zijn niet echt spectaculair te noemen. Je ziet een paar boerderijen, wat bos, en het gebouw van Weingut Egon Müller. De Saar is niet te zien vanaf hier.
Het belangrijkste kenmerk van de Scharzhofberg is de bodem. De verweerde leisteen hier is kruimelig en erg zacht, onze schoenen zakken een beetje in de grond. Het ijzergehalte is erg hoog, dat merken we ook: de plassen onderaan zijn na de hevige regen van de afgelopen dagen rood gekleurd.
De zuid- tot zuidoostelijke helling en het koele klimaat zorgt voor een lange rijpingstijd van de druiven.

De Scharzhofberg.

Weingut Egon Müller zu Scharzhof vandaag
Egon Muller IV is een van de meest gerespecteerde persoonlijkheden in de Duitse wijnwereld.
Weingut Egon Müller is het enige Duitse lid van de groep Primum Familiae Vini, die twaalf van de meest prestigieuze wijnfamilies ter wereld bij elkaar brengt. Andere leden zijn onder andere Vega Sicilia (Ribera del Duero), Château Mouton Rothschild (Bordeaux), Tenuta San Guido (Toscane) en Maison Joseph Drouhin (Bourgondië).

Naast Weingut Egon Müller heeft Egon IV ook het naburige domein Le Gallais in bezit, met wijngaarden op de Wiltinger Braune Kupp. Hij is ook actief in Australië waar hij rieslingwijn maakt in een joint venture onder de naam Kanta, en heeft een project in Slowakije onder de naam Château Bela, wat een een oud wijnproducerend landgoed is in het zuiden van Slowakije, aan de oevers van de Donau.

Egon Müller bezit 8,3 ha van de 28 hectare wijngaard op de Scharzhofberg.
Hiervan wordt enkel zoete wijn gemaakt, van Kabinett tot Trockenbeerenauslese en Eiswein.

Egon Müller IV is ervan overtuigd dat het beperken van opbrengsten in de wijngaard een belangrijk element is om geweldige wijn te maken. Hij streeft er naar om de opbrengst onder de zestig hectoliter per hectare te houden. Daardoor hebben zijn wijnen  meer concentratie en intensiteit, met een groot potentieel tot rijping, waardoor ze op jonge leeftijd bijna hermetisch gesloten kunnen zijn.
We kunnen natuurlijk niet over de wijnen van Egon Müller spreken zonder het te hebben over hun prijs. Alles wat door Egon wordt geproduceerd is zeer gewild, en wordt verkocht aan hoge tot extreem hoge prijzen. In het lijstje met de duurste wijnen ter wereld prijkt de Riesling Scharzhofberg Trockenbeerenauslese op de derde plaats. Op de traditionele wijnveiling in Trier in 2016 haalde de 2003 Trockenbeerenauslese een bedrag van 12.000€ zonder taksen, inclusief taks moest er 14.565€ voor neergeteld worden. Dit is dus de duurste witte wijn ter wereld.
Meer recent, in 2019, haalde de Scharzhofberg Kabinett Alte Reben 2018 in 6 liter fles 5.247,90€ op, en werd daarmee de duurste Kabinett ter wereld.

Lees ook: Weingut Egon Müller, Scharzhof (Saar): een onvergetelijk bezoek, aristocratische rieslingwijnen – deel 2

Bronnen:
Crushwineco.com
The World of Fine Wine: Genius Loci Scharzhofberg (Anne Krebiehl MW)
Mosel Fine Wines
The Legend of Scharzhofberg – in Wine Atlas of Germany (Dieter Braatz, Ulrich Sautter, Ingo Swoboda, Jancis Robinson)

Een reis naar de oorsprong van Prädikatsweine: Kloster Eberbach (deel 2)

Tags

Auslese, Beerenauslese, Cabinet, Deutsches Weininstitut, Duitse Riesling, Eberbach, German wine, Kabinett, Kloster Eberbach, Prädikat, Rheingau, riesling, Spätlese, Trockenbeerenauslese

We hebben de afgelopen jaren themaproeverijen gewijd aan de belangrijkste predikaatwijnen Kabinett, Spätlese en Auslese.
Het waren telkens fascinerende ervaringen, met goede tot grote wijnen. Bij Stefaan rijpte het idee om een reeks artikels over Prädikatsweine te schrijven voor het wijntijdschrift Perswijn. In de loop van 2020 kan je die lezen. Maar voorafgaand aan het schrijven moet er natuurlijk research gebeuren.
Zo gebeurde het dat Gerd, Stefaan en ik eind december 2019 richting Rheingau trokken, op zoek naar de oorsprong van de Prädikatsweine. Met dank aan het Duitse Wijninstituut voor de ondersteuning!

