Zeven jaar na vijftien: een unieke Rieslingdegustatie – deel 1

Tags

Deutsche Riesling, Duitse Riesling, Emrich-Schönleber, Eva Clusserath, Griesel&Compagnie, Mosel, Mosel-Saar-Ruwer, Nahe, riesling, Schäfer-Fröhlich, VDP, Weingut Geil

Twee jaar hebben we erop moeten wachten. Begin 2020 had ik de uitnodiging klaar om de vaste kern van de Vrienden van de Riesling samen te brengen voor een themaproeverij: een mooie reeks Rieslings uit het jaar 2015, onder de noemer “Vijf jaar na 2015”.
Om de gekende reden kon die degustatie toen niet doorgaan, en moest keer op keer uitgesteld worden. Tot vorig weekend, op 27 maart 2022, ondertussen twee jaar later.
Het werd dus geen “Vijf jaar na vijftien” maar “Zeven jaar na vijftien”.
Waarschijnlijk was dat zelfs beter voor de meeste wijnen, want het moet gezegd: de Rieslings toonden zich van hun beste kant.
Ook het tienjarig jubileum van deze blog mocht wel eens gevierd worden, al was ik dat zelf een beetje uit het oog verloren. In oktober 2011 verscheen hier het eerste bericht.

Oogstjaar 2015 in Duitsland was een van de eerste in een reeks van de warmste jaren van het decennium. De wijnmakers wisten eerst niet goed hoe ze met de extreem warme zomerdagen moesten omgaan. Toen bleek dat de druiven ondanks de hitte zich goed hielden, en zelfs door een groeistop hun aciditeit behielden, sloeg de ongerustheid om in een lichte euforie.
2015 werd een hype, nog voor de eerste wijn gebotteld werd.
Op Mosel Fine Wines (No 31, Jun 2016) schrijven Jean Fisch en David Rayer (over de wijnen van de Mosel): ’Zelden hebben we zoveel anticiperend gejuich gezien van zowel wijnmakers, telersverenigingen als handelaren als voor de jaargang 2015. Er werden vergelijkingen gemaakt met enkele van de grootste jaargangen ooit, waaronder het magische jaar 1971. Het gezegde “Als Bordeaux een goede jaargang heeft, heeft Europa een goede jaargang” voegde een paar liter brandstof toe aan de hitte onder wijnliefhebbers. Het resultaat: sommige lezers vroegen ons al in februari naar de nieuwe jaargang!’

Lees verder over jaargang 2015 in deel 2 en deel 3 

De wijnkeuze maken was niet eenvoudig. Op de longlist prijkten 26 kandidaten. Onder het motto Kill your darlings werd de lijst teruggebracht tot een meer haalbare 15 flessen.

De start werd gegeven met een Sekt, die niet blind werd geschonken.
Ik maakte me een beetje zorgen, want de kruk vertoonde wel wat leeftijd, en kwam zonder moeite uit de hals van de fles.
Maar de schuimwijn was nog in goede doen. Daar gaan we…
(Proefnotities van Peter |p|, Carl |c| en mezelf |m|)

1- Griesel & Company Riesling Sekt 2015 (Hessische Bergstrasse)
|m| Goudgele kleur; aanhoudend fijne pareling, rijpe aroma’s, citrus; frisheid is bewaard, limoentjes, rinse appel, licht en fijn in afdronk. Net niet over de top. 88
|p| Gele kleur. Evolutie in neus, ook wat babelutte, citrus en steenfruit. Mooie zuren, blijft wel lang hangen, zacht genoeg door gistige toets. Citrus, appel en pétrolé op einde. Correct, goed gemaakt maar niet echt mijn ding als schuimwijn. 86
|c| Kalkig, rijpe citrus, hoge zuren op de aanzet, goede vulling, citruszuren, groene appel, aperitief, knap gemaakt, 88

 

