Zeven jaar na vijftien: een unieke Rieslingdegustatie – deel 2

Tags

Deutsche Riesling, Deutsche Wein, Duitse Riesling, Mosel, Mosel-Saar-Ruwer, Nahe, riesling, VDP

Twee jaar hebben we erop moeten wachten. Begin 2020 had ik de uitnodiging klaar om de vaste kern van de Vrienden van de Riesling samen te brengen voor een themaproeverij: een mooie reeks Rieslings uit het jaar 2015, onder de noemer “Vijf jaar na 2015”.
Om de gekende reden kon die degustatie toen niet doorgaan, en moest keer op keer uitgesteld worden. Tot vorig weekend, op 27 maart 2022, ondertussen twee jaar later.
Het werd dus geen “Vijf jaar na vijftien” maar “Zeven jaar na vijftien”.
Waarschijnlijk was dat zelfs beter voor de meeste wijnen, want het moet gezegd: de Rieslings toonden zich van hun beste kant.
Ook het tienjarig jubileum van deze blog mocht wel eens gevierd worden, al was ik dat zelf een beetje uit het oog verloren. In oktober 2011 verscheen hier het eerste bericht.

Lees eerst: Zeven jaar na vijftien: een unieke Rieslingdegustatie – deel 1 

Oogstjaar 2015 in Duitsland (vervolg)
Ook Michael Schmidt schrijft voor Jancis Robinson in mei 2016 (bron):
‘Sinds de millenniumwisseling wordt de term ‘jaargang van de eeuw’ in Duitsland al meerdere keren met volle overgave gebruikt (voor 2005, 2007 en 2009), (…) maar 2015 zou wel eens het echte werk kunnen blijken te zijn’.
Hagel, vorst, overvloedige regenval, Suzuki-vlieg: ‘In 2015 zijn dergelijke klachten niet gehoord. De usual suspects van slechte bloei, voorjaarsvorst, meeldauw, rot en slechte botrytis schitterden door afwezigheid in het hele land. Duitse wijnbouwers hebben geleerd om tijdens het groeiseizoen geen overhaaste beslissingen te nemen en leven altijd met de zorg dat een onverwachte gebeurtenis of een tot nu toe onbekende vijand kan opduiken om wat leek op een veelbelovend oogstjaar te bederven. Zelfs droog en warm weer wordt met argwaan bekeken als het te lang aanhoudt, en hoewel het welkom was in juni en juli, begon de voortzetting ervan in augustus toch zorgen te baren over waterstress voor de jongere wijnstokken en uiteindelijk over een onbalans tussen zuurgraad en alcohol in de wijn.
Toen de regens uiteindelijk kwamen, sommige begin september, andere tegen het midden van oktober, waren ze overvloedig, maar met temperaturen die tijdens de natste periodes laag bleven, deden de gevreesde gevolgen van rot of meeldauw zich niet voor. Tegen het einde van de oogst maakten gefronste wenkbrauwen plaats voor een tevreden glimlach, aangezien geen enkele angst werkelijkheid was geworden.

Cornelius Dönnhoff van het beroemde Weingut Dönnhoff in de Nahe meldt dat de weersomstandigheden in de ervaring van hem en zijn vader Helmut nog nooit zo goed waren als in 2015. Het begon met een vroege en perfecte bloei die leidde tot een gestage ontwikkeling van de wijnstokken. Hij ontkent niet dat ze tegen de laatste dagen van de langdurige hete en droge zomer op het punt stonden een mogelijke stopzetting van het metabolisme van de vrucht te voorkomen, maar werden gered door precies de juiste hoeveelheid regen wanneer dat nodig was.

Meting van de rijpheidsgraad eind augustus bracht een uitstekende zuurgraad aan het licht en, in tegenstelling tot de ontwikkelingen in de herfst van vergelijkbare seizoenen, daalde deze zuurgraad niet snel maar zeer geleidelijk. Er stond nooit enige druk op de oogst, waardoor ze tussen half september en eind oktober de druiven voor de verschillende soorten wijn konden plukken, van Gutswein tot Grosses Gewächs en Kabinett tot Trockenbeerenauslese, allemaal op een perfecte kwaliteit.

Toen de regens uiteindelijk kwamen, begin september, en tegen het midden van oktober, waren ze overvloedig, maar met temperaturen die tijdens de natste periodes laag bleven, zodat de gevreesde gevolgen van rot of meeldauw uitbleven. Tegen het einde van de oogst maakten gefronste wenkbrauwen plaats voor een tevreden glimlach, aangezien geen enkele angst werkelijkheid was geworden.

(Wordt vervolgd in deel 3)

Voor wijnen 1 tot en met 5: lees deel 1

(Proefnotities van Peter |p|, Carl |c| en mezelf |m|)

Rieslingwijnen 6, 7 en 8 waren in 2015 nog door VDP geclassificeerd als VDP.Ortswein (gemeentebenaming). Twee ervan hebben al wel de toevoeging ‘1er C’ op het etiket, wat al verwijst naar een soort premier cru. Vanaf 2018 krijgt deze categorie wijnen in Rheinhessen een opwaardering.
Voorzitter Philipp Wittmann van VDP.Rheinhessen voerde vanaf oogstjaar 2018 de categorie VDP.AUS ERSTEN LAGEN® in. In tegenstelling tot de wijnen met VDP.ERSTE LAGE-label in andere regio’s, vermeldt men in Rheinhessen geen wijngaardnaam op het etiket, maar enkel de gemeentenaam. De druiven voor deze wijnen zijn wel uitsluitend afkomstig van wijngaarden die geklasseerd zijn als VDP.ERSTE LAGE® of VDP.GROSSE LAGE®.
Maar in 2015 werden ze dus nog als VDP.Ortswein geklasseerd.

6- Weingut Wagner Stempel Siefersheim Riesling Porphyr 2015 (Rheinhessen)
|p| Strogeel tot goudgeel. Zwarte bes, ananas, rijpe honing, kruidigheid, tropisch. Krachtige aanzet, kruidig, ananas, citrus, iets meer bitters. Zoet-zuurbalans in evenwicht, maar je hebt een rijper gevoel dan de twee voorgangers. Nu drinken. 89
|c| Rijp neusgevoel, kruidigheid, vol mondgevoel, goede balans tussen zuren en zoet, licht gevoel van restzoet, bitters komen opzetten op de achtergrond, nu te drinken,  89
|m| Verleidelijke neus, mineraal, rijk: abrikoos, tropische vruchten, oosterse kruiden; Stevige zuren met iets meer restzoet, citrus en sinaas, perzikjes; bittertjes komen laat. Net op het randje, maar nog niet over tijd. 89

7- Weingut BattenfeldSpanier Hohen-Sülzen Riesling 1er C 2015 (Rheinhessen)
|c| Stinkie winkie, pétrolé, noterig, amandel, ananas, kruidig, zet vol aan, goede zuren maar ook duidelijk restzoet, bitters komen wat door, gastronomische wijn, lekker maar eendimensionaal, 87
|m| Goudgele kleur. Rijp, gin, kruidig, ananas en tropisch fruit; pétrolé, peperig, nogal wat restzoet, mist precisie en drinkplezier. 88
|p| Goudgeel met wat evolutie. Ananas, oosterse kruiden, pétrolé. Afdronk : volle aanzet , bittertjes, zuren, kruidig. Mis wat complexiteit maar wel lekker. 89

8- Weingut Kühling-Gillot Nierstein Riesling 1er C 2015 (Rheinhessen)
|m| Goudgeel. Kruidig, rijp en gedroogd fruit, iets tertiair aards, evolutief al. Fijne zuurtjes met focus, citrus en kruidigheid, veel impressies, complex, tikje lactisch. Grote lengte, grote wijn, op zijn hoogtepunt. 92
|p| Goudgeel, er zit evolutie op. Opnieuw ananas en exotisch fruit, zwarte bes, frangipane, marsepein, lactisch. Beetje pikant in afdronk, maar toch evenwichtig en mooi gedefinieerd, nu drinken. 91
|c| Neus heel discreet, rijpe ananas, amandel, citrus, lactisch, mond zet fris aan, mooie zuren, verfijnde stijl, vlezig, salami, goede lengte, lekker, 91

Over naar de Grote Gasten, de GG’s, de Grosse Gewächse. Ik was toch wel benieuwd hoe die na zeven jaar zouden presteren. In theorie komen ze na zeven jaar nog maar pas in hun drinkbaarheidsvenster, hoewel ik liever het jonge geweld prefereer boven de rijpere en meer evolutieve GG Rieslings.