Verslagen van de proeverijen kan je hier teruglezen:
De fenomenale Kabinett degustatie: deel 1, deel 2
Spätlese Special: deel 1, deel 2
De grote gerijpte Auslese degustatie: deel 1, deel 2

Kloster Eberbach

De rondleiding (lees deel 1) brengt ons tot in de
Cabinet Keller.
En plots sta je daar dan, op die historische plaats, aangelegd in 1245.
Het is een kleine donkere kelder met vaten met opschrift “Steinberger” langs de muren en een afgesloten verhoogde nis in complete duisternis. Op zich niks bijzonder, maar het moment laat me niet onberoerd…
Enkele foto’s:

Foto Stefaan Soenen

Foto Stefaan Soenen

Cabinet Keller Kloster Eberbach | © Deutscheweine.de

Steinberg
Kloster Eberbach bezat ook de beste wijngaarden van de streek. Zowel Rauethaler Baiken, Erbacher Marcobrunn maar vooral de Steinberg waren vermaard.
De Steinberg werd geleidelijk aan, tussen 1136 en 1239, door achtereenvolgende aankopen en rooien van woudpercelen uitgebreid van 3 ha naar 27 ha, en kwam volledig in bezit van de geestelijken. In 1761 liet de abt rond heel de wijngaard een muur bouwen om diefstal van druiven tegen te gaan. Met bijna drie kilometer muur van drie meter hoog is de Steinberg nog steeds de grootste ommuurde wijngaard van Duitsland. Wereldwijd is er slechts een wijngaard die op een vergelijkbare manier ommuurd is: Clos Vougeot, niet toevallig ook opgericht door de Cisterciënzers.
De muur rond de Steinberg houdt niet alleen de druivendieven tegen, ze verhindert ook het neerdalen van koude lucht langs de helling, waardoor er binnen de muren een warmer microklimaatje ontstaat, wat gunstig is voor de ontwikkeling van de druiven.

De degustatie

Voor de degustatie worden we uitgenodigd in de historische Hospitalkeller, de schatkamer van de klooster.
Hier worden, net zoals in de Bibliotheca van Schloss Johannisberg, flessen bewaard van lang geleden.
De oudste fles dateert van 1704. Vanaf jaargang 1814 is er minstens een fles van elk jaar aanwezig. Ook hier worden de flessen regelmatig van een nieuwe kurk voorzien. En net als op Schloss Johannisburg wordt het niveau in de fles aangevuld met ofwel dezelfde wijn als er voldoende beschikbaar is, ofwel door glasparels in de fles te doen.

In de donkere ruimte, spaarzaam verlicht met enkele kaarsjes op de vaten langs de muren, wacht Kathrin Puff ons op met een speciale fles om de proeverij te starten.
Kathrin is sinds 2018 de nieuwe oenologe en keldermeester van Kloster Eberbach. Ze is gedreven en gemotiveerd om Kloster Eberbach terug op een hoger niveau te tillen.

Kathrin verrast ons met een Spätlese van het jaar 1976. We proeven in het schemerduister, wat bijdraagt tot de sfeer.
Staatsweingüter Kloster Eberbach 1976 Rauenthaler Ghern Riesling Spätlese
Complexe neus van gedroogd fruit en droogbloemen, koffie, karamel, honing. etherisch balsamisch. Frisse aanzet met nog wat citrus, rijpe droge vruchten, sinaas- en mandarijnschil, groene theekruiden, zachte zuren, licht zoete impressie. Complex mondgevoel.

 

We kijken nog wat rond in de schatkamer waarvan de tralies gesloten blijven. Enkele foto’s onderaan dit artikel.
Dan worden we uitgenodigd voor een meer uitgebreide degustatie in het proeflokaal van het domein.

Kathrin Puff, oenologe en keldermeester van Kloster Eberbach

Ook hier ligt de nadruk op de Prädikatsweine. Maar we beginnen met twee droge rieslings.
Kloster Eberbach Crescentia Steinberger Riesling trocken Auktionsrarität 2018
Crescentia is de historische benaming voor de betere wijnen, en de benaming wordt nog steeds gebruikt om de wijnen die een trede hoger dan Gutsweine zijn te benoemen. Deze wijn is voorzien van een gouden capsule, het is een wijn die op de jaarlijkse veiling wordt aangeboden. Opgevoed op Stückfass, er is slechts 600 liter van gebotteld.
In de neus iets wild, mineraal, wit fruit en gedroogde perzik, citrus, grassig, kruiden. Tikje restzoet valt op, met groene kruidighedi en prikkelende aciditeit naar einde toe. Iets hoekig nu, met wat onrijpe tonen. 

Kloster Eberbach Crescentia Baiken Riesling trocken 2016
Baiken is een prestigieuze “Cru” in Rheingau: van de 18ha bezit Kloster Eberbach er 15. Ook op Stückfass opgevoed.
Geel fruit, mineraal, thee, wit fruit, kleine kruidigheid. Stevige zuren, erg strakke wijn met potentie en spanning. Afdronk met steenfruit, goede lengte.

Kloster Eberbach Rauenthaler Baiken Riesling Spätlese 2015
terug Baiken, maar opgevoed op roestvrij staal. Rijper neus, met honing, droesem, romigheid. Zoete aanzet, fruitgedreven, met zuurtjes die net voldoende frisheid geven, maar zoetheid is nadrukkelijk aanwezig.

Kloster Eberbach Marcobrunn Riesling Auslese 2010
“Gutsabfüllung aus dem Cabinetkeller” prijkt op het etiket. Dit verwijst uiteraard naar de historische kelder van het klooster, maar is ook een hogere kwaliteitsaanduiding dan Crescentia.

