Weingut Zilliken revisited – deel 1: Hanno Zilliken

Tags

Auslese, Beerenauslese, Deutsche Riesling, Deutsches Weininstitut, Duitse Riesling, Forstmeister Geltz-Zilliken, Kabinett, Mosel-Saar-Ruwer, Prädikat, Rausch, riesling, Saar, Trockenbeerenauslese, VDP, Zilliken

Na de memorabele ervaring bij Egon Müller blijven we nog wat in de Saarvallei.
We overnachten in Saarburg. Bij het dinertje genieten we van een wijn van Wgt Peter Lauer. De “Faß 4 Ayl Riesling 2018” van Wgt Lauer is een feinherbe wijn met een streepje restzoet en zinderende zuurtjes, en combineert mooi met de eenvoudige “gutbürgerliche Küche” die in ons hotel wordt geserveerd.
We hebben nog getwijfeld om bij Lauer op bezoek te gaan om nog wat meer informatie te bekomen over alles wat met Prädikatsweine te maken heeft. Stefaan schrijft daarover immers een reeks artikels voor Perswijn.

Maar in Saarburg ligt het Weingut Forstmeister Geltz-Zilliken. En hier maken ze ook heel mooie wijnen. Ik mag al eens een understatement plaatsen…
Hier waren Rudi en ik al eens op bezoek, in 2014. Toen hadden we een erg ontspannen en interessante degustatie met Hans-Joachim (Hanno) Zilliken. Lees terug: deel 1, deel 2, deel 3.
Vandaag begroet hij ons weer met een grote glimlach, en leidt ons naar de heldere en moderne proefruimte waar we meegenomen worden in de wijnwereld van Weingut Zilliken.

Het scenario is niet anders dan de dag voordien: Stefaan heeft vragen voorbereid en stelt die aan een vlijmend tempo. Herr Zilliken antwoordt gedreven. Even later komt dochter Dorothee ons vergezellen. Sinds 2016 heeft ze het domein overgenomen en leidt ze kelder en wijngaard, na een tiental jaren samen met haar ouders ervaring te hebben opgedaan.
Hanno Zilliken zelf realiseerde zijn eerste oogst in 1976. We mogen dus een beroep doen op zijn jarenlange ervaring en kennis.

Het begint al goed: de wijnmaker ontkracht onze stelling dat er in het verleden geen zoete wijnen konden gemaakt worden, omdat de technische knowhow ontbrak om ze te stabiliseren. “Het gebeurt altijd dat een vat stilvalt met gisten, terwijl er nog restsuiker in de wijn aanwezig is. Waarom zou dat dan niet stabiel blijven? Ook most van druiven aangetast van Botrytis zullen moeilijker te vergisten zijn, en dus meer kans hebben om spontaan te stoppen met gisten. Dat waren vroeger de speciale wijnen, die voor hoge prijzen verhandeld werden. Maar het zijn dan wel geconcentreerde zoete wijnen. Lichtere wijnen in Kabinett-stijl zullen eerder doorgisten tot ze droog zijn.” Interessant standpunt. Meer hierover zonder twijfel in de reeks artikels die Stefaan Soenen aan het thema Prädikatsweine wijdt in Perswijn, in de loop van 2020.

In de valleien van de Moezel en de Saar zijn de zoete wijnen een eerder recente verschijning. Pas in 1921 werden hier de eerste Spätlese, Auslese, Beerenauslese en Trockenbeerenauslese gemaakt. Volgens Hanno Zilliken komt dat omdat de Moezel niet zo aristocratisch was als de Rheingau. De aristocratie verlangde naar duurdere en exclusievere wijnen, die door de rijke wijndomeinen in de Rheingau konden geproduceerd worden. Ze keken ook naar exclusieve selecties zoals uit Bourgogne en Hongarije, waar de Tokaj vandaan kwam. In de Mosel was minder aristocratie, met uitzondering van enkele vestigingen, zoals Schloss Lieser of von Kesselstatt.
Nochtans heeft de Rheingau de term “Cabinet” moeten afgeven aan de predicaat “Kabinett”, die in 1971 ingevoerd werd. In de Duitse regering die de wijnwet maakte, konden de vertegenwoordigers van de Rheingau niet voldoende tegenspel bieden om de term te mogen behouden. Zoals we eerder al leerden, was de gerenommeerde historische aanduiding Cabinet voor wijnen die superieur waren, en lang bewaard bleven in de Cabinetkeller. Nu staat de term Kabinett voor iets heel anders: de eerste stap in het Prädikatsysteem dat lichte wijnen met of zonder restzoet aanduidt.

Ondertussen mogen we proeven. We beginnen met enkele vatstalen van de oogst 2019.
Weingut Forstmeister Geltz-Zilliken Butterfly 2019 is net geassembleerd, kreeg 18 g/l restsuiker mee en 11% alcohol.
Het is een wijn die al sinds 2002 wordt gemaakt: een frisse lichte wijn met wat restzoet, die toch droog blijft smaken, ideaal om te combineren bij de moderne fusion keuken.
In 2019 kon deze wijn spontaan vergisten, met fermentatie op 1000 liter foeders.
Primair fruit in de neus, appeltjes, citroentjes, munt, ook in de mond primair, met appeltjes, citrusschilletjes, mandarijntjes. Goed gebalanceerd met fijne aciditeit, verfrissend smakelijk met goede spanning en lengte. Erg mooi in zijn prille jeugd.

2019 was een jaar vol extremen, zegt Hanno. Er was late vorst, het was te droog, en als er regen viel was het teveel op korte tijd, er was hagel, zonnebrand, en dat alles kwam op de verkeerde tijd in het seizoen. Bij Zilliken werd een derde minder geoogst dan gemiddeld. Maar uiteindelijk viel de kwaliteit van de druiven best wel mee. We proeven nog een vatstaal:

Weingut Forstmeister Geltz-Zilliken Riesling trocken 2019 behield 8 g/l restsuiker. Een fijne neus van citroentjes, groene appel, stenigheid; droog, precies, witte steenvruchten, hogere zuurimpressie, licht van stijl. Erg droge afdronk met mineraliteit, citrus en pitfruit.

Dan beginnen we aan een schitterende reeks Prädikate.
We beginnen met een Kabinett uit 2018, uit de Saarburger Rausch.
Rausch is de belangrijkste Grosse Lage waarop Zilliken aanplant bezit: 11 ha hebben ze. De helling ligt zo goed als in het stadje en biedt een spectaculair zicht van onder de oude kasteelruïne.
Saarburger Rausch heeft Devon-leisteen in de ondergrond, met inclusies van vulkanisch Diabass. De steile helling, tot 75% hellingsgraad, ligt zuid- tot zuidoost georiënteerd.

Weingut Forstmeister Geltz-Zilliken Rausch Riesling Kabinett 2018
In 2018 werd er vroeg geoogst, al vanaf de laatste week van september: het was dan ook een erg warm jaar. In vergelijking werd in 2010 een hele maand later pas begonnen met oogsten. “In warme jaren zal je nooit voldoende aciditeit behouden als je te laat oogst”, zegt Hanno Zilliken. “In een ander warm jaar, 2003, hebben we ook erg vroeg geoogst. In 2018 hadden we geluk dat de druiven door de warmte snel zijn gaan schrompelen. Daardoor is de aciditeit mooi behouden gebleven. 
Voor deze Kabinett is het basismateriaal bijna Auslese niveau, maar we hebben deze in Kabinettstijl gevinificeerd.”
Appeltjes, conferencepeer, abrikoosjes, en primair citrusfruit in de neus. Sappig en lichtzoet, met rode en gele appel, lichte materie, zachte zuren. Doet nu wat eenvoudig aan. Wellicht wat tijd nodig.

Lees ook: Weingut Zilliken revisited – deel 2 – waarin we enkele pareltjes uit de kelder mogen proeven
Lees ook: Weingut Zilliken revisited – deel 3 – waarin een bloemlezing uit het lange gesprek over wijn en wijnmaken ten huize Zilliken

Advertentie

Weingut Egon Müller, Scharzhof (Saar): een onvergetelijk bezoek, aristocratische rieslingwijnen – deel 2, de degustatie

Tags

Auslese, Beerenauslese, Cabinet, Deutsches Weininstitut, Duitse Riesling, Egon Müller, German wine, Kabinett, Mosel-Saar-Ruwer, Prädikat, riesling, Saar, Scharzhof, Scharzhofberg, Spätlese, Trockenbeerenauslese

Het statige Weingut Egon Müller – Scharzhof ademt aristocratische chique uit. De wereldberoemde wijngaard met dezelfde naam loopt bijna tot aan de achterdeur van het landhuis.
Samen met Stefaan mocht ik op bezoek bij de iconische wijnmaker Egon Müller.
We werden uitgenodigd door de Nederlandse invoerder Sjaak Van de Graaf van Neerlands Wijnhuis.

Lees ook (eerst): Weingut Egon Müller, Scharzhof (Saar): een onvergetelijk bezoek, aristocratische rieslingwijnen – deel 1

De degustatie
Aan etiketten doen ze hier niet. Tenminste niet vandaag, voor deze degustatie. De flessen komen rechtstreeks uit de kelder, Veronika haalt ze op, stoft ze af, serveert en laat ons eerst proeven en bespreken alvorens de wijn bekend te maken. Erg interessant!

We beginnen met Château Belà Riesling 2017, uit Slowakije dus.
Een beetje moeilijke neus met honing, lokum, groen en gedroogd fruit, kruidig en strak in de aanzet, olieachtig mondgevoel, goede lengte en materie, kruiden en wat tannines in afdronk. 
Egon vertelt dat de wijngaarden in Slowakije momenteel nog gedeeltelijk uit de oorspronkelijke (Oostblok-)klonen bestaan die geselecteerd zijn naar opbrengst, maar stelselmatig worden herplant om meer kwaliteit te bekomen. Deze 2017 is mooi, zij het in een specifieke, eerder speciale stijl.