2- Weingut Ansgar Clusserath Riesling Steinreich 2015 (Mosel)
|c| Gerijpte aroma’s, mineraal, kruidig, rijpe appel, zwarte bes, pétrole, ronde aanzet, zuren komen wat achterop, algeheel rond gevoel, pikantje, goed evenwicht, nu klaar om te drinken, 89
|m| Aromatische neus, besjes, kruidig, licht pétrolé. Elegant, wat breed, rijp geel fruit, goede materie, fijne aciditeit op einde. 88/89  
|p| Strogeel, mooie kleur. Petrolé, mineraal, gerookt, steenfruit, zwarte bes, licht exotisch. Zet vrij breed aan maar komt mooi terug met zuren. Mooie lengte evenwichtig, nu klaar, goed gemaakt. 87/88

3- Weingut Geil Riesling Geyersberg 2015 (Rheinhessen)
|p| Duidelijk evolutie goudgeel. Gedroogd fruit , overrijpe ananas, steenfruit. Volle aanzet, steenfruit, krachtig, lijkt wat meer geëvolueerd dan de vorige, hogere bittertjes en onderliggende zuren aanwezig en veel zeste, iets pikant. Voor mij iets erover, beter geweest enkele jaren geleden, bittere toets komt wel naar voor. 85
|c| Gedroogd fruit en gedroogde bloemen, gedroogde abrikoos, hooi, mond zet fruitig aan, zuren en vooral bitters komen wat achterop, peperig, eindigt zeer droog, mist beetje balans, vraagt een gerecht 86 
|m| Evolutie in kleur (bronsgeel). Rijpere neus van gedroogd fruit, gin, jeneverbes, mandarijnschilltjes. Stevige zuurtjes in aanzet, peperig-pikant, mist wat zuiverheid en drinkplezier. 86

4- Weingut Schäfer-Fröhlich Vulkangestein Riesling 2015 (Nahe)
|m| Lichte kleur, nog groene flits. Koel, mineraal, verfijnde citrus, munt, kruidigheid; dense materie, pikantje, zuurtjes en restzoet in balans, subtiele spanning; afdronk met verfijnd bittertje. 91
|c| Heel frisse kleur en neus, mineraliteit, krijtig, frisse appel, evenwichtig, goede spanning tussen zuren, fruit en vulling, mooie lengte, nog veel toekomst, licht tannineus, knap, 90+
lichte kleur, amper evolutie, groene flitsen
|p| Snoepjes, mineraal natte stenen, citrus, zwavelig, bloemen, ananas…is dit 7 jaar oud ?
Afdronk is heel elegant, alles zit erin op een mooie manier. Citrus, krijt, alles op zijn plaats. 
Knappe wijn, maar lijkt mij ofwel reductief of stevig gesulfiteerd. 90

5- Weingut Emrich-Schönleber Frühtau 2015 (Nahe)
|c| Neus is wat gesloten, zwarte bes, floraal, licht onzuiver toetsje, sinaasappeltoetsje, amandel, mond zet fris aan, pompelmoes, veel structuur, krachtigere stijl, goede lengte, 90
|m| Mineraal en geel fruit in de neus, koel, zuiver en verfijnd, bloemenwei; dartel, citrusjes, ook wat ananas. Balans en materie en densiteit, met goede focus. 92
|p| Strogeel. Opnieuw zwavelig, gesloten, laat zich niet direct kennen, zwarte bes, gerookt.
Strakke afdronk met veel citrus , minder fruitgedreven, klein beetje pétrolé. Rechtlijnig , intellectuele en niet zozeer genotswijn, puur spanning en lengte. Mooie densiteit met veel lengte. Nog beter dan de vorige.  91

 

Lees ook: 
Zeven jaar na vijftien: een unieke Rieslingdegustatie – deel 2
Zeven jaar na vijftien: een unieke Rieslingdegustatie – deel 3 

Advertentie

Tour VDP.GROSSE LAGE® in Köln – deel 1: Nahe, Rheinhessen

Tags

Dönnhoff, Duitse Riesling, Duitse topwijnen, Emrich-Schönleber, Gutzler, Kruger-Rumpf, riesling, Schäfer-Fröhlich, Schätzel, Weingut Winter, Wittmann