9- Reichsgraf von Kesselstatt Kaseler Nies’chen GG Riesling 2015 (Mosel – Ruwer)
|p| Beetje muffig, niet echt fris van neus, na verloop van tijd bloemig, licht oxidatief, vrij breed doch precies. Vettigheid ook, heeft deze malo gekregen? Al bij al heel precies, een Bourgondische stijl. Een wijn om van te genieten! 92 
|c| Enorm mineraal, krijtig, floraal, appel, zet complex aan in de mond, boter, zachte zuren, bourgondische riesling, enorm knappe balans, groots, fijne bitters 93 
|m| Gesloten, bescheiden neus eerst. Mineraal, floraal, boomfruit, wat boterig; complex mineraal in de mond, veel finesse, zachte zuurtjes, precisie, vineus, balans. Veel naturel sappig fruit, grote lengte in afdronk, topper! 93

10- Weingut Carl Loewen Longuich Maximin Herrenberg ‘1896’ Alte Reben Riesling 2015 (Mosel)
|c| Gerijpte aroma’s, fijne ananas, mond zet vol aan, zuren zitten goed versmolten, zwavelig, curry, petrol, marsepein, heeft nog tijd nodig, goede zoet-zuur balans, compromisloze stijl, lengte, 92+ 
|p| Strogeel goudgeel. Mineraliteit, rokerig, zwavelig, pétrolé. Afdronk: heel veel spanning, bitters, currytoetsen, heel gebald, pompelmoes. Knappe wijn. 93 
|m| Zeste van citrus, koel, zwarte bes, fijne pétrolé, amandel, pompelmoesschilletjes. Rokerigheid. Dens in aanzet, met mooie spanning tussen citruszuurtjes en fijn fruitzoet. Strak, evenwichtig. Afdronk met lengte, spanning en complexiteit. Nog reserve. 94

Lees ook: 
Zeven jaar na vijftien: een unieke Rieslingdegustatie – deel 1
Zeven jaar na vijftien: een unieke Rieslingdegustatie – deel 3 

Zeven jaar na vijftien: een unieke Rieslingdegustatie – deel 1

Tags

Deutsche Riesling, Duitse Riesling, Emrich-Schönleber, Eva Clusserath, Griesel&Compagnie, Mosel, Mosel-Saar-Ruwer, Nahe, riesling, Schäfer-Fröhlich, VDP, Weingut Geil

Twee jaar hebben we erop moeten wachten. Begin 2020 had ik de uitnodiging klaar om de vaste kern van de Vrienden van de Riesling samen te brengen voor een themaproeverij: een mooie reeks Rieslings uit het jaar 2015, onder de noemer “Vijf jaar na 2015”.
Om de gekende reden kon die degustatie toen niet doorgaan, en moest keer op keer uitgesteld worden. Tot vorig weekend, op 27 maart 2022, ondertussen twee jaar later.
Het werd dus geen “Vijf jaar na vijftien” maar “Zeven jaar na vijftien”.
Waarschijnlijk was dat zelfs beter voor de meeste wijnen, want het moet gezegd: de Rieslings toonden zich van hun beste kant.
Ook het tienjarig jubileum van deze blog mocht wel eens gevierd worden, al was ik dat zelf een beetje uit het oog verloren. In oktober 2011 verscheen hier het eerste bericht.

Oogstjaar 2015 in Duitsland was een van de eerste in een reeks van de warmste jaren van het decennium. De wijnmakers wisten eerst niet goed hoe ze met de extreem warme zomerdagen moesten omgaan. Toen bleek dat de druiven ondanks de hitte zich goed hielden, en zelfs door een groeistop hun aciditeit behielden, sloeg de ongerustheid om in een lichte euforie.
2015 werd een hype, nog voor de eerste wijn gebotteld werd.
Op Mosel Fine Wines (No 31, Jun 2016) schrijven Jean Fisch en David Rayer (over de wijnen van de Mosel): ’Zelden hebben we zoveel anticiperend gejuich gezien van zowel wijnmakers, telersverenigingen als handelaren als voor de jaargang 2015. Er werden vergelijkingen gemaakt met enkele van de grootste jaargangen ooit, waaronder het magische jaar 1971. Het gezegde “Als Bordeaux een goede jaargang heeft, heeft Europa een goede jaargang” voegde een paar liter brandstof toe aan de hitte onder wijnliefhebbers. Het resultaat: sommige lezers vroegen ons al in februari naar de nieuwe jaargang!’

Lees verder over jaargang 2015 in deel 2 en deel 3 

De wijnkeuze maken was niet eenvoudig. Op de longlist prijkten 26 kandidaten. Onder het motto Kill your darlings werd de lijst teruggebracht tot een meer haalbare 15 flessen.

De start werd gegeven met een Sekt, die niet blind werd geschonken.
Ik maakte me een beetje zorgen, want de kruk vertoonde wel wat leeftijd, en kwam zonder moeite uit de hals van de fles.
Maar de schuimwijn was nog in goede doen. Daar gaan we…
(Proefnotities van Peter |p|, Carl |c| en mezelf |m|)

1- Griesel & Company Riesling Sekt 2015 (Hessische Bergstrasse)
|m| Goudgele kleur; aanhoudend fijne pareling, rijpe aroma’s, citrus; frisheid is bewaard, limoentjes, rinse appel, licht en fijn in afdronk. Net niet over de top. 88
|p| Gele kleur. Evolutie in neus, ook wat babelutte, citrus en steenfruit. Mooie zuren, blijft wel lang hangen, zacht genoeg door gistige toets. Citrus, appel en pétrolé op einde. Correct, goed gemaakt maar niet echt mijn ding als schuimwijn. 86
|c| Kalkig, rijpe citrus, hoge zuren op de aanzet, goede vulling, citruszuren, groene appel, aperitief, knap gemaakt, 88

 

2- Weingut Ansgar Clusserath Riesling Steinreich 2015 (Mosel)
|c| Gerijpte aroma’s, mineraal, kruidig, rijpe appel, zwarte bes, pétrole, ronde aanzet, zuren komen wat achterop, algeheel rond gevoel, pikantje, goed evenwicht, nu klaar om te drinken, 89
|m| Aromatische neus, besjes, kruidig, licht pétrolé. Elegant, wat breed, rijp geel fruit, goede materie, fijne aciditeit op einde. 88/89  
|p| Strogeel, mooie kleur. Petrolé, mineraal, gerookt, steenfruit, zwarte bes, licht exotisch. Zet vrij breed aan maar komt mooi terug met zuren. Mooie lengte evenwichtig, nu klaar, goed gemaakt. 87/88

3- Weingut Geil Riesling Geyersberg 2015 (Rheinhessen)
|p| Duidelijk evolutie goudgeel. Gedroogd fruit , overrijpe ananas, steenfruit. Volle aanzet, steenfruit, krachtig, lijkt wat meer geëvolueerd dan de vorige, hogere bittertjes en onderliggende zuren aanwezig en veel zeste, iets pikant. Voor mij iets erover, beter geweest enkele jaren geleden, bittere toets komt wel naar voor. 85
|c| Gedroogd fruit en gedroogde bloemen, gedroogde abrikoos, hooi, mond zet fruitig aan, zuren en vooral bitters komen wat achterop, peperig, eindigt zeer droog, mist beetje balans, vraagt een gerecht 86 
|m| Evolutie in kleur (bronsgeel). Rijpere neus van gedroogd fruit, gin, jeneverbes, mandarijnschilltjes. Stevige zuurtjes in aanzet, peperig-pikant, mist wat zuiverheid en drinkplezier. 86