Weingut Egon Müller Scharzhofberger Riesling Kabinett Alte Reben (Versteigerung) 2018
De duurste Kabinett ter wereld, dus. De foeder die met spontane gisting startte stopte ook spontaan, waardoor deze wijn ontstond.
Finesse en intens geschakeerd, mineraal, nog wat wild, appeltjes, rabarber, stenen, metalig, kers. Extreem sappig, verfijnd lichtvoetig, zuiver fruit van zachte citrus, groene en rode appel, met een lange afdronk die wat honing heeft, samen met citrus en kleine kruiden. Geweldig mooi!

Weingut Egon Müller Scharzhofberger Riesling Kabinett 1989
Uit het warme jaar 1989 komt deze Kabinett.
In de eerste neus wat stoffig, met firne en paddestoel, olie (géén pétrolé). Even later gedroogde abrikoos, steenfruit, walnoot, sinaas(schil) en kruiden als venkelzaad, guimauve, roosjes. Complex maar zo veelzijdig dat het haast onbenoembaar wordt. Ook in de mond die edele complexiteit, licht en dartel met kruidigheid, steenfruit, citrusschil en besjes. Nootjes en amandel, ziltig mineraal. Het zoet is helemaal versmolten, de zuren zijn zacht en aangenaam. Lange afdronk. Groot!

Weingut Egon Müller Scharzhofberger Riesling Spätlese 2015
In 2015 werd deze Spätlese geoogst bij de eerste aanzet van Botrytis: de druiven verkleurden maar ze waren nog niet verschrompeld of ingedroogd. perfecte timing heet dat dan.
Intrigerende neus van slagroom, blauw fruit, sinaascake, mint, kaarsvet, zeste. 
Vibrant en energetisch in aanzet, complexe sappigheid. Licht fruitzoet met weer die zachte zuurtjes eronder, verfijnd. Citroen en groene citrus, groene appel. Korrelig mondgevoel.
Extreem lange afdronk, klein tropisch fruit, romig, ziltig. Wijn met een grote toekomst.

Weingut Egon Müller Scharzhofberger Riesling Spätlese 1999
Verbazend lichte en jonge kleur voor een wijn van 21 jaar oud.
Honing, citroentjes, kruiden, mineraliteit. Eerder koel in de neus, met thee, wat groen hout, rozijnen en nootjes.
Rijp en exotisch, noten, kruiden. iets breder, waarschijnlijk meer Botrytis. Donkere kastanjehoning, fijne zuurstructuur, dartel mondgevoel. Lange, kruidige afdronk, bijna droog, met kleine tannines. Terugkomend met room, citrus, perzik. Wat een fantastische wijn is dit!

Weingut Egon Müller Scharzhofberger Riesling Auslese 2017
100% Botrytis voor deze wijn. “Het kan ook 99% zijn”, grapt Egon Müller.
In mostgewicht zou dit ook Beerenauslese kunnen geweest zijn. Maar mijnheer Müller heeft hier gekozen voor een stijl die getypeerd wordt door de Botrytis, omdat dat de stijl van het huis is. Er wordt bij Wgt Scharzhof trouwens minder en minder Beerenauslese gemaakt. De laatste was in 2015. Dat heeft niet zozeer met het suikerniveau te maken, maar wel met wat men voor ogen heeft, het plan dat ze in hun hoofd hebben om in de jaargang te maken.

Mijn bladzijde in mijn schriftje is amper genoeg om alle indrukken te noteren die deze wijn oproept.
Honing, boterzuren, ziltigheid, gekonfijt en turks fruit, gedroogde abrikoos, witte chocolade. Rabarber, tijm, honing, vanille. Ananas. Groene grassigheid.
In de mond complex en breed, maar toch gefocust. Honingachtig, romig en ziltig. Ananas, mango, citrus, limoenschil. Lange talmende frisse afdronk met citrus, kruiden en honing. Diep en fijn. Erg complexe wijn, een voorrecht.

Weingut Egon Müller Scharzhofberger Riesling Auslese 1997
1997 was een jaar met veel vorst. Ondanks alle moeilijkheden is het het lievelingsjaargang van Egon Müller IV, voornamelijk omwille van de drinkability, zegt hij.
Bos en paddenstoelen eerst, wierook en wax. Medicinale pleister, peper, truffel, hennep. Zuurtjes in aanzet, geïntegreerd zoet, gekonfijt fruit, citroenschilletjes, groene kruiden. Ziltige afdronk, met honing en citroentjes. Lang. Mooi. Groot.

Weingut Egon Müller Scharzhofberger Riesling Eiswein 1983
37 jaar is de wijn. De kurk stribbelt wat tegen, het niveau in de fles is wat lager dan verwacht (-4cm schat ik), dus Veronika en Egon zijn wat ongerust. Maar de wijn is perfect.
1983 was een groot jaar voor Eiswein.
Deze wijn werd aangeboden op de veiling van 1984 en werd toen voor even de duurste wijn ter wereld.
Oranjebruine kleur, erg veel evolutie. Evolutieve neus van gebrande suiker, rook, apotheek. Complexe kruidigheid. Gedroogd rijp fruit, rozijntjes en gedroogde pruimen. Tabak, munt, walnoot.
Koffie, karamel, rozijnen in de mond. De frisse zuren zijn bewaard, samen met een ziltige complexiteit. Honing en compote van rijp exotisch fruit. Saliniteit valt echt op!
Rijpe en talmende afdronk met zoet honingtonen.

Hebben de druiven voor Eiswein ook Botrytis?, wil Stefaan weten. Dat is van minder belang, luidt het antwoord. Het is veel belangrijker om de gezondheid van de druiven te beoordelen. Heeft het wel zin om deze druiven te laten hangen, moet de vraag zijn. Als riesling te ver rijp is, dan heeft het geen zin. Daarom is de lange rijpingscyclus in de Saar zo van belang.

Enkele wetenswaardigheden

Stefaan stelt vraag na vraag, en Herr Müller antwoordt graag. Bescheiden en bedachtzaam, met zachte stem en op een erg down to earth manier. Veronika vult hier en daar aan.
Zo willen we weten hoe in de wijngaard bepaald wordt van welke percelen welke predikaatswijnen zullen geproduceerd worden. “Dat is geen geheim, zegt Egon, want elke jaargang begint met een plan. Je stelt verwachtingen, en naarmate de druiven zich ontwikkelen en rijpen stel je het plan bij, om tegen de oogst een goed beeld te hebben van wat en waar welke wijn kan opleveren. De kleur bekijken, analyseren, proeven, en dan oogsten en binnenbrengen. 
Dan weten we welke percelen voor Kabinett en Spätlese zullen zijn. Voor Auslese maken we dan een speciale selectie, door selectie met verschillende manden tijdens het oogsten.”
Dikwijls gaan we ook eerst door de wijngaard om de besjes voor BA en TBA te oogsten, voor de grote trossen worden geknipt.
Het team van plukkers is uitermate belangrijk, ze moeten de nodige ervaring hebben en het vertrouwen verdienen vooraleer ze door de wijnstokken mogen gaan. “Want je kan wel optimaal rijpe druiven hebben, als de plukkers niet weten wat en hoe ze moeten oogsten, komt er van uiteindelijk toch niks van.”

De wijnen van Wgt Scharzhof hebben steeds wat Botrytis meegekregen. Zelfs in de Kabinettwijnen is dat niet ongewoon. Toch lijkt dat wat vreemd, want de Saar is een van de koelste gebieden van Duitsland wat wijnbouw betreft, en rond de Scharzhofberg staat er steeds een beetje wind die de druiven droogt. Toch is er altijd wat Botrytis, zegt Egon. Als je de druiven optimaal rijp laat worden, dus laat oogst, dan zet edelrot zich in, onafhankelijk van de weers- en vochtomstandigheden. “Tenzij je gaat sproeien, natuurlijk,” voegt hij er fijntjes aan toe.

Doorheen het gesprek vangen we interessante details op over de manier van wijn maken op het domein.
In de kelder gebeurt er geen schilweking, alles wordt direct geperst. Je zou meer smaakstoffen en meer mondgevoel uit de druiven kunnen laten weken, vertelt Egon, maar je verliest tensie, spanning, finesse. En dat is net waar hij naar streeft.

Alles wordt zo veel mogelijk spontaan vergist in grote foeders van 1000 liter. Met uitzondering van de hoogste predikaten BA en TBA, die onmogelijk op spontane wijze gestart kunnen worden.
In de kelder gaat alles zo veel mogelijk zonder interventie. Dat houdt in dat zelfs dan nog een vat zich anders kan en mag ontwikkelen dan gepland. De keldermeester intervenieert ook zelden om een wijn te stoppen op een bepaald moment in de gisting, om bijvoorbeeld het niveau van restsuiker te behouden. “Dat heeft een risico, zegt Egon, omdat je de kans loopt dat de volgende dag andere vaten spontaan stilvallen, en je dat ene vat misschien had kunnen gebruiken om de assemblage te perfectioneren.” Feeling en ervaring is belangrijk en wordt hier hoog aangeschreven.
De foeders met wijn die voldoende restsuiker heeft behouden worden afzonderlijk gebotteld. De wijnen die verder wijn uitgegist worden geassembleerd, soms met wijnen die teveel suiker behielden en onvoldoende aciditeit hebben verkregen.

En dan tenslotte de vraag die we niet goed durfden stellen, maar omdat de sfeer opperbest is riskeert Stefaan het toch. Biologisch, biodynamisch, of niet?
Egon antwoord eerst met een kwinkslag. “Ik zou niet zover durven gaan en beweren dat ik een aanhanger van de leer van Steiner ben...”
Maar hij werkt wel zo organisch mogelijk. Zo is voor de jaargang 2017 volledig op organische manier gewerkt.
Weingut Scharzhof gebruikt al dertig jaar geen insecticide of herbicide.
Onkruid wordt met de hand weggemaaid, een erg arbeidsintensieve klus, zeker in de oude aanplant, de vijf hectare waar de wijngaard steil is en de ruimte tussen de druiven beperkt. Ze ploegen hier regelmatig, en diep. Grassen tussen de druivenstokken zijn niet echt nodig, ze zorgen eerder voor competitie naar water en voedingsstoffen, en dat is niet de bedoeling.