103 gram restsuiker in deze Marcobrunn Auslese. Deze historische wijngaard was al bekend in 1390, staat te lezen op een Instagrampost van Jasmin Bähr. De wijn werd verkocht onder de naam “Vini crementi in Marckinborn“.
Rijpheid, evolutief, koffie en karamel, zeste van sinaas. Gekonfijt fruit, citrusschil, potpourri van gedroogd fruit, met veel zuren. Alles blijft netjes binnen de lijntjes. Mooi gestructureerde Auslese.

Kloster Eberbach Berg Schlossberg “Aus dem Cabinetkeller” Riesling Beerenauslese 2015
160 gram restzoet. Schlossberg heeft leisteen en kwartsiet in de bodem.
Rijpe appel en zoet exotisch fruit, bloemen en honing, Botrytis, blauwe kaas, nagellak. Rijp met een volmondige zoetheid; honing, bruine suiker, kandijstroop. Erg zoete impressie waardoor evenwicht wat zoek is.

 

Kloster Eberbach Berg Schlossberg “Aus dem Cabinetkeller” Riesling Trockenbeerenauslese 2017
305 gram restsuiker, 8,8 g/l aciditeit, 7,5% alcohol.
Koffie, karamel, kandij en honing, rozijntjes en geweekte pruimen, kruidig. Romige aanzet met overweldigend rijp tropische fruitextract. Zuren breken laat door, en brengen de wijn een beetje in balans. Veel concentraat. Pikant gevoel dat spanning brengt. Mooie wijn!

Dit bezoek was onvergetelijk. Niet in het minst door de inbreng van de gedreven gids Jasmin, ook door alle informatie die we opdeden. Zelden zoveel bijgeleerd op zo’n korte tijd.
Lees er in de loop van 2020 nog meer over in Perswijn, waar Stefaan enkele artikels zal wijden aan de Prädikatswijnen.

Met oprechte dank aan het Duitse Wijninstituut voor de ondersteuning!

Nog enkele sfeerbeelden: (klik op een foto voor meer details):

Welkom…

Kloster Eberbach

Kloster Eberbach

Maquette van het domein

14de eeuwse grafstenen

Kloostergang

Antieke horizontale wijnpers

Slaapzaal van de monniken

Hospitalkeller, de schatkamer

Hospitalkeller, de schatkamer

Basilika © Kloster Eberbach

Lees ook: Een reis naar de oorsprong van Prädikatsweine: Schloss Johannisberg (deel 1)
Lees ook: Een reis naar de oorsprong van Prädikatsweine: Schloss Johannisberg (deel 2)
Lees ook: Een reis naar de oorsprong van Prädikatsweine: Kloster Eberbach (deel 1)

Lees ook: Op bezoek bij Weingut Kaufmann (deel 1)
Lees ook: Op bezoek bij Weingut Kaufmann (deel 2)

 

Bronnen:
Schloss Johannisberg
Oxford Companion to Wine – Jancis Robinson
Wines of Germany – Anne Krebiehl
Caesar-michel.de
Duitsewijn.nl
Deutscheweine.de
The Geography of Wine: Regions, Terroir and Techniques
Researchgate.net
St. Anthony
Wikipedia
Heroes of riesling

Kloster Eberbach
Wikipedia Kooster Eberbach
Hessenschau.de
Wikipedia Pinot Noir “Klebrot”
Google Arts&Culture
Wikipedia Cisterciënzers
Die Zisterzienser und ihre Weinberge in Brandenburg
Wein: Geschichte und Genuss

Meer over Prädikatsweine:
Over mostgewicht en graden Oechsle
Kabinett, een kleine geschiedenis
Het Kabinett-probleem: wijnbouw en de opwarming van het klimaat

 

Een reis naar de oorsprong van Prädikatsweine: Kloster Eberbach (deel 1)

Tags

Auslese, Beerenauslese, Cabinet, Deutsches Weininstitut, Duitse Riesling, Eberbach, German wine, Kabinett, Kloster Eberbach, Prädikat, Rheingau, riesling, Spätlese, Trockenbeerenauslese

We hebben de afgelopen jaren themaproeverijen gewijd aan de belangrijkste predikaatwijnen Kabinett, Spätlese en Auslese.
Het waren telkens fascinerende ervaringen, met goede tot grote wijnen. Bij Stefaan rijpte het idee om een reeks artikels over Prädikatsweine te schrijven voor het wijntijdschrift Perswijn. In de loop van 2020 kan je die lezen. Maar voorafgaand aan het schrijven moet er natuurlijk research gebeuren.
Zo gebeurde het dat Gerd, Stefaan en ik eind december 2019 richting Rheingau trokken, op zoek naar de oorsprong van de Prädikatsweine. Met dank aan het Duitse Wijninstituut voor de ondersteuning!

Verslagen van de proeverijen kan je hier teruglezen:
De fenomenale Kabinett degustatie: deel 1, deel 2
Spätlese Special: deel 1, deel 2
De grote gerijpte Auslese degustatie: deel 1, deel 2

Kloster Eberbach

Na een sfeervol diner in Rüdesheimer Schloss en overnachting in het comfortabele gelijknamige hotel in het centrum van Rüdesheim am Rhein zijn we paraat om een volgende etappe toe te voegen aan onze reis in het verleden.
In Kloster Eberbach gaan we op zoek naar de oorsprong van Kabinett.