4- Weingut Schäfer-Fröhlich Vulkangestein Riesling 2015 (Nahe)
|m| Lichte kleur, nog groene flits. Koel, mineraal, verfijnde citrus, munt, kruidigheid; dense materie, pikantje, zuurtjes en restzoet in balans, subtiele spanning; afdronk met verfijnd bittertje. 91
|c| Heel frisse kleur en neus, mineraliteit, krijtig, frisse appel, evenwichtig, goede spanning tussen zuren, fruit en vulling, mooie lengte, nog veel toekomst, licht tannineus, knap, 90+
lichte kleur, amper evolutie, groene flitsen
|p| Snoepjes, mineraal natte stenen, citrus, zwavelig, bloemen, ananas…is dit 7 jaar oud ?
Afdronk is heel elegant, alles zit erin op een mooie manier. Citrus, krijt, alles op zijn plaats. 
Knappe wijn, maar lijkt mij ofwel reductief of stevig gesulfiteerd. 90

5- Weingut Emrich-Schönleber Frühtau 2015 (Nahe)
|c| Neus is wat gesloten, zwarte bes, floraal, licht onzuiver toetsje, sinaasappeltoetsje, amandel, mond zet fris aan, pompelmoes, veel structuur, krachtigere stijl, goede lengte, 90
|m| Mineraal en geel fruit in de neus, koel, zuiver en verfijnd, bloemenwei; dartel, citrusjes, ook wat ananas. Balans en materie en densiteit, met goede focus. 92
|p| Strogeel. Opnieuw zwavelig, gesloten, laat zich niet direct kennen, zwarte bes, gerookt.
Strakke afdronk met veel citrus , minder fruitgedreven, klein beetje pétrolé. Rechtlijnig , intellectuele en niet zozeer genotswijn, puur spanning en lengte. Mooie densiteit met veel lengte. Nog beter dan de vorige.  91

 

Lees ook: 
Zeven jaar na vijftien: een unieke Rieslingdegustatie – deel 2
Zeven jaar na vijftien: een unieke Rieslingdegustatie – deel 3 

Weingut Zilliken revisited – deel 1: Hanno Zilliken

Tags

Auslese, Beerenauslese, Deutsche Riesling, Deutsches Weininstitut, Duitse Riesling, Forstmeister Geltz-Zilliken, Kabinett, Mosel-Saar-Ruwer, Prädikat, Rausch, riesling, Saar, Trockenbeerenauslese, VDP, Zilliken

Na de memorabele ervaring bij Egon Müller blijven we nog wat in de Saarvallei.
We overnachten in Saarburg. Bij het dinertje genieten we van een wijn van Wgt Peter Lauer. De “Faß 4 Ayl Riesling 2018” van Wgt Lauer is een feinherbe wijn met een streepje restzoet en zinderende zuurtjes, en combineert mooi met de eenvoudige “gutbürgerliche Küche” die in ons hotel wordt geserveerd.
We hebben nog getwijfeld om bij Lauer op bezoek te gaan om nog wat meer informatie te bekomen over alles wat met Prädikatsweine te maken heeft. Stefaan schrijft daarover immers een reeks artikels voor Perswijn.

Maar in Saarburg ligt het Weingut Forstmeister Geltz-Zilliken. En hier maken ze ook heel mooie wijnen. Ik mag al eens een understatement plaatsen…
Hier waren Rudi en ik al eens op bezoek, in 2014. Toen hadden we een erg ontspannen en interessante degustatie met Hans-Joachim (Hanno) Zilliken. Lees terug: deel 1, deel 2, deel 3.
Vandaag begroet hij ons weer met een grote glimlach, en leidt ons naar de heldere en moderne proefruimte waar we meegenomen worden in de wijnwereld van Weingut Zilliken.

Het scenario is niet anders dan de dag voordien: Stefaan heeft vragen voorbereid en stelt die aan een vlijmend tempo. Herr Zilliken antwoordt gedreven. Even later komt dochter Dorothee ons vergezellen. Sinds 2016 heeft ze het domein overgenomen en leidt ze kelder en wijngaard, na een tiental jaren samen met haar ouders ervaring te hebben opgedaan.
Hanno Zilliken zelf realiseerde zijn eerste oogst in 1976. We mogen dus een beroep doen op zijn jarenlange ervaring en kennis.

Het begint al goed: de wijnmaker ontkracht onze stelling dat er in het verleden geen zoete wijnen konden gemaakt worden, omdat de technische knowhow ontbrak om ze te stabiliseren. “Het gebeurt altijd dat een vat stilvalt met gisten, terwijl er nog restsuiker in de wijn aanwezig is. Waarom zou dat dan niet stabiel blijven? Ook most van druiven aangetast van Botrytis zullen moeilijker te vergisten zijn, en dus meer kans hebben om spontaan te stoppen met gisten. Dat waren vroeger de speciale wijnen, die voor hoge prijzen verhandeld werden. Maar het zijn dan wel geconcentreerde zoete wijnen. Lichtere wijnen in Kabinett-stijl zullen eerder doorgisten tot ze droog zijn.” Interessant standpunt. Meer hierover zonder twijfel in de reeks artikels die Stefaan Soenen aan het thema Prädikatsweine wijdt in Perswijn, in de loop van 2020.

In de valleien van de Moezel en de Saar zijn de zoete wijnen een eerder recente verschijning. Pas in 1921 werden hier de eerste Spätlese, Auslese, Beerenauslese en Trockenbeerenauslese gemaakt. Volgens Hanno Zilliken komt dat omdat de Moezel niet zo aristocratisch was als de Rheingau. De aristocratie verlangde naar duurdere en exclusievere wijnen, die door de rijke wijndomeinen in de Rheingau konden geproduceerd worden. Ze keken ook naar exclusieve selecties zoals uit Bourgogne en Hongarije, waar de Tokaj vandaan kwam. In de Mosel was minder aristocratie, met uitzondering van enkele vestigingen, zoals Schloss Lieser of von Kesselstatt.
Nochtans heeft de Rheingau de term “Cabinet” moeten afgeven aan de predicaat “Kabinett”, die in 1971 ingevoerd werd. In de Duitse regering die de wijnwet maakte, konden de vertegenwoordigers van de Rheingau niet voldoende tegenspel bieden om de term te mogen behouden. Zoals we eerder al leerden, was de gerenommeerde historische aanduiding Cabinet voor wijnen die superieur waren, en lang bewaard bleven in de Cabinetkeller. Nu staat de term Kabinett voor iets heel anders: de eerste stap in het Prädikatsysteem dat lichte wijnen met of zonder restzoet aanduidt.

Ondertussen mogen we proeven. We beginnen met enkele vatstalen van de oogst 2019.
Weingut Forstmeister Geltz-Zilliken Butterfly 2019 is net geassembleerd, kreeg 18 g/l restsuiker mee en 11% alcohol.
Het is een wijn die al sinds 2002 wordt gemaakt: een frisse lichte wijn met wat restzoet, die toch droog blijft smaken, ideaal om te combineren bij de moderne fusion keuken.
In 2019 kon deze wijn spontaan vergisten, met fermentatie op 1000 liter foeders.
Primair fruit in de neus, appeltjes, citroentjes, munt, ook in de mond primair, met appeltjes, citrusschilletjes, mandarijntjes. Goed gebalanceerd met fijne aciditeit, verfrissend smakelijk met goede spanning en lengte. Erg mooi in zijn prille jeugd.

2019 was een jaar vol extremen, zegt Hanno. Er was late vorst, het was te droog, en als er regen viel was het teveel op korte tijd, er was hagel, zonnebrand, en dat alles kwam op de verkeerde tijd in het seizoen. Bij Zilliken werd een derde minder geoogst dan gemiddeld. Maar uiteindelijk viel de kwaliteit van de druiven best wel mee. We proeven nog een vatstaal:

Weingut Forstmeister Geltz-Zilliken Riesling trocken 2019 behield 8 g/l restsuiker. Een fijne neus van citroentjes, groene appel, stenigheid; droog, precies, witte steenvruchten, hogere zuurimpressie, licht van stijl. Erg droge afdronk met mineraliteit, citrus en pitfruit.

Dan beginnen we aan een schitterende reeks Prädikate.
We beginnen met een Kabinett uit 2018, uit de Saarburger Rausch.
Rausch is de belangrijkste Grosse Lage waarop Zilliken aanplant bezit: 11 ha hebben ze. De helling ligt zo goed als in het stadje en biedt een spectaculair zicht van onder de oude kasteelruïne.
Saarburger Rausch heeft Devon-leisteen in de ondergrond, met inclusies van vulkanisch Diabass. De steile helling, tot 75% hellingsgraad, ligt zuid- tot zuidoost georiënteerd.