Besluit
Ik moet eerlijk zijn en bekennen dat een bezoek bij Egon Müller niet op mijn bucketlist stond. Ik ging ervan uit dat de man onbereikbaar zou zijn, out-of-my-league zoals ze dat in het Engels zeggen.
Dus ik moest even in mijn arm knijpen toen de uitnodiging kwam. En nog eens toen ik echt in de zetel in het salon op Scharzhof plaatsnam.

Egon Müller bleek een warm, ietwat terughoudend persoon te zijn. Met twee voeten op de grond, bereid om op veel vragen te antwoorden, om dieper in te gaan op zijn manier van denken, zijn manier van werken, zijn filosofie en zijn wijnen. Terecht -uiteraard – is hij trots op wat hij en zijn voorgangers voor hem hebben verwezenlijkt. Maar toch ook wat verbaasd over die roem, en de prijzen die men bereid is om voor zijn wijnen te betalen. Met wat zelfspot ook, soms. Net zoals recent nog in het artikeltje van Jancis Robinson te lezen was: tijdens het proeven van de Scharzhofberger Trockenbeerenauslese 2018 grijnsde hij en zei: “Ik zou dit de hele dag kunnen drinken – als ik het kon betalen.”

Mijn dank dan ook aan Sjaak Van de Graaf die Stefaan uitnodigde, en aan Stefaan die ervoor zorgde dat ik mee kon.
And of course I also would like to express my gratitude towards Herr Egon Müller for the warm welcome and the memorable tasting. Also big thanks to Veronika.
It was an experience that I will keep for long in my memory.

De wijnen van Egon Müller – Scharzhof worden in Nederland ingevoerd door Neerlands Wijnhuis, in België door Luc Hoornaert, Swaffou.

Bronnen:
Crushwineco.com
The World of Fine Wine: Genius Loci Scharzhofberg (Anne Krebiehl MW)
Mosel Fine Wines
The Legend of Scharzhofberg – in Wine Atlas of Germany (Dieter Braatz, Ulrich Sautter, Ingo Swoboda, Jancis Robinson)
Jancisrobinson.com

Weingut Egon Müller, Scharzhof (Saar): een onvergetelijk bezoek, aristocratische rieslingwijnen – deel 1

Tags

Auslese, Beerenauslese, Cabinet, Deutsches Weininstitut, Duitse Riesling, Egon Müller, German wine, Kabinett, Mosel-Saar-Ruwer, Prädikat, riesling, Saar, Scharzhof, Scharzhofberg, Spätlese, Trockenbeerenauslese

Het statige Weingut Egon Müller – Scharzhof ademt aristocratische chique uit. De wereldberoemde wijngaard met dezelfde naam loopt bijna tot aan de achterdeur van het landhuis.
Samen met Stefaan mocht ik op bezoek bij de iconische wijnmaker Egon Müller.
We werden uitgenodigd door de Nederlandse invoerder Sjaak Van de Graaf van Neerlands Wijnhuis. Die was er zelf ook, en had nog wat genodigden bij, gerenommeerde sommeliers die vier uur hadden gereden en na de degustatie er terug vier uur auto voor over hadden om hier te mogen zijn.
Wij combineren met een overnachting dus we kunnen het wat rustiger aan doen.

Weingut Egon Muller in Wiltingen is een van de belangrijkste wijnbedrijven in heel Duitsland, en in de wereld. Voor liefhebbers van Duitse wijn is er gewoon geen andere producent die dezelfde hoogte haalt. Net zoals Domaine de la Romanée-Conti het referentiepunt in zijn regio is, is Weingut Egon Muller met de beroemde Scharzhofbergwijngaard een baken van kwaliteit en de absolute referentie voor (zoete) rieslingwijnen ter wereld.

Het is koud, eind januari. Onderweg, op de hoogste toppen van de Ardennen en Eifel ligt een dun laagje sneeuw.
We komen een half uurtje te vroeg aan in Wiltingen, dus we kunnen de beroemde Scharzhofberg en zijn wijngaarden nog even verkennen. Met dikke jas en muts proberen we de plassen modder zo veel mogelijk te vermijden.
De signatuuraanplant van Egon Müller staan dichtbij de woning: oude rieslingstokken die als “single stake” aan een enkele stok zijn opgebonden. Het zijn de oudste rieslingstokken hier aanwezig, aangeplant rond 1900, op hun eigen wortelstok, dus zonder ent op onderstok. Ze worden met aandacht verzorgd. Het opbinden doen ze hier met raffia, om vooral geen schade aan de stok te berokkenen.
Ze zijn dan ook erg waardevol en belangrijk in de ogen van Egon Müller IV. In het artikel van Anne Krebiehl in World of Fine Wine zegt hij: “Ik geloof dat deze stokken betere wijnen opleveren. Het is een complexe mozaïek, en als ik er maar iets aan zou veranderen, zou het geheel uit balans worden gebracht.
Als je er één rij van uittrekt, is die voor altijd verdwenen. Dat soort fouten kun je maar één keer maken. Deze oude percelen zijn er nog steeds, en het is een geluk dat ze er zijn. Ik zeg gewoon tegen mezelf dat ik zo lang door moet gaan als ik het me kan veroorloven. Het is ook een financiële inspanning. Maar zolang ik geld krijg voor mijn wijn om de rekeningen te betalen, blijf ik doorgaan. ”

13 uur: stipt op tijd gaan we binnen, en worden verwelkomd door Egon Müller IV, de huidige eigenaar en keldermeester. We mogen plaatsnemen in de standingvolle proefruimte: klassieke meubels, donker houten tegen de muur, de vele schilderijen stellen vooral paarden voor. De plaats naast Herr Müller blijft gereserveerd voor zijn assistente en manager van het bedrijf, Verokina Lintner. Zij zorgt voor de wijnen, en weet interessante informatie toe te voegen als Egon zelf even moet nadenken.
Want Stefaan had vragen voorbereid, en die werden een na een afgevuurd. En tegelijk moesten we proeven, van de meest geweldige rieslingwijnen die ik ooit al mocht proeven. Zelden verschenen er zulke hoge scores in mijn notitieboekje.

Maar eerst een beetje geschiedenis…
De eerste vermelding van de Scharzhofberg-wijngaard dateert van 1037. De wijngaard stond al bekend om de uitstekende kwaliteit van wijnen die in de jaren 1300 hier werden geproduceerd.
Het landgoed Scharzhof en het grootste deel van de wijngaard Scharzhofberg komen in bezit van de familie Müller in 1797, toen Napoleon de bezittingen van de kerk onteigende en per opbod verkocht. De eerste koper was ene Johan-Jakob Koch, die monnik was geweest in het klooster van Saint Marien ad Martyres in Trier, de vorige eigenaar van het domein dat nu onteigend werd. Johan-Jakob huwde en kreeg zeven kinderen; een van zijn dochters trouwde met Felix Muller in 1837. De zoon van Felix was Egon Muller, die nam het familiebedrijf over in 1880 toen hij 28 jaar was. Vanaf dan kreeg een zoon in elke volgende generatie de naam Egon. Egon I overhandigde het beheer van het familiebedrijf aan zijn zoon Egon II na de eerste wereldoorlog, en diens zoon Egon III nam het in 1945 over. Tijdens WOII werd de Scharzhofberg erg beschadigd en verwaarloosd. Om een idee te geven: de oogst van 1945 leverde slechts 800 liter wijn op. Gelukkig had echter een redelijk stuk van de oude wijnstokken de oorlog overleefd. Sommige van deze oude wijnstokken zijn nog steeds in productie vandaag, en de familie Müller bezit nog een kleine hectare wijnstokken op de Scharzhofberg die dateren van tussen 1880 en 1890 en zijn geplant op niet-geënte onderstammen. In 1959 werd Egon IV geboren, en die nam het bedrijf over in 1985 en maakte zijn eerste wijnoogst alleen in 1991, hoewel hij er snel op wijst dat zijn vader hem toen nog bijstond met raad en daad.

De Scharzhofberg
De Scharzhofberg is ontegensprekelijk de meest bekende wijngaard van Duitsland. Sinds eeuwen is de naam verbonden aan de familie Müller, hoewel er ook andere wijndomeinen actief zijn en aanplant hier hebben: von Hövel, Reichsgraf von Kesselstadt en van Volxem bijvoorbeeld.
VDP noemt de wijngaard volgens hun website VDP.GROSSE LAGE SCHARZHOFBERGER. “Scharzberg” is dan weer de naam van de heuvel waarop de wijngaarden zich bevinden.
We hebben zelf ervaren hoe steil de helling is. De hellingsgraad varieert tussen de 30° en 60°, de hoogte van 180m tot 310m. Het uitzicht en de omgeving zijn niet echt spectaculair te noemen. Je ziet een paar boerderijen, wat bos, en het gebouw van Weingut Egon Müller. De Saar is niet te zien vanaf hier.
Het belangrijkste kenmerk van de Scharzhofberg is de bodem. De verweerde leisteen hier is kruimelig en erg zacht, onze schoenen zakken een beetje in de grond. Het ijzergehalte is erg hoog, dat merken we ook: de plassen onderaan zijn na de hevige regen van de afgelopen dagen rood gekleurd.
De zuid- tot zuidoostelijke helling en het koele klimaat zorgt voor een lange rijpingstijd van de druiven.

De Scharzhofberg.

Weingut Egon Müller zu Scharzhof vandaag
Egon Muller IV is een van de meest gerespecteerde persoonlijkheden in de Duitse wijnwereld.
Weingut Egon Müller is het enige Duitse lid van de groep Primum Familiae Vini, die twaalf van de meest prestigieuze wijnfamilies ter wereld bij elkaar brengt. Andere leden zijn onder andere Vega Sicilia (Ribera del Duero), Château Mouton Rothschild (Bordeaux), Tenuta San Guido (Toscane) en Maison Joseph Drouhin (Bourgondië).

Naast Weingut Egon Müller heeft Egon IV ook het naburige domein Le Gallais in bezit, met wijngaarden op de Wiltinger Braune Kupp. Hij is ook actief in Australië waar hij rieslingwijn maakt in een joint venture onder de naam Kanta, en heeft een project in Slowakije onder de naam Château Bela, wat een een oud wijnproducerend landgoed is in het zuiden van Slowakije, aan de oevers van de Donau.