Beknopte geschiedenis van Kloster Eberbach
Net als Schloss Johannisberg ontstaat Kloster Eberbach in de 12de eeuw. In 1136 stuurde Bernhard van Clairvaux een abt en twaalf monniken naar deze plek om een Cisterciënzerabdij te stichten.
Interessant om weten is dat enkele jaren voordien, in 1116, aartsbisschop Adalbert von Mainz hier een Augustijner kanunnikenorde opricht, die in 1131 al terug afgeschaft wordt. De gebouwen van de abdij werden tijdelijk gebruikt voor een priorij van de Benedictijnen van Johannisberg. Dit stelde de Cisterciënzers in staat om naar de verlaten gebouwen te verhuizen en op basis daarvan een nieuw klooster te bouwen volgens ideale Cisterciënzerideeën.

© Kloster Eberbach | kloster-eberbach.de

Die Cisterciënzerideeën liggen aan de basis van de bloeiende status van de abdij. In overeenstemming met de strikte regels van de orde leidden de eerste Cisterciënzers in Eberbach een leven van ascese in onverwarmde, vochtige ruimtes; met een spreekverbod, weinig slaap en een mager dieet. Hun dagelijkse schema bestond uit een harde routine van gebed en werken.
Dankzij efficiënt economisch beheer groeide de abdij van Eberbach in de middeleeuwen uit tot een succesvolle zakelijke onderneming met uitgebreide grondbezit en veel boerderijen. Voor een groot deel was dit te wijten aan de wijnteelt door de Bourgondische monniken, een praktijk die ze hadden overgenomen uit hun thuisland en waarvoor de abdij nog steeds bekend is tot op de dag van vandaag.
Tegen het einde van de middeleeuwen werd Eberbach beschouwd als de belangrijkste speler in de wijnhandel in heel Midden-Europa.

In 1803 wordt het klooster opgeheven. De gebouwen worden niet afgebroken, maar delen van het kloostergebouw worden verder gebruikt als wijnbouwbedrijf. De eigendom gaat eerst over naar de hertog van Nassau, later in 1866 wordt het een Koninklijk Pruisisch wijndomein.
Sinds 1945 behoort Kloster Eberbach tot de Hessische Staatsweingüter.

Rondleiding met gids
Gerd heeft via het Duits Wijninstituut geregeld dat we voor de proeverij een rondleiding krijgen doorheen de kloostergebouwen.
Enige verwarring als we toekomen, omdat de gids ons niet herkent en omgekeerd. Maar na een tijdje spreken we elkaar aan en klaart alle onduidelijkheid op.
Onze gids is Jasmin Bähr, die een ongelofelijke kennis tentoon spreidde. Tip: volg haar account op Instagram, ze is ware wijnfanaat.

Hoe verder we ronddwalen doorheen de immense en indrukwekkende gebouwen, hoe meer informatie we over ons uitgestort krijgen.
Over de bloei van het klooster door de wijnhandel, bijvoorbeeld. In de 15de eeuw was Kloster Eberbach het rijkst wijndomein van Duitsland. De productie overschreed ruim de eigen behoefte en de wijn werd als koopwaar uitgevoerd. Gelegen aan de Rijn was transport van de wijnvaten geen probleem. Als religieuze orde moeten ze ook geen taksen betalen. Daarenboven hadden de monniken in Keulen een eigen handelshuis, het Eberbacher Hof, en hadden ze eigen schepen in bezit. De scheepsvloot vervoerde telkens zo’n 200 Fuder of 1650 hl wijn naar Keulen. Het Kölner Hof ontwikkelde zich tot een belangrijke handelsbasis voor het klooster, omdat de Hanzestad Keulen het centrum was van de toenmalige Noord-Europese wijnhandel.

De wijngaarden bestonden toen vooral uit Pinot Noir. Die werd in de streek “Klebrot” of “Clebroit” genoemd. De wijn werd uitsluitend verhandeld in vaten: flessen bestonden nog niet. In de loop van de geschiedenis vond ook hier een evolutie plaats van rode naar witte druiven, waarbij Riesling de plaats van Pinot Noir innam. Met uitzondering van de wijngaarden bij Assmannshausen, wat tot op heden een eilandje Spätburgunder in Rheingau is.
Jasmin laat ons de eeuwenoude horizontale wijnpersen zien die in de perszaal opgesteld staan. De oudste draagt het jaartal 1668.Cabinet
Omdat wijn verhandeld werd in vaten was Kloster Eberbach ook gekend voor de vervaardiging van wijntonnen. In het jaar 1449 werd het “Grote Vat” (“das Große Fass”) gemaakt: met een inhoud van 70.000 liter was het het grootste vat ter wereld.

De concurrentie tussen de verschillende wijnproducenten in de Rheingau was groot. Zowel in Schloss Vollrads als in Kloster Eberbach kwam men op het idee om de betere wijnen langer te laten rijpen, met de bedoeling om er dan later hogere prijzen voor te kunnen vragen.

Foto Stefaan Soenen

In het jaar 1245 gaven de Cisterciënzermonniken van Kloster Eberbach opdracht om de schrijfkamer, “Fraternei”, om te bouwen en uit te breiden zodat die als schatkamer kon gebruikt worden. In een speciaal gebouwd keldergewelf hiervan zouden de beste wijnen van het wijngoed van het klooster bewaard worden. Dat gewelf kreeg later de naam “Cabinet Keller”.
De eerste vermelding van de term Cabinet met betrekking tot een wijn dateert van het jaar 1712. Kloster Eberbach gaf de chique Franse benaming “Cabinet” aan de meest prestigieuze wijnen van het wijngoed, die baat hadden bij wat bewaring.
Volledigheidshalve dient vermeld dat ook Schloss Vollrads, op een boogscheut van Kloster Eberbach, aanspraak maakt op de eerste vermelding van Cabinet met betrekking tot wijn.