De winterstop op de rieslingblog is voorbij. De afgelopen weken schreef ik vooral over champagne op de wijnkrabbelsblog.
De eerste afspraak van het nieuwe jaar is met Rudi, om samen zoals de afgelopen jaren naar Keulen te rijden om de voorstelling van de Grosse Gewächse 2017 bij te wonen. Traditioneel is plaats van het gebeuren het statige Excelsior Hotel Ernst aan de voet van de Domtoren.
We proeven grand cru Rieslingwijnen van vooral 2017 en Spätburgunder van voornamelijk 2016, met hier en daar een wijn van een jaartje ouder als de wijnmaker besloot om de wijn even op domein te houden en wat rijpheid te geven.
Desondanks zijn alle wijnen heel jong met nog een hele ontwikkeling voor de boeg, maar ze hebben toch al een paar maanden rijping op de fles, waardoor het ontwikkelingspotentieel al wat geëvalueerd kan worden.

Op 21 januari stonden de wijnregio’s Ahr, Nahe, Rheinhessen en Pfalz in Köln. Oogstjaar 2017 was voor riesling een nerveus jaar met lage opbrengsten, maar zeer kwalitatief.

VDP.Nahe

We komen binnen en krijgen onze badge, en staan onmiddellijk oog in oog met Mats Genheimer op de stand van Wgt Schäfer-Fröhlich. In het programmaboekje staat dat we aan de andere kant van de zaal zouden moeten beginnen. Houden we de volgorde in het proefboekje aan of beginnen we onmiddellijk hier te proeven? We kiezen de gemakkelijke weg, en de vier GG’s van Schäfer-Fröhlich leggen de lat voor wat moet komen meteen hoog, heel hoog…

Wgt Schäfer-Fröhlich
Felsenberg Riesling GG 2017 is dynamisch en levendig in de neus, een beetje gistig, met veel primair wit fruit en kruiden. Intens en pittig mondgevoel, groene peer en groene perzik, met veel spanning. Strakke, precieze en fijne zuren. Lange, minerale afdronk.
Frühlingsplätzchen Riesling GG 2017 is wat gelijkaardig in neus als de Felsenberg op dit moment, met wat meer finesse maar ook primair fruitig, gistig en kleine kruidigheid. In de mond wat meer geel fruit, rondere zuren, fijne fruitinhoud. Zuurtjes komen opzetten naar de finale toe. Complete wijn, lange afdronk.
Stromberg Riesling GG 2017 is mineraal, slank en koel in de neus, met citrus en grapefruit. Ook in de mond citrus en grapefruit, strakke zuurtjes omgeven door mooi rijp fruit. Strakke stijl, veel materie,  met een droge en zalvende afdronk.
Felseneck Riesling GG 2017 is kruidig, met kerrie, geel en klein rood fruit. Heel boeiende neus. Stevig en strak in de zuurtjes, erg precies en verfijnd. Limoen, grapefruit, rijpe perzik, mandarijnpartjes. Lange, verfijne afdronk met veel impressies. Krachtigste maar ook verfijnde wijn. Groot!

Het valt al enkele jaren op dat de wijnen van Schäfer-Fröhlich niet meer de extreem wilde Sponti geuren hebben die vroeger zo herkenbaar waren bij deze wijnmaker. In 2017 zet het Tim Fröhlich hier een reeks wijnen neer die heel precies, rechtlijning en puristisch zijn, met zinderende zuurtjes, veel precisie en finesse, in een strakke stijl.
Zoals eerder gezegd: de lat ligt hiermee hoog, en er zullen vandaag niet veel domeinen dit niveau halen.

Maar goed, we laten de voorgestelde volgorde voor wat die is en besluiten onmiddellijk om de top drie van de Nahe-domeinen te proeven.