Egon Müller bezit 8,3 ha van de 28 hectare wijngaard op de Scharzhofberg.
Hiervan wordt enkel zoete wijn gemaakt, van Kabinett tot Trockenbeerenauslese en Eiswein.

Egon Müller IV is ervan overtuigd dat het beperken van opbrengsten in de wijngaard een belangrijk element is om geweldige wijn te maken. Hij streeft er naar om de opbrengst onder de zestig hectoliter per hectare te houden. Daardoor hebben zijn wijnen  meer concentratie en intensiteit, met een groot potentieel tot rijping, waardoor ze op jonge leeftijd bijna hermetisch gesloten kunnen zijn.
We kunnen natuurlijk niet over de wijnen van Egon Müller spreken zonder het te hebben over hun prijs. Alles wat door Egon wordt geproduceerd is zeer gewild, en wordt verkocht aan hoge tot extreem hoge prijzen. In het lijstje met de duurste wijnen ter wereld prijkt de Riesling Scharzhofberg Trockenbeerenauslese op de derde plaats. Op de traditionele wijnveiling in Trier in 2016 haalde de 2003 Trockenbeerenauslese een bedrag van 12.000€ zonder taksen, inclusief taks moest er 14.565€ voor neergeteld worden. Dit is dus de duurste witte wijn ter wereld.
Meer recent, in 2019, haalde de Scharzhofberg Kabinett Alte Reben 2018 in 6 liter fles 5.247,90€ op, en werd daarmee de duurste Kabinett ter wereld.

Lees ook: Weingut Egon Müller, Scharzhof (Saar): een onvergetelijk bezoek, aristocratische rieslingwijnen – deel 2

Bronnen:
Crushwineco.com
The World of Fine Wine: Genius Loci Scharzhofberg (Anne Krebiehl MW)
Mosel Fine Wines
The Legend of Scharzhofberg – in Wine Atlas of Germany (Dieter Braatz, Ulrich Sautter, Ingo Swoboda, Jancis Robinson)

VDP.On Tour 2018: Köln deel 3: Mosel Kabinett 2016

Tags

Duitse Riesling, Duitse topwijnen, GG, Kabinett, Mosel, riesling, Ruwer, Saar, VDP.On Tour

Net zoals vorig jaar reizen enkele van de belangrijkste VDP.wijnhuizen rond in Duitsland en Europa om hun VDP.GROSSE LAGE voor te stellen. Het betreft dit jaar meestal jaargang 2016 voor wit, en jaargang 2015 voor rood.
Het circus stond op 5 februari zowel in Stockholm (met de wijnregio’s Baden, Mosel, Saar en Ruwer), in Hamburg (Franken en Rheingau) en in Köln (Pfalz, Rheinhessen, Nahe, Ahr).
Twee weken later mochten de regio’s Baden, Mittelrhein en Mosel (Saar / Ruwer) zich voorstellen in Köln.

Rudi en ik deden eerst een rondje met aandacht voor de droge (GG’s) wijnen.
In dit artikel focussen we ons op de Kabinetts.

We slalommen ons een parcours door de vele proevers, en gaan lukraak bij die standen waar er iets minder drukte is.

Wgt Dr. Wagner, waarvan de GG’s erg goed waren, heeft een Bockstein Riesling Kabinett 2016 meegebracht. Koele minerale neus met sinaas en pitvruchten. Breder zoet fruit in aanzet, sappig maar wat eenvoudig. Ik had meer verwacht…

Van Volxem Rotschiefer Riesling Kabinett 2016 is expressief, rokerig mineraal, met wat Sponti. Gebalanceerde zoetheid met onderliggend een fijne zuurstructuur en mineraliteit. Sappige, zuivere, lange afdronk, met mineraliteit, steenfruit, en materie. Mooie wijn, die bevestigt wat ik afgelopen zomer op het domein kon proeven.

Bij Von Othegraven schenk men de Wiltinger Kupp Riesling Kabinett 2016 te warm. Rook, hennep, thee, Sponti in de neus, sinaas, citroen en steenvruchten. In de mond gistigheid een rijp en rijk fruitzoet, met een korrelige afdronk van sinaas- en roze pompelmoesschil en perzik. Het evenwicht is wat zoek door de proeftemperatuur.
Dat wordt helemaal goedgemaakt door de Herrenberg Riesling Kabinett 2016, die citroenschil, pompelmoes, mineraliteit en fijne kruiden vertoont. Fijn en delicaat, romig, tikje vanille, citroensap. Rijk mondgevoel met een fijne aciditeit. Lange zuivere en fruitgedreven (ananas, appel, perzik) afdronk. Sterretje, mooie wijn!!

Delicaatheid troef bij Reichsgraf von Kesselstatt: de Gottesfuss Riesling Kabinett 2016 heeft een zachte mineraliteit en een fijne neus van wit steenfruit. Vrij droog in aanzet, maar fijn evenwichtig met een complexe mineraliteit en veel materie. Ook in afdronk mineraal en complex, met citrusschil en pompelmoesimpressies. Een klassieke Kabinett, licht en fijn. 

Bij von Hövel waren de droge GG’s dit jaar gespaard van de natuurlijke appelaroma’s, maar o griezel: bij de Oberemmeler Hütte Riesling Kabinett 2016 is het weer van dat. Appel, bruine appel, gestoofde appel in de neus, appelcompote in de mond, overrijpe bruine appel in afdronk. Ik schreef: “rare wijn”.
Beterschap bij de Scharzhofberger Riesling Kabinett 2016. Die is mineraal, fijn en delicaat, met delicaat wit fruit, fijne zuurtjes en citrus in de mond. Maar iets te glad gemaakt, te toegankelijk om een sterretje te krijgen.

Die sterretjes komen er wel bij de Herrenberg Riesling Kabinett 2016 van Maximin Grünhaus. Ook de droge wijnen kregen veel sterretjes in de marge van mijn schriftje…
Zuiver en fijn, citrusfruit en munt, complex. Fruitzoet met citruszuurtjes, gelaagd en complex, tropisch fruit. Grote lengte in afdronk, fijnfruitig, munt, perzik en tropisch fruit. Schitterende Kabinett, voor de toekomst!

Bij Karthäuserhof is de Karthäuserhofberg Riesling Kabinett Schieferkristall 2016 in feinherbe stijl gemaakt. Fijnfruitig en mineraal, met sinaas en steenfruit, zacht. Kruidig in aanzet, pompelmoes en sinaas in de mond, het fruitzoet komt net boven de zuurtjes heen kijken.
Karthäuserhofberg Riesling Kabinett 2016 heeft inderdaad een andere stijl: geel en rood fruit, licht en fijn, exotisch en mineraal. Rijpe appel, peer en citrus in de mond, maar wat eenzijdig en rechtlijnig en rijp.
De Karthäuserhofberg Riesling Spätlese 2008 die we als laatste nog in ons glas krijgen is kippenvel en bewijst de grootheid van gerijpte riesling. Gebrande neus met paddenstoel, aards en animaal, complex. Aardse tonen, bosgrond, nootjes, gedroogd fruit, honing. Eeuwigdurende afdronk met ziltigheid en tonnen gedroogd fruit. Zei ik al kippenvel?

2016 lijkt een groot jaar voor Kabinetts in de Moezelvallei te zijn.
Maximin Grünhaus is het domein dat er voor mij dit jaar een ontdekking was. Ik kijk al in mijn agenda om eens ter plaatse te gaan proeven. Wordt dus wellicht vervolgd…
Van Volxem en Reichsgraf von Kesselstatt bevestigen wat we afgelopen zomer ter plaatse konden vaststellen: twee wijnmakers in een verschillende stijl die op weg zijn naar de absolute top.
von Othegraven, Dr. Wagner, Schloss Lieser… ze deden allemaal sterretjes verschijnen in mijn schriftje.
Er zijn, net als in 2015, héél mooie wijnen gemaakt in 2016.

|m|

Lees ook: VDP.On Tour 2018: Köln deel 1: Nahe – Pfalz – Rheinhessen
Lees ook: VDP.On Tour 2018: Köln deel 2: Mosel

VDP.On Tour 2018: Köln deel 2: Mosel

Tags

Duitse Riesling, Duitse topwijnen, GG, Mosel, riesling, Ruwer, Saar, VDP.On Tour

Net zoals vorig jaar reizen enkele van de belangrijkste VDP.wijnhuizen rond in Duitsland en Europa om hun VDP.GROSSE LAGE voor te stellen. Het betreft dit jaar meestal jaargang 2016 voor wit, en jaargang 2015 voor rood.
Het circus stond op 5 februari zowel in Stockholm (met de wijnregio’s Baden, Mosel, Saar en Ruwer), in Hamburg (Franken en Rheingau) en in Köln (Pfalz, Rheinhessen, Nahe, Ahr).
Twee weken later mochten de regio’s Baden, Mittelrhein en Mosel (Saar / Ruwer) zich voorstellen.

De VDP lijkt een talent te hebben om de proefomstandigheden zo onaangenaam mogelijk te maken. Er waren minder standen dan twee weken geleden, en zeker vergeleken met vorig jaar. Je zou denken dat alles dan wat ruimer en luchtiger zou worden opgesteld. Helaas: er bleef een zaal gesloten, en vooral bij de wijnmakers van de Mosel was het wringen en duwen.
Opvallende afwezigen ook: Heymann-Löwenstein, Zilliken, Joh. Jos Prüm…

Rudi en ik deden een rondje, met eerst aandacht voor de droge (GG’s) wijnen. Nadien, voor een volgend artikel, focusten we ons op de Kabinetts.

De eerste halte was bij Wgt Von Hövel (Saar)
Geen Oberemmeler Hütte Riesling GG op de proeftafel dit jaar, de wijn die ons vorig jaar wegens teveel aan natuureigenschappen zo tegenviel. Integendeel: er verschijnen sterretjes in de marge van mijn proefschriftje, bij elk van de twee gepresenteerde GG’s.
Scharzhofberger Riesling GG 2016 heeft een heel mooie neus, delicaat en fijn, met citrus, cassis, mineraliteit. Strak en fijn in de mond, licht en toch dens mondgevoel.
De Hörecker GG 2016 is helemaal gesloten. Met veel moeite is zeste van sinaas te herkennen. In de mond daarentegen heel mooi en complex, fruitige perzik, abrikoos, mandarijntjes. Zacht en fijn, een heel mooie wijn.