Weingut Forstmeister Geltz-Zilliken Rausch Riesling Kabinett 2018
In 2018 werd er vroeg geoogst, al vanaf de laatste week van september: het was dan ook een erg warm jaar. In vergelijking werd in 2010 een hele maand later pas begonnen met oogsten. “In warme jaren zal je nooit voldoende aciditeit behouden als je te laat oogst”, zegt Hanno Zilliken. “In een ander warm jaar, 2003, hebben we ook erg vroeg geoogst. In 2018 hadden we geluk dat de druiven door de warmte snel zijn gaan schrompelen. Daardoor is de aciditeit mooi behouden gebleven. 
Voor deze Kabinett is het basismateriaal bijna Auslese niveau, maar we hebben deze in Kabinettstijl gevinificeerd.”
Appeltjes, conferencepeer, abrikoosjes, en primair citrusfruit in de neus. Sappig en lichtzoet, met rode en gele appel, lichte materie, zachte zuren. Doet nu wat eenvoudig aan. Wellicht wat tijd nodig.

Lees ook: Weingut Zilliken revisited – deel 2 – waarin we enkele pareltjes uit de kelder mogen proeven
Lees ook: Weingut Zilliken revisited – deel 3 – waarin een bloemlezing uit het lange gesprek over wijn en wijnmaken ten huize Zilliken

Weingut Egon Müller, Scharzhof (Saar): een onvergetelijk bezoek, aristocratische rieslingwijnen – deel 2, de degustatie

Tags

Auslese, Beerenauslese, Cabinet, Deutsches Weininstitut, Duitse Riesling, Egon Müller, German wine, Kabinett, Mosel-Saar-Ruwer, Prädikat, riesling, Saar, Scharzhof, Scharzhofberg, Spätlese, Trockenbeerenauslese

Het statige Weingut Egon Müller – Scharzhof ademt aristocratische chique uit. De wereldberoemde wijngaard met dezelfde naam loopt bijna tot aan de achterdeur van het landhuis.
Samen met Stefaan mocht ik op bezoek bij de iconische wijnmaker Egon Müller.
We werden uitgenodigd door de Nederlandse invoerder Sjaak Van de Graaf van Neerlands Wijnhuis.

Lees ook (eerst): Weingut Egon Müller, Scharzhof (Saar): een onvergetelijk bezoek, aristocratische rieslingwijnen – deel 1

De degustatie
Aan etiketten doen ze hier niet. Tenminste niet vandaag, voor deze degustatie. De flessen komen rechtstreeks uit de kelder, Veronika haalt ze op, stoft ze af, serveert en laat ons eerst proeven en bespreken alvorens de wijn bekend te maken. Erg interessant!

We beginnen met Château Belà Riesling 2017, uit Slowakije dus.
Een beetje moeilijke neus met honing, lokum, groen en gedroogd fruit, kruidig en strak in de aanzet, olieachtig mondgevoel, goede lengte en materie, kruiden en wat tannines in afdronk. 
Egon vertelt dat de wijngaarden in Slowakije momenteel nog gedeeltelijk uit de oorspronkelijke (Oostblok-)klonen bestaan die geselecteerd zijn naar opbrengst, maar stelselmatig worden herplant om meer kwaliteit te bekomen. Deze 2017 is mooi, zij het in een specifieke, eerder speciale stijl.

Weingut Egon Müller Scharzhofberger Riesling Kabinett Alte Reben (Versteigerung) 2018
De duurste Kabinett ter wereld, dus. De foeder die met spontane gisting startte stopte ook spontaan, waardoor deze wijn ontstond.
Finesse en intens geschakeerd, mineraal, nog wat wild, appeltjes, rabarber, stenen, metalig, kers. Extreem sappig, verfijnd lichtvoetig, zuiver fruit van zachte citrus, groene en rode appel, met een lange afdronk die wat honing heeft, samen met citrus en kleine kruiden. Geweldig mooi!

Weingut Egon Müller Scharzhofberger Riesling Kabinett 1989
Uit het warme jaar 1989 komt deze Kabinett.
In de eerste neus wat stoffig, met firne en paddestoel, olie (géén pétrolé). Even later gedroogde abrikoos, steenfruit, walnoot, sinaas(schil) en kruiden als venkelzaad, guimauve, roosjes. Complex maar zo veelzijdig dat het haast onbenoembaar wordt. Ook in de mond die edele complexiteit, licht en dartel met kruidigheid, steenfruit, citrusschil en besjes. Nootjes en amandel, ziltig mineraal. Het zoet is helemaal versmolten, de zuren zijn zacht en aangenaam. Lange afdronk. Groot!

Weingut Egon Müller Scharzhofberger Riesling Spätlese 2015
In 2015 werd deze Spätlese geoogst bij de eerste aanzet van Botrytis: de druiven verkleurden maar ze waren nog niet verschrompeld of ingedroogd. perfecte timing heet dat dan.
Intrigerende neus van slagroom, blauw fruit, sinaascake, mint, kaarsvet, zeste. 
Vibrant en energetisch in aanzet, complexe sappigheid. Licht fruitzoet met weer die zachte zuurtjes eronder, verfijnd. Citroen en groene citrus, groene appel. Korrelig mondgevoel.
Extreem lange afdronk, klein tropisch fruit, romig, ziltig. Wijn met een grote toekomst.

Weingut Egon Müller Scharzhofberger Riesling Spätlese 1999
Verbazend lichte en jonge kleur voor een wijn van 21 jaar oud.
Honing, citroentjes, kruiden, mineraliteit. Eerder koel in de neus, met thee, wat groen hout, rozijnen en nootjes.
Rijp en exotisch, noten, kruiden. iets breder, waarschijnlijk meer Botrytis. Donkere kastanjehoning, fijne zuurstructuur, dartel mondgevoel. Lange, kruidige afdronk, bijna droog, met kleine tannines. Terugkomend met room, citrus, perzik. Wat een fantastische wijn is dit!

Weingut Egon Müller Scharzhofberger Riesling Auslese 2017
100% Botrytis voor deze wijn. “Het kan ook 99% zijn”, grapt Egon Müller.
In mostgewicht zou dit ook Beerenauslese kunnen geweest zijn. Maar mijnheer Müller heeft hier gekozen voor een stijl die getypeerd wordt door de Botrytis, omdat dat de stijl van het huis is. Er wordt bij Wgt Scharzhof trouwens minder en minder Beerenauslese gemaakt. De laatste was in 2015. Dat heeft niet zozeer met het suikerniveau te maken, maar wel met wat men voor ogen heeft, het plan dat ze in hun hoofd hebben om in de jaargang te maken.

Mijn bladzijde in mijn schriftje is amper genoeg om alle indrukken te noteren die deze wijn oproept.
Honing, boterzuren, ziltigheid, gekonfijt en turks fruit, gedroogde abrikoos, witte chocolade. Rabarber, tijm, honing, vanille. Ananas. Groene grassigheid.
In de mond complex en breed, maar toch gefocust. Honingachtig, romig en ziltig. Ananas, mango, citrus, limoenschil. Lange talmende frisse afdronk met citrus, kruiden en honing. Diep en fijn. Erg complexe wijn, een voorrecht.

Weingut Egon Müller Scharzhofberger Riesling Auslese 1997
1997 was een jaar met veel vorst. Ondanks alle moeilijkheden is het het lievelingsjaargang van Egon Müller IV, voornamelijk omwille van de drinkability, zegt hij.
Bos en paddenstoelen eerst, wierook en wax. Medicinale pleister, peper, truffel, hennep. Zuurtjes in aanzet, geïntegreerd zoet, gekonfijt fruit, citroenschilletjes, groene kruiden. Ziltige afdronk, met honing en citroentjes. Lang. Mooi. Groot.