In de Cabinet Keller werden wijnen tussen de vijf en drieëntwintig jaar op vat bewaard alvorens vrijgegeven te worden voor de handel.
De term Cabinet stond sindsdien voor de hoogste kwaliteit van de wijnen gerijpt in de Cabinet Keller. En dat bleef lange tijd zo, tot in 1971. De Duitse Wijnwet van 1971 eigende zich immers de term Kabinett toe als een van de Prädikatsbenamingen.
Bij Kloster Eberbach houdt men echter hardnekkig vast aan Cabinet als een aanduiding van de betere wijnen van het bedrijf, zoals later tijdens de degustatie zal blijken.

Met oprechte dank aan het Duitse Wijninstituut voor de ondersteuning!

Lees ook: Een reis naar de oorsprong van Prädikatsweine: Schloss Johannisberg (deel 1)
Lees ook: Een reis naar de oorsprong van Prädikatsweine: Schloss Johannisberg (deel 2)
Lees ook: Een reis naar de oorsprong van Prädikatsweine: Kloster Eberbach (deel 2)

Bronnen:
Schloss Johannisberg
Oxford Companion to Wine – Jancis Robinson
Wines of Germany – Anne Krebiehl
Caesar-michel.de
Duitsewijn.nl
Deutscheweine.de
The Geography of Wine: Regions, Terroir and Techniques
Researchgate.net
St. Anthony
Wikipedia
Heroes of riesling

Kloster Eberbach
Wikipedia Kooster Eberbach
Hessenschau.de
Wikipedia Pinot Noir “Klebrot”
Google Arts&Culture
Wikipedia Cisterciënzers
Die Zisterzienser und ihre Weinberge in Brandenburg
Wein: Geschichte und Genuss

Meer over Prädikatsweine:
Over mostgewicht en graden Oechsle
Kabinett, een kleine geschiedenis
Het Kabinett-probleem: wijnbouw en de opwarming van het klimaat

 

Een reis naar de oorsprong van Prädikatsweine: Schloss Johannisberg (deel 2)

Tags

Auslese, Beerenauslese, Cabinet, Deutsches Weininstitut, Duitse Riesling, German wine, Johannisberg, Kabinett, Prädikat, Rheingau, riesling, Schloss Johannisberg, Spätlese, Trockenbeerenauslese

We hebben de afgelopen jaren themaproeverijen gewijd aan de belangrijkste predikaatwijnen Kabinett, Spätlese en Auslese.
Het waren telkens fascinerende ervaringen, met goede tot grote wijnen. Bij Stefaan rijpte het idee om een reeks artikels over Prädikatsweine te schrijven voor het wijntijdschrift Perswijn. In de loop van 2020 kan je die lezen. Maar voorafgaand aan het schrijven moet er natuurlijk research gebeuren.
Zo gebeurde het dat Gerd, Stefaan en ik eind december 2019 richting Rheingau trokken, op zoek naar de oorsprong van de Prädikatsweine. Met dank aan het Duitse Wijninstituut voor de ondersteuning!

Verslagen van de proeverijen kan je hier teruglezen:
De fenomenale Kabinett degustatie: deel 1, deel 2
Spätlese Special: deel 1, deel 2
De grote gerijpte Auslese degustatie: deel 1, deel 2

Schloss Johannisberg

In het vorige artikel schreef ik over het ontstaan van Spätlese en daaruit volgend Auslese.

Interessant om weten is dat in die tijd deze wijnen amper restsuiker bevatten en dus niet zoet waren. Het was immers onmogelijk om zoete wijnen stabiel te bewaren.
Chemicus Dr. Conrad Schmitt analyseerde tussen 1888 en 1892 52 wijnen uit het “Herzoglich Nassauischen Cabinetkeller” met jaargangen van 1706 tot 1880.
De analyse toont een gemiddelde suikergehalte van 2,8 gram per liter, met een minimum analyseresultaat van 0,71 g/l restzoet en een maximumwaarde van 7,06 g/l. Het gemiddelde alcoholpercentage was 8,61 Vol%, met een spreiding van 4,71 tot 14,37%.
Schmitt vond wel een aanzienlijk hoger extractgehalte in al deze wijnen en verklaart dat voornamelijk door het van nature hoge glycerinegehalte in deze wijnen, de speciale kenmerken van de druivenmost en de nobele rot van de druiven.
Dus ook van door Botrytis aangetaste druiven werd “droge” wijn gemaakt!

© Fine Das Weinmagazin 01|2010

Het is pas met de toepassing van steriele filtratie, uitgevonden in 1913 maar door de eerste wereldoorlog pas toegepast in de wijnbouw vanaf 1926 dat zoete wijnen gestabiliseerd konden worden en dat ze ook als dusdanig op de markt konden gebracht worden.