Alle andere wijnen hier zijn Kabinetts. Het valt op dat er dit jaar, zeker in de Mosel en meer bepaald in Saar en Ruwer, veel aandacht gaat naar deze elegante wijnen met bescheiden zoet. Misschien wordt 2016 wel een klassiek Kabinettjaar. Over enkele (tientallen) jaren zullen we het weten…

Bij Wgt Reichsgraf von Kesselstatt was ik afgelopen zomer op bezoek.
Ook hier maar twee GG’s, en zelfs geen enkele van 2016.
Nies’chen GG 2015 (Ruwer) komt met een wondermooie snuffelneus met veel impressies, zuiver fruit, mooie kruidigheid, mineraal, floraal. In de mond dens en strak, wit steenfruit, mineraal, groene banaan. Filmend en wat lactisch mondgevoel, met een beetje tannines achteraan. Grote lengte. Mooie wijn.
Josephshöfer GG 2014 (Mosel) is delicaat en citrusgedreven, met sinaas, zeste van citroen, met fijne kruidigheid en mineraal. Frisse zuren en verrassend licht tegenover wat de neus voorspelt. Maar wel mooi, en lekker.

Bij Wgt Von Othegraven (Saar) hetzelfde verhaal: twee droge wijnen, verder Kabinett en restzoete wijnen.
Sterretje bij de Bockstein GG 2016: rokerig mineraal, fijne Sponti, pompelmoes en gele vruchten. Strak, stevig, gebalanceerd en fijn. Grote wijn!
Altenberg GG 2016 (Kanzem) heeft meer rijpere citrus en sinaas en wat appeltjes. Mooie evenwichtige zuurstructuur met veel materie en spanning. Goede lengte, mooie wijn.

Bij Wgt Van Volxem (Saar) was ik deze zomer te gast bij Roman Niewodniczanski.
Op het degustatielijstje staan wel 6 GG’s, maar de eigenzinnige eigenaar heeft nagenoeg heel het gamma rieslings meegebracht. We proeven graag.
Saar Riesling 2016 is een delicate, fijnfruitige en niet al te complexe doordrinker, met toch de nodige sérieux.
Wiltinger Riesling 2016 is meer mineraal met geel fruit en citrus. Meer inhoud en zuurtjes dan de Saar R., en met een goede lengte.
Alte Reben Riesling 2016 vertoont een mooie mineraliteit en wat Sponti. Pompelmoes, zeste, klein rood fruit. Delicaat en krachtig, strakke materie met toch voldoende balans. Lang en droog in afdronk.
Nadien volgen nog 5 GG’s. We worden verwend bij Van Volxem:
Goldberg GG 2016 is floraal, gistig en mineraal, maar minder gefocust en mist wat complexiteit.
Scharzhofberg GG 2016 is schitterend: heel delicaat fruitig, mineraal, kruidig, grote complexiteit in de neus. Evenwichtig in de mond met hele fijne zuurtjes en veel vulling. Citrusschillen, kruiden, mineraal. Lengte in afdronk. Grote wijn!
Volz GG 2016 is meer gesloten en gaat richting klein rood fruit in de neus, met steenfruit en mineraliteit. Ook in de mond geeft de wijn niet veel prijs nu. Veel finesse, fijne zuurtjes, citrusgedreven. Toch een mooi geheel.
Altenberg (Kanzem) GG 2016 is top: rokerige mineraliteit, klein geel tot rood fruit,, witte kers. Strak mondgevoel, met stevige zuurstructuur, materie en verfijning. Sterretje in mijn schriftje!
Gottefuß GG 2016 is een en al mineraliteit, met citrus- en sinaaszeste. Schitterend en groots mondgevoel, sappig in balans met een geweldige spanning en een ziltige afdronk. Sterretje? Zeker weten.

Bij Wgt Dr. Heinz Wagner (Saar) zijn we vorig jaar wegens tijdsgebrek niet kunnen gaan proeven. Die vergissing maken we dit jaar goed. Want, u raadt het al: sterretjes! Voor mij een van de ontdekkingen van deze VDP.On Tour.
Rausch GG 2016 vertoont de erg open stijl die veel 2016-wijnen typeren. Fruitig, gele appel, gele pitvruchten, mineraal. Korrelig mondgevoel met goede structuur, sappig, fruit en zuurtjes, fris en opwekkend. Lange korrelige afdronk.
Bockstein GG 2016 is iets delicater op wit fruit en steenfruit, munt, mineraal. Fijnfruitige stijl, volop sappigheid, lekker, met goede complexiteit, pittige zuurtjes, levendig. Lange afdronk, veel reserve, grote wijn.

Wgt Maximin Grünhaus heeft een geweldige collectie afgeleverd in 2016.
Abtsberg GG 2016 vertoont eerst nog wat gistigheid, nadien grote finesse en precisie. Complexiteit met kruiden, zeste, citrus, boomfruit. Een slanke en gelaagde wijn met een geweldig mooie talmende afdronk.
Al die laagjes die hier komen meespelen: dit is een van de meest complexe wijnen die ik ooit proefde.
Herrenberg GG 2016 is breder, met exotische tonen als ananas, mango, gekonfijte citrus. Cassis, rokerig mineraal. 
Sappig, pittig en geconcentreerd. Evenwichtige structuur met heel veel inhoud. Heel lange afdronk. Groot!
De “Superior” wijnen van dit huis zijn afkomstig uit dezelfde Grosse Lage wijngaarden als hun overeenkomstige GG’s, maar mogen nog een beetje restzoet blijven houden. Beide Superior wijnen hebben rond de 18 g/l restsuiker en 9 g/l aciditeit.
Herrenberg Superior 2016 blijft eerst wat bescheiden, later komt abrikoos, perzik, citrus opzetten. Gebalanceerd mondgevoel met strakke zuurtjes. Droog: waar is die 18 g restzoet? Lengte en frisheid in afdronk. Mooie, maar verrassende wijn.
Abtsberg Superior 2016 is heel mineraal: rokerig, hennep, hooi, met bloemetjes, zeste van citroen. Hier wel wat meer molligheid, maar toch nog strak in de zuurstructuur. Krachtig en complex, pompelmoesschilbittertjes achteraf. Lange afdronk die maar blijft doorgaan. Schitterende wijn!Over Clemens Busch ga ik kort zijn: in hun jeugd zijn de wijnen heel gesloten, strak, en streng. Het is vermoeiend proeven en details zijn moeilijk te benoemen. Niettemin grote wijnen nadat ze enkele jaren om op hun plooi kunnen komen.

We profiteren van een rustig moment aan de proeftafel van Wgt Schloss Lieser om daar even tijd te nemen. In oktober vorig jaar bij Langbeen waren nagenoeg alle GG’s immers al uitverkocht en kon ik enkel de Niederberg Helden proeven.
Juffer GG 2016 toont zich gesloten, mineraal rokerig, met een kleine Sponti-toets. Strak en streng in de mond, maar met meer dimensie en gelaagdheid dan de strenge wijnen bij Clemens Busch. Prikkelende zuurtjes, pompelmoes, citrus. 
Himmelreich GG 2016 (Graach) geeft leisteenmineraliteit. Thee, hooi, hennep, kleine kruidigheid. Slanke wijn met strakke zuurtjes, delicaat maar met voldoende materie. Lange afdronk, voor de toekomst.
Niederberg Helden GG 2016 is erg fijn, met witte perzik, groene appel, kruiden. Complex en gelaagd mondgevoel, met zeste, pompelmoes, mineraal en kruidigheid. Elegant en uitgebalanceerd. Bittertjes in de afdronk, lang en fijn. Mooie wijn.
Goldtröpfchen Helden GG 2016 is wat breder, minder strak in de neus: thee, ice tea, hooi, rook. Sappig, kruidig en peperig. Strakke zuren met iets lactisch onderliggend.
Alle wijnen hier zijn momenteel nog heel gesloten maar vertonen die typisch mooie zuurtjes en de rokerige mineraliteit van de leisteenbodems. Ik was nochtans meer onder de indruk van de 2015 vorig jaar.

Net als vorig jaar vertonen ook nu de wijnen van Wgt Reinhold Haart zich moeilijk en vrij ontoegankelijk in hun strengere en strakke stijl.
Ohligsberg GG 2016: bloed, ijzer, stalig, pompelmoesschil. Stevige zuurstructuur, zeste en pompelmoesschil, streng, strak.
Grafenberg GG 2016 is gesloten, mineraliteit, hennep, thee. Iets meer fruit en inhoud als tegenspel, maar toch nog heel strak. 
Goldtröpfchen GG 2016 is verfijnd, complex met veel impressies. Weer strak en streng, citrusgedreven aciditeit, lange afdronk.

Bij Fritz Haag krijgen we terug een meer fruitige stijl.
Juffer GG 2016 is koel en mineraal in de neus. Evenwichtige fruitvulling onder de koele zuurstructuur. Sinaas, rijpere steenvruchten, licht romig mondgevoel. Citrusgedreven afdronk.
Juffer Sonnenuhr GG 2016 heeft geel steenfruit, citroensap, kruiden. Rijpere citruszuren in aanzet, romigheid, sinaas, peperig. Mooie afdronk.

In een volgend artikel bekijken we nog enkele Kabinettwijnen.

|m|

Lees ook: VDP.On Tour 2018: Köln deel 1: Nahe – Pfalz – Rheinhessen
Lees ook: VDP.On Tour 2018: Köln deel 3: Kabinett uit de Mosel / Saar / Ruwer (volgt)

Weingut Reichsgraf von Kesselstatt, deel 1: inleiding

Tags

Duitse Riesling, Mosel, Reichsgraf von Kesselstatt, riesling, Ruwer, Saar

Het is al heel warm als we om 10 uur aanbellen bij Weingut Reischsgraf von Kesselstatt. Het imposante Schloss Marienlay ligt in een valleitje iets buiten de dorpskern van Morscheid.