Weingut Egon Müller Scharzhofberger Riesling Eiswein 1983
37 jaar is de wijn. De kurk stribbelt wat tegen, het niveau in de fles is wat lager dan verwacht (-4cm schat ik), dus Veronika en Egon zijn wat ongerust. Maar de wijn is perfect.
1983 was een groot jaar voor Eiswein.
Deze wijn werd aangeboden op de veiling van 1984 en werd toen voor even de duurste wijn ter wereld.
Oranjebruine kleur, erg veel evolutie. Evolutieve neus van gebrande suiker, rook, apotheek. Complexe kruidigheid. Gedroogd rijp fruit, rozijntjes en gedroogde pruimen. Tabak, munt, walnoot.
Koffie, karamel, rozijnen in de mond. De frisse zuren zijn bewaard, samen met een ziltige complexiteit. Honing en compote van rijp exotisch fruit. Saliniteit valt echt op!
Rijpe en talmende afdronk met zoet honingtonen.

Hebben de druiven voor Eiswein ook Botrytis?, wil Stefaan weten. Dat is van minder belang, luidt het antwoord. Het is veel belangrijker om de gezondheid van de druiven te beoordelen. Heeft het wel zin om deze druiven te laten hangen, moet de vraag zijn. Als riesling te ver rijp is, dan heeft het geen zin. Daarom is de lange rijpingscyclus in de Saar zo van belang.

Enkele wetenswaardigheden

Stefaan stelt vraag na vraag, en Herr Müller antwoordt graag. Bescheiden en bedachtzaam, met zachte stem en op een erg down to earth manier. Veronika vult hier en daar aan.
Zo willen we weten hoe in de wijngaard bepaald wordt van welke percelen welke predikaatswijnen zullen geproduceerd worden. “Dat is geen geheim, zegt Egon, want elke jaargang begint met een plan. Je stelt verwachtingen, en naarmate de druiven zich ontwikkelen en rijpen stel je het plan bij, om tegen de oogst een goed beeld te hebben van wat en waar welke wijn kan opleveren. De kleur bekijken, analyseren, proeven, en dan oogsten en binnenbrengen. 
Dan weten we welke percelen voor Kabinett en Spätlese zullen zijn. Voor Auslese maken we dan een speciale selectie, door selectie met verschillende manden tijdens het oogsten.”
Dikwijls gaan we ook eerst door de wijngaard om de besjes voor BA en TBA te oogsten, voor de grote trossen worden geknipt.
Het team van plukkers is uitermate belangrijk, ze moeten de nodige ervaring hebben en het vertrouwen verdienen vooraleer ze door de wijnstokken mogen gaan. “Want je kan wel optimaal rijpe druiven hebben, als de plukkers niet weten wat en hoe ze moeten oogsten, komt er van uiteindelijk toch niks van.”

De wijnen van Wgt Scharzhof hebben steeds wat Botrytis meegekregen. Zelfs in de Kabinettwijnen is dat niet ongewoon. Toch lijkt dat wat vreemd, want de Saar is een van de koelste gebieden van Duitsland wat wijnbouw betreft, en rond de Scharzhofberg staat er steeds een beetje wind die de druiven droogt. Toch is er altijd wat Botrytis, zegt Egon. Als je de druiven optimaal rijp laat worden, dus laat oogst, dan zet edelrot zich in, onafhankelijk van de weers- en vochtomstandigheden. “Tenzij je gaat sproeien, natuurlijk,” voegt hij er fijntjes aan toe.

Doorheen het gesprek vangen we interessante details op over de manier van wijn maken op het domein.
In de kelder gebeurt er geen schilweking, alles wordt direct geperst. Je zou meer smaakstoffen en meer mondgevoel uit de druiven kunnen laten weken, vertelt Egon, maar je verliest tensie, spanning, finesse. En dat is net waar hij naar streeft.

Alles wordt zo veel mogelijk spontaan vergist in grote foeders van 1000 liter. Met uitzondering van de hoogste predikaten BA en TBA, die onmogelijk op spontane wijze gestart kunnen worden.
In de kelder gaat alles zo veel mogelijk zonder interventie. Dat houdt in dat zelfs dan nog een vat zich anders kan en mag ontwikkelen dan gepland. De keldermeester intervenieert ook zelden om een wijn te stoppen op een bepaald moment in de gisting, om bijvoorbeeld het niveau van restsuiker te behouden. “Dat heeft een risico, zegt Egon, omdat je de kans loopt dat de volgende dag andere vaten spontaan stilvallen, en je dat ene vat misschien had kunnen gebruiken om de assemblage te perfectioneren.” Feeling en ervaring is belangrijk en wordt hier hoog aangeschreven.
De foeders met wijn die voldoende restsuiker heeft behouden worden afzonderlijk gebotteld. De wijnen die verder wijn uitgegist worden geassembleerd, soms met wijnen die teveel suiker behielden en onvoldoende aciditeit hebben verkregen.

En dan tenslotte de vraag die we niet goed durfden stellen, maar omdat de sfeer opperbest is riskeert Stefaan het toch. Biologisch, biodynamisch, of niet?
Egon antwoord eerst met een kwinkslag. “Ik zou niet zover durven gaan en beweren dat ik een aanhanger van de leer van Steiner ben...”
Maar hij werkt wel zo organisch mogelijk. Zo is voor de jaargang 2017 volledig op organische manier gewerkt.
Weingut Scharzhof gebruikt al dertig jaar geen insecticide of herbicide.
Onkruid wordt met de hand weggemaaid, een erg arbeidsintensieve klus, zeker in de oude aanplant, de vijf hectare waar de wijngaard steil is en de ruimte tussen de druiven beperkt. Ze ploegen hier regelmatig, en diep. Grassen tussen de druivenstokken zijn niet echt nodig, ze zorgen eerder voor competitie naar water en voedingsstoffen, en dat is niet de bedoeling.

Besluit
Ik moet eerlijk zijn en bekennen dat een bezoek bij Egon Müller niet op mijn bucketlist stond. Ik ging ervan uit dat de man onbereikbaar zou zijn, out-of-my-league zoals ze dat in het Engels zeggen.
Dus ik moest even in mijn arm knijpen toen de uitnodiging kwam. En nog eens toen ik echt in de zetel in het salon op Scharzhof plaatsnam.

Egon Müller bleek een warm, ietwat terughoudend persoon te zijn. Met twee voeten op de grond, bereid om op veel vragen te antwoorden, om dieper in te gaan op zijn manier van denken, zijn manier van werken, zijn filosofie en zijn wijnen. Terecht -uiteraard – is hij trots op wat hij en zijn voorgangers voor hem hebben verwezenlijkt. Maar toch ook wat verbaasd over die roem, en de prijzen die men bereid is om voor zijn wijnen te betalen. Met wat zelfspot ook, soms. Net zoals recent nog in het artikeltje van Jancis Robinson te lezen was: tijdens het proeven van de Scharzhofberger Trockenbeerenauslese 2018 grijnsde hij en zei: “Ik zou dit de hele dag kunnen drinken – als ik het kon betalen.”

Mijn dank dan ook aan Sjaak Van de Graaf die Stefaan uitnodigde, en aan Stefaan die ervoor zorgde dat ik mee kon.
And of course I also would like to express my gratitude towards Herr Egon Müller for the warm welcome and the memorable tasting. Also big thanks to Veronika.
It was an experience that I will keep for long in my memory.

De wijnen van Egon Müller – Scharzhof worden in Nederland ingevoerd door Neerlands Wijnhuis, in België door Luc Hoornaert, Swaffou.

Bronnen:
Crushwineco.com
The World of Fine Wine: Genius Loci Scharzhofberg (Anne Krebiehl MW)
Mosel Fine Wines
The Legend of Scharzhofberg – in Wine Atlas of Germany (Dieter Braatz, Ulrich Sautter, Ingo Swoboda, Jancis Robinson)
Jancisrobinson.com

Weingut Egon Müller, Scharzhof (Saar): een onvergetelijk bezoek, aristocratische rieslingwijnen – deel 1

Tags

Auslese, Beerenauslese, Cabinet, Deutsches Weininstitut, Duitse Riesling, Egon Müller, German wine, Kabinett, Mosel-Saar-Ruwer, Prädikat, riesling, Saar, Scharzhof, Scharzhofberg, Spätlese, Trockenbeerenauslese

Het statige Weingut Egon Müller – Scharzhof ademt aristocratische chique uit. De wereldberoemde wijngaard met dezelfde naam loopt bijna tot aan de achterdeur van het landhuis.
Samen met Stefaan mocht ik op bezoek bij de iconische wijnmaker Egon Müller.
We werden uitgenodigd door de Nederlandse invoerder Sjaak Van de Graaf van Neerlands Wijnhuis. Die was er zelf ook, en had nog wat genodigden bij, gerenommeerde sommeliers die vier uur hadden gereden en na de degustatie er terug vier uur auto voor over hadden om hier te mogen zijn.
Wij combineren met een overnachting dus we kunnen het wat rustiger aan doen.