Met de uitvinding van de hydrometer aan het eind van de 18de eeuw werd het mogelijk om suikergehalte in most nauwkeurig te meten. Zowel Baumé (1728-1804) in 1768 als Oechsle (1774-1852) in 1820 ontwikkelden een methode om de densiteit van een vloeistof te meten. De schaal van Oechsle vindt ingang om het suikergehalte van druivenmost te bepalen.
De termen Beerenauslese en Trockenbeerenauslese worden gebruikt vanaf de jaren 1800. Volledigheidshalve: Eiswein (ijswijn) wordt voor het eerst in 1830 gedocumenteerd, toen wijnbouwers in het stadje Dromersheim bij Bingen bij toeval op 11 februari ontdekten dat een heerlijk zoete most kon worden verkregen uit bevroren druiven.

Een tocht door het donker
De kelders van Schloss Johannisberg zijn indrukwekkend.
Stefan Eiser neemt ons mee de duisternis in.
We worden er eerst getrakteerd op een glaasje Sekt:
Fürst von Metternich Riesling Sekt Brut 2016
Het is erg kil en donker in de kelder waar de Sekt wordt geschonken, en de wijn zelf komt ook heel koud in het glas. Ik herken citrusaroma’s, citroenolie, iets aards in de neus, met kalkig droge impressies op de tong, olie-achtig en een hoge aciditeit. Maar dus geen ideale proefomstandigheden.

We dalen verder de trappen af.
Verlicht met slechts enkele kaarsjes wordt in de uitgestrekte vatenkelder een middeleeuwse sfeer opgeroepen. Kiezeltjes onder de voeten, zwarte schimmels aan de muren en plafonds, vochtig en kil. En veel vaten, vooral oude, hier en daar eentje dat er wat nieuwer uitziet.

Foto Stefaan Soenen

© Heroes of Riesling

Verderop door de onderaardse gangen komen we aan de schatkamer, of “Bibliotheca subterranea”.
Terug naar het verleden: hier liggen flessen van vele tientallen, ja honderden jaren oud.De oudste fles dateert van 1748!
Regelmatig worden de gekoesterde kleinoden hier van een nieuwe kurk voorzien. De flessen worden dan aangevuld, waar mogelijk met dezelfde wijn, en als er te weinig wijn daarvoor beschikbaar is worden glasparels in de fles gebracht zodat het niveau terug tot een aanvaardbaar niveau kan worden opgevuld.

We komen weer in het daglicht. De mist is een beetje opgetrokken en we zien vaag het Rheingau landschap aan de voet van het Schloss.

Degustatie

Sinds het begin van de 19de eeuw werden de verschillende soorten wijn aangeduid door kleuren. Er waren immers geen etiketten, en men gebruikte zegellak in verschillende kleuren om de kwaliteit van de wijn aan te geven. Die traditie is gebleven: nog steeds hebben de flessen een gekleurde ring rond de hals en een aanduiding op het etiket.

Vermits we de degustatie binnen thema Prädikatsweine willen houden, beperken we ons tot de zoete wijnen van het huis.

Schloss Johannisberg Riesling Kabinett Rotlack 2018
Deze lichte Kabinett wordt in feinherb stijl gemaakt, dus met een eerder bescheiden restsuiker van 22 g/l.
Gele en groene appeltjes, groene kruidigheid, rozemarijn, en apotheekkastje, thee, hooi; kruidig en licht zoet in aanzet, appeltjes, perzikjes, groene kruidigheid in afdronk. Eerder basiskwaliteit.

Schloss Johannisberg Riesling Spätlese Grünlack 2018
71 gram restzoet, en 9,0 % alcohol.
Lichte kruidigheid en klein tropisch fruit, abrikoosjes, mango, banaan; sappig en ronder met goede spanning, fijne citruszuurtjes, sinaas en mandarijn; gebalanceerde afdronk met sappigheid en goede lengte. Mooi.

Schloss Johannisberg Riesling Auslese Rosalack 2018
110,8 gram restsuiker, 7,5% alcohol.
Complexe neus, papier, witte kersen, sinaas en cassis, vanille, kaneel en koekkruiden, klein tropisch fruit; extravert mondgevoel met rijp exotisch fruit en romigheid. Balans, puur, fijn en lekker. Lange afdronk met rijpe appel, ananas, mango, litchi. Erg mooi.

Schloss Johannisberg Riesling Beerenauslese Rosa-Goldlack 2018
De Rosa-Goldlack is sinds enkele jaren gewijzigd naar de Purpurlack (paars).
Donker goudgeel. Rozijntjes op alcohol, munt, karamel, gdroogd fruit, hars en boenwas, witte chocolade. Rijpe en fluwelige aanzet vol gedroogd rijp fruit, met gebalanceerde zuren die voor elegantie zorgen. Saliniteit en pikantighied is opvallend, evenals de zuurstructuur. Complexiteit, lengte en kracht in afdronk. 

Schloss Johannisberg Riesling Trockenbeerenauslese Blaulack 2018
226,8 gram restsuiker met amper 6% alcohol.
Ingetogen neus, met honing, rozijntjes, sinaasschil, citroentjes, rokerigheid. Dik en volumineus romig in de mond, met weer die pikante saliniteit. ZAciditeit is minder opvallend, maar voldoende om balans te brengen. Vanille, honing en ananasschijfjes in de lange afdronk. 