We kunnen niet over Wgt Reichsgraf von Kesselstatt spreken zonder het eerst over Annegret Reh-Gartner te hebben. Zij was jarenlang  eigenaar en wijnmaker van het wijnhuis tot ze vorig jaar in oktober op 61 jarige leeftijd overleed na een korte strijd tegen een agressieve vorm van kanker .
Günther Reh, de vader van Annegret, was wijnhandelaar, eigenaar van Kellerei Reh Kendermann en hoofdaandeelhouder van Sektkellerei Wachenheim. Hij kocht Wgt von Kesselstatt in 1978 met meer dan 100 ha wijngaard, onoverzichtelijk verspreid in de valleien van de Moezel, Saar en Ruwer.
In 1983 kwam Annegret zelf aan de leiding van het bedrijf te staan. Ze was ondertussen hoog academisch opgeleid.
Ze streefde naar een hogere kwaliteit van de wijnen. Van de 100 ha wijngaard die ze overnam, bouwde ze af naar 36 ha. Wijngaarden die niet voldoende kwaliteit vertoonden werden verkocht, ze concentreerde zich enkel op de beste wijngaarden en beperkte de opbrengst. Ze was bezeten van kwaliteit, en schakelde al vroeg over op spontane fermentatie. Terroir was alles voor haar. „In jeder Flasche Wein steckt ein Stück Heimat.“
In 2005 slaagde ze er in om toe te treden tot de VDP.
“We don’t aim to produce perfection, we aim to produce personalities. You need soul”, is een van haar uitspraken.
Haar streven naar perfectie is ook te merken in haar afscheidsbrief, die ze enkele dagen voor haar dood schreef. Daarin benoemt ze het nieuwe team dat de leiding over het wijngoed zou gaan voeren, en geeft ze richtlijnen voor de werken die de komende jaren moeten voltooid worden.

 

Schloss Marienlay in Morscheid (Ruwer)

Schloss Marienlay zelf lijkt ouder dan het is: het werd pas rond 1927 gebouwd. Naast het kasteelgebouw, waar de administratie en de proefruimtes zijn ingericht, staat een persgebouw, waarin vooral het groot aantal inox tanks opmerkelijk is, en een nieuwe flessenopslagplaats.
Er zijn grote investeringen aan de gang. Het wijngoed wordt verbouwd en uitgebreid volgens de wens van Annegret Reh-Gartner.
De nieuwe gebouw voor de persen is klaar, de druiven zullen bovenaan gelost worden en door de zwaartekracht op een zachte manier in de persen belanden, het sap wordt in een buizensysteem met een 1% hellingsgraad naar de inox tanks geleid.
Een nieuwe vloer wordt gelegd in het gebouw met de roestvrij stalen tanks.
De volledig geautomatiseerde opslagplaats is nog een verwezenlijking die op vraag van de de overleden wijnmaakster is gerealiseerd. Volledig temperatuurgecontroleerd, waarbij het groen dak voor bijkomende isolatie moet zorgen. Een gerobotiseerde vorkheftruck op rails haalt de kisten op of brengt een medewerker naar de juiste plaats.

Voor de degustatie bij von Kesselstatt hebben we afspraak met Michael Weber. Sinds de dood van Annegret Reh-Gartner kwam hij mee aan het roer van het wijngoed. Als Managing Director Viticulture and Sales is hij onder andere verantwoordelijk voor kelder en wijngaarden.

Wolfgang Mertes, Mona Loche en Michael Weber, de nieuwe leiding van Reichsgraf von Kesselstatt

Michael Weber heeft een heel traject op zijn palmares.
Na zijn studies in oenologie en wijnbouw ging hij vier jaar in Portugal wijn maken om daar een onfortuinlijke familie uit de nood te helpen.
Daarna vertrok hij voor 1,5 jaar naar Australië. Hij kwam terug naar Europa om in Montpellier een Master of Viticulture and Oenology te behalen, en vertrok dan weer, achtereenvolgens naar Lissabon, Australië en California om zich verder te specialiseren.
Grote bedrijven, grote oppervlakten wijngaard, helicopters nodig om een overzicht te krijgen: het werd in de loop van 2012 te veel voor Michael. Hij wilde terug kleinschaliger, persoonlijker gaan wijnmaken. Rond kersttijd 2012 kreeg hij het aanbod om bij Reischgraf von Kesselstatt te komen werken als “Viticulture manager”, wat hij graag aanvaardde.

Michael ontvangt ons voor een gepersonaliseerde degustatie van een selectie van de wijnen van von Kesselstatt. Daar lees je meer over in deel 2.

Enkele foto’s van het Weingut: klik op een foto voor een slideshow.

Schloss Marienlay in Morscheid (Ruwer). Bemerk het “groen” dak op de opslagplaats.

De nieuwe perszaal.

Pneumatische persen. De druiven komen via het plafond in de pers terecht.

Een van de vele kelders met inox tanks.

Inox tanks, klaar voor de nieuwe oogst.

Oude vaten voor de GG’s.

De nieuwe geautomatiseerde opslagplaats. Gecontroleerde temperatuur, railsysteem met gerobotiseerde vorklift.

 

Lees ook: Reichsgraf von Kesselstatt, deel 2: een persoonlijke degustatie

|m|

Weingut Van Volxem – deel 3: de degustatie

Tags

Duitse Riesling, riesling, Saar, Van Volxem

Roman Niewodniczanski vertrekt, met een snelle handdruk en begroeting. Hij laat de degustatie over aan een vriendelijke jonge dame uit Wenen, ik vergat haar naam, die met kennis van zaken een aantal wijnen presenteert.

De wijnen zelf zijn gemaakt door wijnkeldermeester Dominik Völk, die in 2004 in het bedrijf kwam. Hij zorgt voor de strakke, zuivere stijl die eigen is aan de Van Volxem wijnen.
Roman geeft, voor hij doorgaat, nog snel een paar kenmerken van zijn wijnen en zijn filosofie:
– focus op de beste wijngaarden met steile hellingen
– focus op lichte en droge wijnen, waarbij hij de evenknie wil zijn van Weingut Egon Müller, die focust op lichte en zoete wijnen
– alles gebeurt op natuurlijke manier, en zonder kunstmatige insecticide of kunstmest
– alles wordt manueel geoogst, en in zowel in de wijngaard als in de kelder gebeurt een selectie van het fruit
– de druivenstokken zijn oud, veelal wortelecht; nieuwe aanplant wordt bekomen uit massale selectie
– spontane gisting voor elke cuvée
– “we are a 100% no-fining wine estate”: de wijnen worden niet gefilterd
– aandacht voor een late rijping door het koele klimaat van de Saarvallei, waarbij fysiologische en fenolische rijpheid wordt bekomen, wat de smaakeigenschappen intensifieert.

We krijgen een mooi gamma van de 2015 jaargang van Van Volxem te proeven, en op het einde nog enkele wijnen van de recente 2016 oogst.

1- Saar Riesling 2015
VDP.Gutswein, afkomstig van verschillende wijngaarden, gemiddelde leeftijd van de stokken meer dan 30 jaar. Ik weet ineens weer waarom ik hier naartoe ben gekomen. Net als Jancis Robinson, die schrijft: “I was blown off my feet by its energy and concentration. I gave it 16,5 out of 20, a very high score for such an inexpensive wine…”
Koele metalige neus met steenfruit, groene peer, bloemetjes, natte leisteen. Strak, droog en materie, met groene indrukken en mineraliteit. Zuivere minerale afdronk.

2- Wiltinger Riesling trocken 2015
VDP.Ortswein, uit Wiltingen, maar in feite een single vineyard wijn uit de Wiltinger Braunfels.
Ingetogen maar fijne neus waar je aan blijft snuffelen. Koel, floraal, met pitfruit en kaarsvet. Wat ronder, sappiger en minder streng dan de Saar riesling, op geel fruit met pompelmoesbittertjes. 

Beide “instapwijnen” zijn van grote klasse, wat dikwijls een voorbode is voor de kwaliteit van heel de wijncollectie. Ik had een lichte voorkeur voor de Saar, die duidelijk nog een tijdje flesrijping nodig heeft om tot ontplooiing te komen.

3- Alte Reben Riesling 2015
Geklasseerd als VDP.Gutswein, maar van geselecteerde oude stokken afkomstig van enkele minder gekende wijngaarden: Klosterberg (Wiltingen), Ritterpfad (Wawern) en Sonnenberg (Kanzem). De bodem van Devonschiefer heeft aandelen rhyoliet en vulkanisch kwartsporfier.
Minerale rokerigheid, houtvuur, hooiweide. Weinig fruit in de neus, na wat zoeken en opschudden wat onrijpe perzik en boomfruit. Stenig en droog. 
In de mond full bodied, met meer sappigheid en een bescheiden aciditeit. Lange, koele afdronk. 
Dit zal ook een wijn voor binnen enkele jaren zijn, maar de klasse is nu al aanwezig.

4- Goldberg Riesling GG 2015
De enige GG van 2015 die nog te koop is, de andere zijn uitverkocht. Rotschiefer (rode leisteen) is kenmerkend voor de Wawener Goldberg.
Stevige mineraliteit, sinaasschil, lucifer.
Toegankelijk en met een fraai evenwicht, gebalanceerde zoet/zuurbalans en focus. Heel zuivere fruitindrukken van rijp steenfruit en zolderfruit. Lange afdronk met pompelmoesbittertjes. Mooie wijn.

5- Volz Riesling GG 2015
Volz was tot 1971 een “Einzellage”, maar is door de Duitse wijnwet bij de Wiltinger Braunfels ingedeeld. Grauschiefer (grijze leisteen) met 60-jaar oude stokken.
Dartele neus van bloemetjes, perzik, abrikoos, gedroogd fruit en kruiden. Romig en sappig mondgevoel, met fijne rijpe fruitimpressies en minerale koelheid. Lange fijne afdronk, wijn met grote toekomst. 