Weingut Egon Muller in Wiltingen is een van de belangrijkste wijnbedrijven in heel Duitsland, en in de wereld. Voor liefhebbers van Duitse wijn is er gewoon geen andere producent die dezelfde hoogte haalt. Net zoals Domaine de la Romanée-Conti het referentiepunt in zijn regio is, is Weingut Egon Muller met de beroemde Scharzhofbergwijngaard een baken van kwaliteit en de absolute referentie voor (zoete) rieslingwijnen ter wereld.

Het is koud, eind januari. Onderweg, op de hoogste toppen van de Ardennen en Eifel ligt een dun laagje sneeuw.
We komen een half uurtje te vroeg aan in Wiltingen, dus we kunnen de beroemde Scharzhofberg en zijn wijngaarden nog even verkennen. Met dikke jas en muts proberen we de plassen modder zo veel mogelijk te vermijden.
De signatuuraanplant van Egon Müller staan dichtbij de woning: oude rieslingstokken die als “single stake” aan een enkele stok zijn opgebonden. Het zijn de oudste rieslingstokken hier aanwezig, aangeplant rond 1900, op hun eigen wortelstok, dus zonder ent op onderstok. Ze worden met aandacht verzorgd. Het opbinden doen ze hier met raffia, om vooral geen schade aan de stok te berokkenen.
Ze zijn dan ook erg waardevol en belangrijk in de ogen van Egon Müller IV. In het artikel van Anne Krebiehl in World of Fine Wine zegt hij: “Ik geloof dat deze stokken betere wijnen opleveren. Het is een complexe mozaïek, en als ik er maar iets aan zou veranderen, zou het geheel uit balans worden gebracht.
Als je er één rij van uittrekt, is die voor altijd verdwenen. Dat soort fouten kun je maar één keer maken. Deze oude percelen zijn er nog steeds, en het is een geluk dat ze er zijn. Ik zeg gewoon tegen mezelf dat ik zo lang door moet gaan als ik het me kan veroorloven. Het is ook een financiële inspanning. Maar zolang ik geld krijg voor mijn wijn om de rekeningen te betalen, blijf ik doorgaan. ”

13 uur: stipt op tijd gaan we binnen, en worden verwelkomd door Egon Müller IV, de huidige eigenaar en keldermeester. We mogen plaatsnemen in de standingvolle proefruimte: klassieke meubels, donker houten tegen de muur, de vele schilderijen stellen vooral paarden voor. De plaats naast Herr Müller blijft gereserveerd voor zijn assistente en manager van het bedrijf, Verokina Lintner. Zij zorgt voor de wijnen, en weet interessante informatie toe te voegen als Egon zelf even moet nadenken.
Want Stefaan had vragen voorbereid, en die werden een na een afgevuurd. En tegelijk moesten we proeven, van de meest geweldige rieslingwijnen die ik ooit al mocht proeven. Zelden verschenen er zulke hoge scores in mijn notitieboekje.

Maar eerst een beetje geschiedenis…
De eerste vermelding van de Scharzhofberg-wijngaard dateert van 1037. De wijngaard stond al bekend om de uitstekende kwaliteit van wijnen die in de jaren 1300 hier werden geproduceerd.
Het landgoed Scharzhof en het grootste deel van de wijngaard Scharzhofberg komen in bezit van de familie Müller in 1797, toen Napoleon de bezittingen van de kerk onteigende en per opbod verkocht. De eerste koper was ene Johan-Jakob Koch, die monnik was geweest in het klooster van Saint Marien ad Martyres in Trier, de vorige eigenaar van het domein dat nu onteigend werd. Johan-Jakob huwde en kreeg zeven kinderen; een van zijn dochters trouwde met Felix Muller in 1837. De zoon van Felix was Egon Muller, die nam het familiebedrijf over in 1880 toen hij 28 jaar was. Vanaf dan kreeg een zoon in elke volgende generatie de naam Egon. Egon I overhandigde het beheer van het familiebedrijf aan zijn zoon Egon II na de eerste wereldoorlog, en diens zoon Egon III nam het in 1945 over. Tijdens WOII werd de Scharzhofberg erg beschadigd en verwaarloosd. Om een idee te geven: de oogst van 1945 leverde slechts 800 liter wijn op. Gelukkig had echter een redelijk stuk van de oude wijnstokken de oorlog overleefd. Sommige van deze oude wijnstokken zijn nog steeds in productie vandaag, en de familie Müller bezit nog een kleine hectare wijnstokken op de Scharzhofberg die dateren van tussen 1880 en 1890 en zijn geplant op niet-geënte onderstammen. In 1959 werd Egon IV geboren, en die nam het bedrijf over in 1985 en maakte zijn eerste wijnoogst alleen in 1991, hoewel hij er snel op wijst dat zijn vader hem toen nog bijstond met raad en daad.

De Scharzhofberg
De Scharzhofberg is ontegensprekelijk de meest bekende wijngaard van Duitsland. Sinds eeuwen is de naam verbonden aan de familie Müller, hoewel er ook andere wijndomeinen actief zijn en aanplant hier hebben: von Hövel, Reichsgraf von Kesselstadt en van Volxem bijvoorbeeld.
VDP noemt de wijngaard volgens hun website VDP.GROSSE LAGE SCHARZHOFBERGER. “Scharzberg” is dan weer de naam van de heuvel waarop de wijngaarden zich bevinden.
We hebben zelf ervaren hoe steil de helling is. De hellingsgraad varieert tussen de 30° en 60°, de hoogte van 180m tot 310m. Het uitzicht en de omgeving zijn niet echt spectaculair te noemen. Je ziet een paar boerderijen, wat bos, en het gebouw van Weingut Egon Müller. De Saar is niet te zien vanaf hier.
Het belangrijkste kenmerk van de Scharzhofberg is de bodem. De verweerde leisteen hier is kruimelig en erg zacht, onze schoenen zakken een beetje in de grond. Het ijzergehalte is erg hoog, dat merken we ook: de plassen onderaan zijn na de hevige regen van de afgelopen dagen rood gekleurd.
De zuid- tot zuidoostelijke helling en het koele klimaat zorgt voor een lange rijpingstijd van de druiven.

De Scharzhofberg.

Weingut Egon Müller zu Scharzhof vandaag
Egon Muller IV is een van de meest gerespecteerde persoonlijkheden in de Duitse wijnwereld.
Weingut Egon Müller is het enige Duitse lid van de groep Primum Familiae Vini, die twaalf van de meest prestigieuze wijnfamilies ter wereld bij elkaar brengt. Andere leden zijn onder andere Vega Sicilia (Ribera del Duero), Château Mouton Rothschild (Bordeaux), Tenuta San Guido (Toscane) en Maison Joseph Drouhin (Bourgondië).

Naast Weingut Egon Müller heeft Egon IV ook het naburige domein Le Gallais in bezit, met wijngaarden op de Wiltinger Braune Kupp. Hij is ook actief in Australië waar hij rieslingwijn maakt in een joint venture onder de naam Kanta, en heeft een project in Slowakije onder de naam Château Bela, wat een een oud wijnproducerend landgoed is in het zuiden van Slowakije, aan de oevers van de Donau.

Egon Müller bezit 8,3 ha van de 28 hectare wijngaard op de Scharzhofberg.
Hiervan wordt enkel zoete wijn gemaakt, van Kabinett tot Trockenbeerenauslese en Eiswein.