Kabinett Rotlack 2018

Spätlese Grünlack 2018

Auslese Rosalack 2018

Beerenauslese Rosa-Goldlack 2011

Trockenbeerenauslese Blaulack 2018

(klik op een afbeelding voor meer details)

Herr Stefan Eiser, Stefaan en Gerd aan de proeftafel

 

We eindigen de dag met een sfeervol diner in Rüdesheimer Schloss waar we uit de schatkamerlijst een mooie gerijpte Spätlese halbtrocken kiezen:
1990er Weingut Geschwister Ehrhard Rüdesheimer Berg Roseneck Riesling Spätlese halbrockenen
Gedroogde abrikoosjes, kaarsvet, steenfruit, gedroogde ananasschijfjes, sinaaszest in de neus. Nog erg fris. Rijpe zuurtjes en delicaat gedroogde vruchten. Iets tannineus. Citrus, mineraal, steenfruit. Zoetheid is geïntegreerd, net niet opvallend. Iets drogend in de afdronk. Bijna dertig jaar oud, en nog perfect genietbaar.

We overnachten in het comfortabele gelijknamige hotel van Breuer in het centrum van Rüdesheim am Rhein en dan zijn we paraat om een volgende etappe toe te voegen aan onze reis naar het verleden.

Met oprechte dank aan het Duitse Wijninstituut voor de ondersteuning!

Lees ook: Een reis naar de oorsprong van Prädikatsweine: Schloss Johannisberg (deel 1)
Lees ook: Een reis naar de oorsprong van Prädikatsweine: Kloster Eberbach (deel 1)
Lees ook: Een reis naar de oorsprong van Prädikatsweine: Kloster Eberbach (deel 2)(volgt)

Bronnen:
Schloss Johannisberg
Oxford Companion to Wine – Jancis Robinson
Wines of Germany – Anne Krebiehl
Caesar-michel.de
Duitsewijn.nl
Deutscheweine.de
The Geography of Wine: Regions, Terroir and Techniques
Researchgate.net
St. Anthony
Wikipedia
Heroes of riesling

Meer over Prädikatsweine:
Over mostgewicht en graden Oechsle
Kabinett, een kleine geschiedenis
Het Kabinett-probleem: wijnbouw en de opwarming van het klimaat

 

Een reis naar de oorsprong van Prädikatsweine: Schloss Johannisberg (deel 1)

Tags

Auslese, Beerenauslese, Deutsches Weininstitut, Duitse Riesling, German wine, Johannisberg, Prädikat, Rheingau, riesling, Schloss Johannisberg, Spätlese, Trockenbeerenauslese

We hebben de afgelopen jaren themaproeverijen gewijd aan de belangrijkste predikaatwijnen Kabinett, Spätlese en Auslese.
Het waren telkens fascinerende ervaringen, met goede tot grote wijnen. Bij Stefaan rijpte het idee om een reeks artikels over Prädikatsweine te schrijven voor het wijntijdschrift Perswijn. In de loop van 2020 kan je die lezen. Maar voorafgaand aan het schrijven moet er natuurlijk research gebeuren.
Zo gebeurde het dat Gerd, Stefaan en ik eind december 2019 richting Rheingau trokken, op zoek naar de oorsprong van de Prädikatsweine. Met dank aan het Duitse Wijninstituut voor de ondersteuning!

Verslagen van de proeverijen kan je hier teruglezen:
De fenomenale Kabinett degustatie: deel 1, deel 2
Spätlese Special: deel 1, deel 2
De grote gerijpte Auslese degustatie: deel 1, deel 2

Schloss Johannisberg

Op een kille decemberochtend rijden we richting Rheingau. De mist neemt toe naarmate we de Rijn naderen. Het veerpont over de rivier zien we pas door de grijze massa opduiken als de boot enkele tientallen meter van de oever is.
We zijn net op tijd op Schloss Johannisberg in Geisenheim voor een snelle lunch en onze afspraak met Stefan Eiser, verantwoordelijk voor rondleidingen, kelderbezoeken en degustaties.
Terwijl we buiten in de mist ronddwalen, vertelt Herr Eiser over de geschiedenis van het historische domein, en van de rijke wijngeschiedenis van Rheingau in het algemeen.

Foto Stefaan Soenen

Beknopte geschiedenis van het Schloss
Omstreeks het jaar 1100 werd het eerste benedictijnenklooster op de Bischofsberg gesticht door aartsbisschop Ruthard van Mainz (1088-1109). Veel eerder al, in 817, werd door Lodewijk de Vrome melding gemaakt van wijngaarden op deze plaats. De sneeuw zou hier eerder smelten dan in de omgeving, daarom werd de heuvel uitgekozen om druiven te planten. Welke die oorspronkelijke druiven waren is onduidelijk. Heel waarschijnlijk waren dat blauwe druiven, of een “complantation” (gemengde wijngaard) van blauwe en witte druiven. In de Oxford Companion to Wine spreekt Jancis Robinson over Elbling, rode en witte Muscat, Pinot Noir en “Räuschling”, niet te verwarren met Riesling. Onze gids Stefan heeft het dan weer over Heunisch en Gelber Orleans samen met Pinot Noir. In het boek uit 1934 “Der Weinbau in der Provinz Rheinhessen, im Nahetal und Moselthal” wordt ook gewag gemaakt van Orleans, samen met Riesling: “…op de vaak steile hellingen tussen Nierstein en Nackenheim wordt voornamelijk Orleans geplant, dezelfde die wordt geplant in Rüdesheim op de berg; de voet van de berghelling is meestal beplant met riesslings…“.