6- Altenberg Alte Reben Riesling 2015
Kanzemer Altenberg, VDP.Grosse Lage, heeft Grauschiefer met grove rhyoliet en vulkanisch gesteente in de bodem.
Finesse! Witte bloemen, licht geel fruit, mineraal, maar haast breekbare delicaat. Ook in de mond is dit van een grote fijnheid, met heel mooie citruszuren die het fruit, dat bijna naar het rode fruit neigt, in balans houdt. Heerlijke lichtvoetige wijn met een talmende afdronk.

7- Gottefuß Alte Reben 2015
Verweerde rode en grijze Devonleisteen.
Ingetogen terughoudende neus, koel. Bij opschudden veel impressies, floraal, mineraal, wit fruit, fijne kruidigheid. In de mond strak en stenig in de aanzet, heel precieze balans en grote lengte. Intense afdronk die lang nablijft. Grote wijn!

8- Rotschiefer Riesling Kabinett 2015
De basiskabinett, uit verschillende wijngarden, met een hoog aandeel uit de Wiltinger Kupp.
Natte steen, fijnfruitig en floraal. Fris en speels in de mond, met een sappig evenwicht en mineraliteit. Veel finesse, delicaat en gebalanceerd. Mooie Kabinett. 

9- Ritterpfad Riesling Kabinett 2015
Hazelnoot, zoet tropisch fruit, breed. Ook zoet en tropisch in aanzet, met ananas en papaya. Onderliggend fijne aciditeit. Hier een wat zwaarder mondgevoel.

Over naar de jaargang 2016 dan. We spoelen ons glas – we proeven hier uit het universele “One for all” Gabriel-glas – om terug enkele droge wijnen te kunnen proeven.

10- Wiltinger Riesling trocken 2016
Open en intens, geel fruit, minerale indrukken, floraal, wierook, klein rood fruit. In de mond heel toegankelijk en intens, geel en wit fruit, met zachte zuurstructuur. Heel toegankelijke wijn, wat een verschil met de koele en gesloten 2015.

11- Alte Reben Riesling 2016
Fijn, floraal, abrikoos, rode vruchten, yoghurt.
Krachtig en stevig, met strakke structuur, minder streng dan de 2015 maar wel dens en krachtig. In de lange afdronk fijne droesembittertjes. Dit wordt wellicht een heel mooie wijn binnen enkele jaren.

12- VV Riesling 2016
VV staat voor Van Volxem. De instapper voor een jong publiek. We kregen al een glaasje hiervan terwijl we op Roman Niewodniczanski wachtten. Deze wijn is easy-drinking, sappig en fruitig. Lichtzoet en lichte structuur. 
Ik begrijp nog steeds niet dat hij met deze wijn de wereld wil veroveren.

13- Rotschiefer Riesling Kabinett 2016
Bloemetjes, fijnfruitig met een delicate mineraliteit. Romig en lichtzoet, met veel sap van citrus en sinaas. Toegankelijk, maar duidelijk meer structuur en materie dan de VV 2016. 

14- Ritterpfad Riesling Kabinett 2016
Rokerig, wit fruit, gesloten. In de mond daarentegen veel meer expressief: tropisch fruit, rode appel. Warme en brede impressies.
Lange en sappige afdronk, met sinaaszeste en gedroogd fruit. Een heel mooie wijn voor wie geduld heeft.

We sluiten af met
15- Bockstein Riesling Spätlese 2016
Mineraal en wat reductief, prikkelende indruk met groene appel en onrijpe peer. Rijpe rode appletjes in de mond, met sinaas en sinaaszeste. Stevig mondgevoel, met een lange afdronk.

De grote kwaliteit van de geproefde wijnen toont aan dat Van Volxem bij de top van de regio behoort. Door grote investeringen en nauwgezette aandacht voor kwaliteit in de wijngaard en de kelder is dit domein aan een stevige opmars bezig.
Oog voor detail is ook belangrijk hier, getuige de nieuwe flessen die naar eigen ontwerp werden gemaakt, met de kenmerkende windroos op de hals.
Op VDP.On Tour begin dit jaar werd ik nieuwsgierig naar de wijnen van Van Volxem, het bezoek ter plaatse heeft me overtuigd.

Lees ook: Weingut Van Volxem deel 1: een geschiedenisles
Lees ook: Weingut Van Volxem deel 2: Saar revival

|m|

Weingut Van Volxem – deel 2: Saar revival

Tags

Duitse Riesling, riesling, Saar, Van Volxem

Wiltingen, een slaperig dorpje aan de Saar, lijkt op deze warme julidag helemaal stilgevallen. Een spoorweg doorkruist de dorpskern, de passerende trein brengt enig leven in de ochtend.
Pal naast de kerktoren ligt het statige gebouw van Weingut Van Volxem.
We hebben afspraak met eigenaar Roman Niewodniczanski.

We worden bij binnenkomst al verwittigd dat Roman een kwartiertje vertraging heeft opgelopen. Enkele minuten later komt hij toch al binnengestormd. We hebben net even van de ons aangeboden Van Volxem VV 2016 kunnen nippen.
“Koffie? Koffie? Geen koffie? Ik heb koffie nodig…“. En hij stormt de smaakvol klassiek ingerichte proefkamer weer buiten.
“Ik heb een uurtje de tijd, want om 11u heb ik een belangrijke afspraak met twee architecten“, valt hij met de deur in huis. “Ik ga jullie graag iets vertellen over Van Volxem: niet enkel een wijngaard en een wijnhuis, maar mijn “sustainable life project”, mijn duurzaam levensproject.”

Wat volgt is een indrukwekkende hyperactieve roetsjbaan van uitspraken, half afgemaakte zinnen, opborrelende ideeën die prompt aan Siri op zijn iPhone worden toevertrouwd, een presentatie op de laptop die aan verschroeiend tempo wordt afgespeeld, historische feiten en een analyse van de Duitse wijngeschiedenis en -wetgeving (zie deel 1) waar geen speld tussen te krijgen is en waar menig wijnkenner jaloers op zou zijn… Gedrevenheid, Begeisterung…
Met één constante: ’s mans drijfveer en ambitie om Van Volxem en bij uitbreiding de Saar weer tot de absolute wereldtop te verheffen.
“Ik wil de beste wijn gaan maken, niet enkel van de Saar, of van de Moezel, of van Duitsland: ik wil de beste wijn ter wereld gaan maken…”
Het “Project Van Volxem”, oftewel de revival van de Saar…

Lees ook: Weingut Van Volxem: deel 1, een geschiedenisles

Roman Niewodniczanski, met Duits-Poolse ouders, kwam in het jaar 2000 aan het roer van het wijndomein in Wiltingen. Hij nam zijn intrek in het oude kloostergebouw naast de kerk en herstelde het in zijn oude glorie.
Zelf groot wijnliefhebber, met een wijnkelder van zo’n 10.000 flessen die voornamelijk grote Bordeaux en Bourgogne bevat, heeft hij een duidelijk beeld van wat goede wijn is.
“Als je goede wijn wil maken, moet je de wijnen en de traditie van de grote Bourgogne snappen“, zegt hij.
Het is dan ook de grote wijntraditie van de Saarvallei die hij in ere wil herstellen.

Roman Niewodniczanski stelde vast dat het merendeel van het wijn- of Rieslingminnende publiek, zijn klanten dus, uit 60-plussers bestaat. “Niet verwonderlijk, zegt hij, want we zijn een traditioneel wijnbedrijf. We zijn niet fancy, onze etiketten zijn niet sexy, en we spelen niet in op de nieuwste trend in food and wine: lichte maaltijden, low carbs en low fat, de oosterse fusionkeuken, met bijbehorende lichte wijnen.”
Zijn nieuwste wijn, Van Volxem VV 2016 probeert daar wel op in te gaan.
Zuiver aromatisch met wit pitfruit en pompelmoes in de neus, is dit een lichtzoete wijn in de mond, met de sappigheid van rijpe perzik en peer, toegankelijk met een aangename afdronk.

De druiven zijn afkomstig van geselecteerde kwekers die het vertrouwen krijgen van Roman en zijn wijnmaker Dominik Völk. Geen eigen druiven, dus. Ondanks dat deze wijn als instapriesling wordt aangeboden, wordt hier net als aan de andere Van Volxem wijnen de nodige aandacht aan geschonken: de wijn komt van geselecteerde steile wijngaarden, er wordt handmatig geoogst in drie oogstgangen, er wordt geen synthetische insecticide of kunstmest gebruikt. Het etiket is strak en eenvoudig, zonder ondoorgrondelijke Duitse wijnterminologie: Van Volxem VV Riesling 2016.
Of het jonge publiek overtuigd moet worden van de kwaliteit van riesling door hen een zoete wijn voor te schotelen is misschien een andere vraag…

Deze moderne gemaakte Riesling is maar een klein onderdeel van heel het ambitieuze project dat Roman heeft uitgedacht en uitgestippeld.

De bouw van een nieuwe wijnkelder / wijnmanufactuur is een van de belangrijkste onderdelen van het “Project Van Volxem”.
Op een heuveltop tussen Wiltingen en Biebelhausen wordt momenteel de nieuwe wijnkelder van het domein gebouwd. Het wordt het grootste project en de grootste investering in de Saarvallei van de afgelopen 80 jaar. Het gebouw wordt volledig zelfvoorzienend, en wordt zo de meest duurzame verwezenlijking van de streek en ver daarbuiten.

Meer foto’s onderaan deze pagina

In zo’n nieuwe kelder moeten uiteraard nieuwe foeders komen. Roman contacteerde een van de meest vooraanstaande tonnenmakers, de Oostenrijker Franz Stockinger. De familie van Niewodniczanski is eigenaar van de Bitburg brouwerij en heeft eeuwenoude eikenbossen in bezit, waarvan het hout gebruikt werd om de biertonnen van te maken. Roman en Stockinger selecteerden uit deze bossen vijftig 300 jaar oude eiken. De geselecteerde bomen werden geveld en naar Oostenrijk vervoerd, en bleven vijf jaar onder invloed van regen, sneeuw en zon tot de kuiper het hout geschikt achtte om de vaten mee te maken.
De grote 6000-liter vaten zullen door een fijne oxigenatie de juiste invloed op de wijn hebben, die de spontane gisting bij Van Volxem zal faciliteren.