Egon Müller IV is ervan overtuigd dat het beperken van opbrengsten in de wijngaard een belangrijk element is om geweldige wijn te maken. Hij streeft er naar om de opbrengst onder de zestig hectoliter per hectare te houden. Daardoor hebben zijn wijnen  meer concentratie en intensiteit, met een groot potentieel tot rijping, waardoor ze op jonge leeftijd bijna hermetisch gesloten kunnen zijn.
We kunnen natuurlijk niet over de wijnen van Egon Müller spreken zonder het te hebben over hun prijs. Alles wat door Egon wordt geproduceerd is zeer gewild, en wordt verkocht aan hoge tot extreem hoge prijzen. In het lijstje met de duurste wijnen ter wereld prijkt de Riesling Scharzhofberg Trockenbeerenauslese op de derde plaats. Op de traditionele wijnveiling in Trier in 2016 haalde de 2003 Trockenbeerenauslese een bedrag van 12.000€ zonder taksen, inclusief taks moest er 14.565€ voor neergeteld worden. Dit is dus de duurste witte wijn ter wereld.
Meer recent, in 2019, haalde de Scharzhofberg Kabinett Alte Reben 2018 in 6 liter fles 5.247,90€ op, en werd daarmee de duurste Kabinett ter wereld.

Lees ook: Weingut Egon Müller, Scharzhof (Saar): een onvergetelijk bezoek, aristocratische rieslingwijnen – deel 2

Bronnen:
Crushwineco.com
The World of Fine Wine: Genius Loci Scharzhofberg (Anne Krebiehl MW)
Mosel Fine Wines
The Legend of Scharzhofberg – in Wine Atlas of Germany (Dieter Braatz, Ulrich Sautter, Ingo Swoboda, Jancis Robinson)

Tour VDP.DIE PYRAMIDE in Köln

Tags

Baden, Clemens Busch, Duitse Riesling, Fritz Haag, Grans-Fassian, Maximin Grünhaus, Mosel-Saar-Ruwer, riesling, Schloss Lieser, VDP, VDP.On Tour, Wöhrle

Tour VDP.PYRAMIDE in Köln: Een nieuw concept, voor de eerste maal georganiseerd door VDP. In tegenstelling tot de voorgaande jaren met de VDP.Tour Grosse Lage staan hier niet de Grosse Gewächse centraal, maar het hele gamma van de wijnmaker. De naam VDP.Pyramide slaat dan op de classificatie die door het VDP gehanteerd wordt: VDP.Gutswein, VDP.Ortswein, VDP.Erste Lage, VDP.Grosse Lage.

41 deelnemende wijnmakers uit drie regio’s, Mosel-Saar-Ruwer, Baden en Mittelrhein, waren op 11 februari present in het Excelsior hotel in centrum Keulen.
41 wijnmakers die een allegaartje aan wijnen bij hadden. Riesling en Spätburgunder, maar ook Weissburgunder, Grauburgunder, Chardonnay, of nog: Sauvignon Blanc, Chasselas, Muskateller of Silvaner. Van basisniveau (Ortswein) tot topklasse (GG). Raak daar maar aan uit. Maak daar maar eens een keuze uit. Het was vooraf selecteren en kiezen, waardoor dit verslag noodzakelijkerwijze een beperkt overzicht geeft van wat er te proeven was.

Anderzijds maakt het de proeverij ook toegankelijker: in februari zijn bij de meeste topwijnmakers alle GG’s immers al lang uitverkocht, maar zijn de Orts- en Gutsweine meestal nog ruimschoots voorhanden. Het blijft ook interessant, zeker in koelere streken zoals de Mosel, om wat Kabinettwijnen te kunnen proeven, en hier en daar een wijn met wat meer vruchtzoet.

Mosel-Saar-Ruwer
Ik had niet gemerkt dat het aanvangsuur opgeschoven was, dus we waren ruimschoots te vroeg aan de inschrijving. Blijkbaar waren nog meer mensen niet oplettend genoeg om de uitnodiging goed te lezen, want we waren daar toch niet alleen.
Vicky had ons meegevraagd voor een pre-tasting bij Weingut Nik Weis – St Urbans-Hof. Maar ook die afspraak liep haperend, waardoor we een uurtje tijd hadden om onze voorbereiding te maken.
Eindelijk komt de vertegenwoordiger van Weingut Nik Weis St-Urbans-Hof ons halen en kunnen we beginnen te proeven.
De instapwijn Mosel Riesling 2017 is een eenvoudige doordrinker en laat weinig indruk na. De wijn komt uit de vlakkere wijngaarden rond de Moezel. Schiefer Riesling 2017, uit verschillende Ortsweine samengesteld, komt van verschillende leisteenbodems. De Schiefer is merkbaar in de neus, ook dit is instapkwaliteit maar toont meer materie en sappigheid.
Wiltinger Alte Reben heeft mooie aroma’s van olie, citrus en zolderfruit, en kleine exotische vruchten. Rond rijp fruit met een klein zoetje, goede lengte en materie.
Saarfelser Rielsing GG 2017 heeft een delicate, wat stoffige neus, en is nu wat moeilijk in aanzet, met groene tonen. De goede aciditeit laat het beste vermoeden voor de toekomst. Moeilijke flesfase nu waarschijnlijk.
Laurentiuslay Riesling GG 2017 is mineraal met frisse appeltjes op de neus. Korrelige structuur met citrus en sinaas.
De zwarte etiketten van het wijnhuis wijzen op wijnen met meer restzoet. Zo ook de Saar Riesling 2016 die Feinherb is, met 18 gram restsuiker. Mineraal rokerig met perzikpit, steenfruit en citrus. Sappig met een zachte aciditeit, rijpe rode appeltjes. Bockstein Riesling Kabinett 2017 is mijn favoriet: groene appel, zeepjes, citrus, een frisse aanzet met rijp fruit, goede aciditeit, lichte structuur, mooie afdronk.
Goldtröpfchen Riesling Spätlese 2017 is veel te jong, en daardoor nog gesloten, met wat kiezeltjes, boomfruit, perzik. Tropisch en exotisch fruit, romig, wat vanille, met een lange afdronk.
Alle geproefde wijnen van dit wijnhuis zijn correct, breed inzetbaar op culinair vlak, maar laten geen onuitwisbare indruk na. Er is niets dat er uitspringt, heel het gamma blijft wat doorsnee waardoor ik en beetje op mijn honger blijf zitten.

Ik wil toch een vergelijk met een referentiewaarde nemen en ga langs bij Schloss Lieser. Thomas Haag heeft een Kabinett vast en schenkt dat als eerste in mijn glas. Dat is goed, want ik heb nog de impressies van de Spätlese van Weis in herinnering. Juffer Riesling Kabinett 2017 is rokerig, mineraal, met kleine appeltjes en wit fruit. Verfijnd mineraal, citrus zeste, natte steentjes, lange afdronk. Topklasse Kabinett. Spanning en verfijning.
Sonnenuhr Riesling Kabinett 2017 heeft meer perzik, ook de appeltjes, mineraliteit en citrus. Een strakke aanzet leidt naar een verfijnd zoetje op het middenstuk, terwijl naar afdronk toe de wijn olieachtig en saline wordt. Zuivere, lange afdronk. Heel mooi. Kruisjes in mijn notitieboekje.
Juffer Riesling GG 2017 is nog wat gistig van de wilde fermenten, mineraal met rijp geel fruit, rode besjes, marsepein en kruiden. Droog en streng in aanzet, met wit fruit, kruiden en zeste. Voor de toekomst, want nu heel moeilijk in het glas.
Goldtröpfchen Riesling GG 2017 is ook gesloten, gistig en mineraal. Stevig, strak, veel goede materie, citrus en grapefruit komt door bij opwarmen in het glas.
Niederberg Helden Riesling GG 2017 is nu al heel mooi in de neus: geel en klein rood fruit, koele citrus, mineraal. Fijne structuur met goede densiteit en mooi fruit zoals citrusschil en perzik. Dense afdronk, grote wijn.
Carl noteerde in zijn typische steno-stijl:
Juffer GG: fijn exotisch fruit, mineraal, fijne biters, groene kruidigheid, 89
Goldtropfchen GG: spontineus, natte steen, steenfruit, enorm op citrus, nog jong, 88+
Helden GG: meest minerale van de drie, rijpe sinaas, veel citruszuurtjes, like it, ananas, meer body