In 1716 koopt de vorstabdij Fulda het klooster en begint aan de verbouwing ervan tot een paleis voor de vorst van Fulda.
Tegelijk worden op bevel van de prins van Fulda alle wijngaarden gerooid en herplant met de volgens hen beste druif op dat moment: Riesling. In 1720 worden in de wijngaard 294.000 stokken Riesling geplant. Daarmee wordt het de eerste wijngaard ter wereld waarvan de aanplant uitsluitend uit Riesling bestaat. Enkele andere bronnen spreken van 38.500 wijnstokken, van zowel Riesling als Orléans, wat wellicht dichter bij de realiteit is gezien de te beplanten oppervlakte en de toenmalige lagere plantdichtheid.
Nog steeds zijn de 50 ha wijngaard die Schloss Johannisberg bezit gelegen in de onmiddellijke omgeving van de huidige kasteelgebouwen.
In enkele wijngebieden van de wereld wordt de naam Johannisberger gebruikt als met over Riesling spreekt.

© http://www.germanwines.de

Gedurende de Napoleontische oorlogen (1792 tot 1815) kreeg het domein verschillende keren andere eigenaars.
Op het Congres van Wenen (1814-1815) werden na de val van Napoleon de nieuwe Europese grenzen vastgelegd. De Oostenrijkse kanselier en staatsman Klemens Wenzel von Metternich slaagde erin om tussen de verschillende landen een akkoord te bekomen, dat zou leiden tot vrede in Europa. Als waardering hiervoor schonk de Oostenrijkse keizer Franz I in 1816 de Johannisberg, het Schloss en de omliggende wijngaarden, die voordien aan Napoleon toebehoorden, aan de Fürst von Metternich.
Het domein bleef eigendom van het Huis von Metternich. Na zware bombardementen in 1942 kon Paul Alfons von Metternich-Winneburg het Schloss terug heropbouwen. In 1974 was hij, als enige overlevende van de dynastie, verplicht om tot verkoop over te gaan.
Momenteel behoort het geheel toe aan de familie en voedingsconcern Dr. Oetker.

Ontstaan van Spätlese
Aan Schloss Johannisberg wordt het ontstaan van de eerste Spätlese toegeschreven. Het verhaal, of de legende, speelt zich af in het jaar 1775.
Traditioneel moest elke oogst binnen zijn voor 16 oktober, feestdag van de Heilige Gallus. Dat leidde nogal eens tot onrijpe en zure wijnen, dus de prins van Fulda besloot zelf de rijpheid te laten beoordelen en pas te laten oogsten als de druiven voldoende rijp waren. Elk jaar werd een boodschapper uitgestuurd als de druiven mochten geoogst worden.
In 1775 had de koerier een paar weken vertraging. Als hij arriveert met het oogstbevel zijn een deel van de druiven al aangetast door schimmel. De oogst van gezonde druiven is veel te klein, en de keldermeester geeft bevel om ook de aangetaste druiven te oogsten en er wijn van te maken. Die bleek erg goed van kwaliteit te zijn, en sindsdien is men elk jaar wijn gaan maken van druiven die, zoals later zou blijken, aangetast waren door Botrytis cinerea, edelrot.
Al in 1730 meldden chroniqueurs dat sommige wijnbouwers “graag zouden willen wachten op een beetje rot om de grotere zoetheid van de druiven te bereiken”, maar 1775 blijft de datum die het begin markeert van een geplande late oogst of Spätlese.
Ter ere van deze gebeurtenis staat op de binnenplaats van Schloss Johannisberg de “Spätlesereiter“, die de koerier met het oogstbevel voorstelt.

Spätlesereiter © http://www.germanwines.de

Andere regio’s en landen maakten ook wel eens wijn maakten van druiven met edelrot, maar op Schloss Johannisberg werd het herkend als gunstig en werd het jaar na jaar systematisch nagestreefd om de kwaliteit van de wijnen te verhogen.
Later werd de techniek van selectie meer en meer verfijnd. De beslissing om geselecteerde druiven die door Botrytis waren aangetast te oogsten voor een specifieke wijn kwam 12 jaar later na de ontdekking van Spätlese, in 1787, tegelijk de eerste vermelding van Auslese.

Met oprechte dank aan het Duitse Wijninstituut voor de ondersteuning!

Lees ook: Een reis naar de oorsprong van Prädikatsweine: Schloss Johannisberg (deel 2)
Lees ook: Een reis naar de oorsprong van Prädikatsweine: Kloster Eberbach (deel 1)
Lees ook: Een reis naar de oorsprong van Prädikatsweine: Kloster Eberbach (deel 2)

Bronnen:
Schloss Johannisberg
Oxford Companion to Wine – Jancis Robinson
Wines of Germany – Anne Krebiehl
Caesar-michel.de
Duitsewijn.nl
Deutscheweine.de
The Geography of Wine: Regions, Terroir and Techniques
Researchgate.net
St. Anthony
Wikipedia
Heroes of riesling

Meer over Prädikatsweine:
Over mostgewicht en graden Oechsle
Kabinett, een kleine geschiedenis
Het Kabinett-probleem: wijnbouw en de opwarming van het klimaat