Meer foto’s onderaan deze pagina

De nieuwe wijnkelder / wijnmanufactuur wordt “a milestone in the Saar“, volgens Roman. Het moet een ommekeer betekenen, de start van een revival van de wijnen van de Saar.
Net als zijn volgend project: hercultivering van de Geisberg.

Oude documenten, nog zo’n passie van Niewodniczanski, tonen aan dat wijnen uit de Saar nog duurder en meer gegeerd waren dan Moselwijnen. Een van de duurste en beste wijngaarden, na Scharzhofberg, was de Geisberg.
Ockfener Geisberg was rond 1900 een van de beroemdste wijngaarden van de wereld.
De teloorgang van Duitse wijn (zie deel 1) maakte dat het niet meer rendabel was om de steile wijngaard te bewerken, en de wijngaarden werden verwaarloosd.

Meer foto’s onderaan deze pagina

Van Volxem ging op zoek naar de Geisberg, en vond in 2015 een helling vol bossen en struiken, versnipperd in eigendom en verdeeld over meer dan 50 eigenaars. Samen met Markus Molitor deed hij een bod en kocht 12 ha.
Bomen en bos werden verwijderd, de leisteenbodem werd weer naar boven geploegd en momenteel staat er een jonge wijngaard, aangeplant met wortelechte, ongeënte Rieslingstokken verkregen uit massale selectie. De eerste Van Volxem Ockfener Geisberg wordt in 2019 verwacht.
De man zit nog vol ideeën. In zijn achterhoofd denkt hij alsmaar verder. Hij laat even doorschemeren dat hij het plan heeft opgevat om samen met VDP – u zit toch terwijl u dit leest, hoop ik – Liebfraumilch terug in ere te herstellen. Zien hoe dat afloopt…

In elk geval, na onze korte maar overweldigende ontmoeting met deze visionaire Roman Niewodniczanski, kunnen we hem enkel maar alle steun toewensen met zijn levensproject bij Van Volxem:
“The renaissance of a classical wine region in the era of global warming“.

Klik op een foto om een grotere afbeelding te bekijken…

De nieuwe wijnkelder / wijnmanufactuur in aanbouw

De nieuwe wijnkelder / wijnmanufactuur in aanbouw

De nieuwe wijnkelder / wijnmanufactuur in aanbouw

Oude eiken voor de nieuwe vaten

Foeders voor de nieuwe kelder

6000-liter foeders voor de nieuwe kelder

Ockfener Geisberg

Roman Niewodniczanski op de Geisberg

Revival van de Geisberg

1941 Geisberger geopend tijdens een Geisberg tasting in 2015

1959 Geisberg feinste Auslese, tijdens de Geisberg degustatie in 2015

Document over “Spontangärung” uit 1896, door Prof Müller-Thurgau

Oude wijnkaarten en historissche uitgaven op de salontafel bij Van Volxem

Alle foto’s: © Van Volxem op Facebook

Lees ook: Weingut Van Volxem: deel 1, een geschiedenisles
Lees ook: Weingut Van Volxem – deel 3: de degustatie

|m|

Weingut Van Volxem – deel 1: een geschiedenisles

Tags

Duitse Riesling, riesling, Saar, Van Volxem

Wiltingen, een slaperig dorpje aan de Saar, lijkt op deze warme julidag helemaal stilgevallen. Een spoorweg doorkruist de dorpskern, de passerende trein brengt enig leven in de ochtend.
Pal naast de kerktoren ligt het statige gebouw van Weingut Van Volxem.
We hebben afspraak met de eigenaar, de imposante 2,03m lange Roman Niewodniczanski.
Hij gaf ons een uurtje les.
Les geschiedenis, les economie, ecologie, aardrijkskunde en ondernemingsschap.

Dus voor ik relaas doe van onze ontmoeting met de bevlogen Roman Niewodniczanski en zijn projecten in de Saar en zijn wijngoed, probeer ik zijn onderricht samen te vatten. Omdat ik het interessant vind, en omdat het onlosmakelijk met het “project Van Volxem” verbonden is.

Roman Niewodniczanski,Weingut Van Volxem © http://www.foodhunter.de

De wijngaarden in en om Wiltingen werden al aangeplant door de Romeinen in de tweede eeuw na Christus. Trier was toen de belangrijke hoofdstad van het Westelijk Romeinse rijk. De Romeinen kozen de beste zuidgerichte hellingen en de beste bodems met leisteen uit om te beplanten. Vandaag zijn dit nog steeds de beste wijngaarden, zoals Gottesfuß, Goldberg, Altenberg of Scharzhofberg.
Rond de 11de eeuw kwamen de kloosterordes de wijnbouw overnemen. De monniken voerden technische verbeteringen en vernieuwingen door.

Kaart van Bergé – 1776

De wijnen en wijngaarden van de Saar stonden hoog in aanzien.
Een historische kaart uit 1776 legt de grens vast tussen het hertogdom Luxemburg, toen een provincie van de Oostenrijkse Nederlanden, en het Keurvorstendom Trier.
Aan de Saar is een grote Luxemburgse enclave met de dorpjes Wiltingen, Kantzem, én de wijngaard “Schatz Hoff”. De Luxemburgers wilden dit stukje land per se in eigen bezit houden.

Tijdens de Franse revolutie werden de religieuze eigendommen van de monniken geseculariseerd en verkocht aan gegoede en rijke zakenlui. Zij bouwden verder aan de roem en de faam van de wijnen uit de Saar.
Op wijnkaarten van de grootste hotels en de beste restaurants wordt veel geld gevraagd voor deze wijnen.
Een Scharzhofberger is duurder dan een Domaine Romanée-Conti, Geisberg is drie keer duurder dan Château Lafitte.
Roman verzamelt de oude wijnkaarten als bewijs, ze liggen nonchalant op een tafeltje in de proefruimte, als stille getuigen van een roemrijk verleden.

Halverwege de 20ste eeuw wordt het verval ingezet.
Roman noemt drie factoren die hebben bijgedragen tot de teloorgang van de goede reputatie.
De grote wijnhuizen en courtiers in Duitsland waren dikwijls in handen van joodse zakenlui. “Courtier” of wijnmakelaar was trouwens geen scheldwoord toen. Roman Niewodniczanski toont ons enkele van zijn verzameling flessen: de grootste namen uit Bordeaux, Bourgogne en Duitsland, gebotteld en verhandeld door wijnmakelaars.
De holocaust maakte een bruusk einde aan de bloeiende wijnhandel van de joodse zakenlui. Wijnhuizen en wijngaarden werden vernield tijdens de oorlog.
In de jaren 1950 en 1960 speelde het klimaat parten. Het was jaren na elkaar te koud. In de Saar gebeurde het dat twee op de drie oogsten mislukten omdat de druiven simpelweg niet rijp werden. De oorzaak, volgens Roman, was de pollutie.
De derde oorzaak is de Duitse wijnwetgeving, die in 1970 zowat de doodsteek betekende voor iedereen die in Duitsland met wijn bezig was. Sarcastisch fulmineert RomanNiewodniczanski: “Het is geen Weingesetz, het is een Kaufverhinderungsgesetz…”, een wet die de verkoop tegenhoudt.

Daarmee kwam op enkele decennia een einde aan de rijke wijncultuur van de Saarvallei.
En het is juist die traditie die Roman Niewodniczanski terug in ere wil herstellen.
Hij wil zijn Saarwijnen en Van Volxemwijnen terug tussen de grote namen op de wijnkaarten zien staan.
Zijn ambitie en enthousiasme is groot:
“Ik wil de beste wijn maken die er is. Niet alleen de beste wijn van de Saar, of van de Moezel. Niet de beste wijn van Duitsland: ik wil de beste wijn van de hele wereld maken.”

Lees ook: Weingut Van Volxem – deel 2: de Saar revival
Lees ook: Weingut Van Volxem – deel 3: de degustatie

Peter Lauer “Unterstenberg” Fass 12 Riesling 2012 – tussen trocken en feinherb

Tags

Faß 12, Moezel, Mosel, Peter Lauer, riesling, Saar, Unterstenberg, Unterstenbersch

Reeds eerder rapporteerden wij over ons bezoek aan het wijndomein Peter Lauer in 2014. Wij proefden er het oogstjaar 2012. Achtergrondinformatie en proefnotities van weleer kan je hier lezen: deel 1, deel 2, deel 3

Faß 12 krijgt als bijvoegsel “Unterstenbersch” mee op het etiket.
“Unterstenberg” is een perceeltje van de Ayler Kupp wijngaard, zoals aangegeven op deze kaart. De benaming van een deel van een wijngaard (een Gewann) weergeven op het etiket was tot voor kort verboden in de Duitse wijnwetgeving sinds 1971. Daarom verbastert de wijnmaker de herkomst van deze wijn tot “Unterstenbersch”.
Recent veranderde de wetgeving, het vermelden van het Gewann is onder bepaalde voorwaarden terug toegelaten. We zien in de komende jaargangen van deze wijn dus de oorspronkelijke benaming misschien terug verschijnen op het etiket.

Proefnotitie:
De wijn heeft een lichtgele kleur met mooie schittering.
Een complexe neus, intens, uitgesproken mineraal en kruidig met fijne hints van abrikoos, gele pruimpjes, appel, pompelmoes, kruisbessen en een licht gebrande toets. Na het walsen springt de mineraliteit uit het glas.
Een frisse en sappige aanzet wordt quasi onmiddellijk met zoet omringd. Daarna volgt een fruitig en kruidig midden met aroma’s van abrikoos en pompelmoes. Een ziltige mineraliteit maakt het palet bijzonder (zoet, zuur, zout). De wijn is fris en elegant, rond en romig (sur lie), geconcentreed en heeft een mooie spanning van begin tot einde. Het fruit, de animerende zuren en het restzoet zijn mooi in evenwicht, waardoor nauwelijks de indruk van halfdroge riesling opkomt. (12g/l RS, 6.9g/l Z, 12% Alc)
Een lange afdronk, aanvankelijk droog, eindigt in sappig fruit (abrikoos, appel, citrus), kruiden en ziltige mineraliteit.
Deze complexe riesling heeft zeker nog bewaarpotentieel, maar is nu al heerlijk om te drinken.