De broer van Thomas, Oliver Haag van Weingut Fritz Haag presenteert de Ortswein Brauneberg -J- Riesling 2017. De J staat voor Juffer Sonnenuhr, waar deze wijn van afkomstig is. Erg mooie neus van kruiden en fijn citrusfruit, sappig en kruidig in de mond, met mooie lengte en materie. Geweldige wijn op dit niveau.
Juffer Riesling GG 2017 is stenig, met pit- en boomfruit, citrus en kaarsvet. In de mond mooi en krachtig, met grapefruit, citrus en klein exotisch fruit, goede balans, lengte en reserve in afdronk. Mooie wijn.
Juffer Sonnenuhr Riesling GG 2017 is rokerig mineraal, met steenvruchten en citruszeste, kruiden. Verfijning. Slank en strak, pikant kruidig, grote wijn !
Een heel mooie selectie hier, heel precies en met een grote toekomst voor de boeg.
Carl mailt me:
Brauneberger -J-: gerookt, vuursteen, mineraliteit, balans tussen fruit, zuren en bitter, 88
Juffer GG: gerookt, mineraal, stenig, floraal, zachte aanzet, balans, 90+
Juffer Sonnenuhr GG: geel steenfruit, in de mond meer spanning, 90

© VDP

Weingut Grans-Fassian toont een 2017 collectie die sappig en klassiek is. Ik onthoud vooral de Hofberg Riesling GG 2017: mineraal, floraal, saline aanzet met citrus en geel fruit, goede zuurstructuur, saliniteit in afdronk ook.
Apotheke Riesling GG 2017 heeft een typische Rieslingneus van citrus, perzik, wat ananas en koel steenfruit. Mooie sapstructuur en veel inhoud, lange afdronk. Mooie wijn.
Carl is akkoord: “Noteer dat ik van de selectie bij Grans Fassian de wijnen uit de Apotheke wijngaard wel mooi vond met een knappe minerale ondertoon.”

Ik ben weer eens onder de indruk van Weingut Maximin Grünhaus (Ruwer).
Op de degustatie bij Portovino onlangs stonden ook enkele van de wijnen die hier in Köln gepresenteerd worden. Vooral 2016 dus.
Monopol 2016 heeft zich wat gezet sinds vorig jaar oktober. Toen schreef ik “Hoekige aciditeit met wat losstaand zoet van kleine tropische vruchten”. De tropische vruchten zijn gebleven, met wat ananas maar nu ook munt, en abrikoosjes, met een goede afdronk.
Alte Reben 2016 staat aangekondigd als “Halbtrocken”, wat met 12 tot 13 gram restsuiker misschien technisch wel zo is, maar in de mond niet merkbaar is. Mineraal en fijn in de neus, levendig, sappig en frisse aanzet, mandarijnpartjes, zeste. Grote wijn met lange, rokerige afdronk.
Abtsberg Riesling GG 2017 is dus wel van de recente jaargang. Olieachtig, rijp donker geel fruit, licht rood fruit, kruiden en specerijen. Dens en vol, met rood fruit, kersen en citrus, springerig. “Er gebeurt iets in het glas”. Grootse wijn. Een van mijn favorieten.
Ook Carl is positief:
Alte Reben: citrus, fijnere stijl;
Abtsberg GG: groene kruiden, sponti, citrus, slank, ziltig, knap, 92

In tegenstelling tot mijn rieslingvrienden ben ik eveneens erg te spreken over wat Wgt Clemens Busch heeft verwezenlijkt met jaargang 2017. Carl mailt me immers dat Clemens Busch heel aards van stijl was en daarom iets minder zijn ding…
Riesling trocken 2017 Gutswein is heel kruidig, met klein rood fruit, hooi en hennep, en complex voor een instapper. Uitzonderlijk niveau.
Zowel de Ortswein Punderich Riesling trocken “vom grauen Scheifer” als zijn tegenhanger “von roten Schiefer” zijn strak maar net niet té, mineraal, goed gebalanceerd en hebben een lange koele afdronk. Mooe prijs-kwaliteit hier.
Marienburg Rothepfad Riesling GG 2017 is nog gesloten, mineraal, dens met een goede aciditeit, kruidig. Iets drogend in afdronk met wat bittertjes.
Marienburg Farley Riesling GG 2017 heeft rijper citrusfruit en sinaasjes, kaarsvet, mineraliteit. Strak met stevige zuren, prikkelend mondgevoel, stevige materie. Romig op middenstuk. Lange kruidige (munt) afdronk.
Marienburg Rothenpfad Riesling GG 2014 toont hoe dit kan verouderen. Rijp geel fruit, sinaasschil, bospaddenstoel, kleine firne. Fijn, rijk en kruidig met een pepertje, citrus en sinaas, klein rood fruit, romig en lang. Grootse wijn.

We proeven ook het gamma van Reinhold Haart snel door, de proeverij loopt al ten einde dan.
Hier een heel mooie, consequent strakke en sappige stijl. Notities van Carl:
Piesporter Riesling trocken 2016: fijn fruitig, groene kruidigheid, mooi droog, 88
Piesporter Riesling Reserve 2015: gesloten, focus, beetje evolutie, geen allemansvriend 91
Goldtropfchen Riesling GG 2017: geel fruit, eerder slank, nog primair,
Ohligsberg Riesling GG 2017: kruidig, nog moeilijk nu, weinig fruit,
Goldtropfchen Riesling Kabinett 2017: beetje plat, mis spanning, mis lengte,
Goldtropfchen Riesling Spätlese 2010: petrolé, lichtvoetig met body, kruidig, rijp wit fruit, mooie lengte, 92
Deze Spätlese 2010 is inderdaad verrukkelijk, en toont hoe een mooi een rijpe Spätlese wel kan zijn.

Baden
Uit de regio Baden zijn 18 producenten aanwezig.
Ik proef hier en daar wat Spätburgunder.
Ik heb kruisjes gezet bij de wijnen van Wgt Bercher, met vooral de Ortswein Burheim Spätburgunder 2016 die wat houtig en rokerig is, maar ook elegant en fijn.
Carl ging proeven bij Wgt Bernhard Huber, en noteerde
Malterdinger Spätburgunder trocken 2016: zoekt grens op van zuren en fijn rood fruit, eerder aan de slanke kant,
Malterdinger Alte Reben Spätburgunder trocken 2016: fijn fruitig en kruidig, beetje hout, goed gedoseerd, knap evenwicht.

Tenslotte proeven we allemaal de reeks wijnen van Wgt Wöhrle door. Zij werken al sinds 1991 biologisch gecertifieerd. Mijn notities zijn gelijklopend aan die van Carl, dus hij krijgt het eindwoord:
Lahrer Kronenbühl Riesling Erste Lage 2017: steenfruit, peer, verleidelijk, vroeger geplukt, kalkbodem.
Lahr Weisburgunder Ortswein 2017: lössbodem, peer, nootjes, volume met sap, droog, beetje droogtrekkend achterop.
Lahrer Kronenbühl  Weißburgunder Erste Lage 2017: kruidigheid, groene toetsen, kalk en lössbodem, beetje houtindruk.
Herrentisch Weißburgunder GG 2017: peer, banaan, hout zit meer op de voorgrond, in de mond zit alles. Beter in elkaar, sappig, mondvullend met fijne zuren.
Kirchgasse Grauburgunder GG 2017: peperkoek, fruitig, mooie zuren , fijnkruidig, lengte.
Kirchgasse Spätburgunder GG 2017: rood fruit, beetje kruidigheid, snuffelneus, in de mond frisse aanzet, zuren komen wat door, mis beetje fruit en drinkplezier in de mond.

Het is niet eenvoudig om een algemeen besluit te trekken uit twee dagen proeven in Köln.
Nahe, en dan vooral Schäfer-Fröhlich, liet een grote indruk na, maar ook Kruger-Rumpf en enkele GG’s van Dönnhoff. Uit Rheinhessen onthoud ik Schätzel en zeker Wgt Winter.
Mosel-Saar-Ruwer wordt gedomineerd door de broertjes Haag, waarbij Schloss Lieser nipt op punten wint van Wgt Fritz Haag. Wgt Maximin Grünhaus verdient ook een waardevolle vermelding, zij het dat de meeste gepresenteerde wijnen hier nog van de vorige jaargang waren.

Lees ook: Tour VDP.GROSSE LAGE® in Köln – deel 1: Nahe, Rheinhessen
Lees ook: Tour VDP.GROSSE LAGE® in Köln – deel 2: Pfalz en Spätburgunder

|c| |m|