Wgt Emrich-Schönleber heeft twee GG’s meegebracht, de Auf der Ley GG wordt enkel op de wijnveiling aangeboden.
Frühlingsplätzchen Riesling GG 2017 is nog gesloten, met donker geel en rood fruit, romig, en heel complex. Verfijnd en groenig in aanzet, met groene kruiden, groene citrus en groene appel, strakke zuurtjes die nog wat los staan van het fruit. Goede lengte, mooie materie, goede wijn.
Halenberg Riesling GG 2017 vertoont ook donker rijp fruit en wat romigheid, en ook geel en rood fruit, limoen en kersen, en wat gist en mineraliteit. Boeiend! Sappige aanzet met omgeven ragfijne zuurtjes rond rijp fruit, rijpe citrus en perzik. Groene kruiden en specerijen. Complexe wijn met veel impressies. Lange talmende afdronk.

Wgt Dönnhoff hoort uiteraard ook bij de top drie. Hier staan vijf GG’s op de proeftafel, want het domein heeft voor 2017 twee wijngaarden als nieuwe GG op de markt gebracht.
Krötenpfuhl Riesling GG 2017, voorheen enkel voor de Krötenpfühl Kabinett gereserveerd, is een van de nieuwe GG’s. Heel open en primair, wit fruit, munt, en ook in de mond al heel toegankelijk, rijp, met zachte zuren op middenstuk, iets inteser in de aanzet. Bitters in afdronk.
Höllenpfad im Mühlenberg Riesling GG 2017 is afkomstig van het kernstuk van de Höllenpfad wijngaard waar Dönnhoff tot voor kort enkel een Erste Lage produceerde. De tweede nieuwe GG dus. Stoffige neus, gistig, perzikpit, natte steen, gedroogd gras. Kruidige aanzet met een pepertje en zachte zuurtjes, wat onbestemd smaakprofiel, minder precies.
Felsenberg “Felsentürmchen” Riesling GG 2017 is dan weer wel mooi: oranjebloesem, sinaas, meloen en perzik in de neus, munt en salie ook. Stevige zuren en stevige materie, rijp en klein exotisch fruit, sinaas en mandarijn, romig en rijk mondgevoel met toch goede focus. Een stap (of twee, drie) hoger dan de vorige twee wijnen.
Dellchen Riesling GG 2017 heeft ingetogen citrus, zeste, napoleonsnoepjes, mineraliteit. Slank en fragiel, ingetogen en fijn, dens en vol op middenstuk, met veel extract. Grote wijn!
Hermannshöhle Riesling GG 2017: mineraal en gisten, rijp geel fruit, kruiden en bloemetjes. Verfijnd in aanzet, met wat alcohol en rijp geel fruit op middenpalet. Sinaas en meloen, kruiden, veel sap en inhoud. Minder precies dan ik van Hermannshöhle gewend ben, mist een beetje richting. De afdronk is dan weer wel precies, en heel lang, en doet verlangen naar nog een slok. Moeilijke flesfase waarschijnlijk.

Het lijkt wel of 2017 niet het allerbeste jaar voor Dönnhoff geworden is. Het kwaliteitsverschil tussen de nieuw gecreëerde GG’s Höhlenpfad im Mühlenberg en zeker Krötenpfuhl ten opzichte van de klassieke GG’s is heel groot. Dellchen GG 2017 presenteert zich uitermate goed vandaag.

Bij Gut Hermannsberg zijn enkele wijnen niet te proeven, en even later weer wel maar dan zijn de vorige wijnen weer van de proeftafel verdwenen. Hier staat vooral jaargang 2016 op de tafel waardoor meer toegankelijkheid en meer rijpheid merkbaar is.
De stijl van het huis is ook meer toegankelijk dan bij de grote buren…

Van Kruger-Rumpf was ik na mijn bezoek aan het domein enkele jaren geleden minder overtuigd. Ik wil dat bevestigd zien en vraag om het paradepaardje van het wijnhuis te mogen proeven: Im Pitterberg Riesling GG 2017.
Ik moet mijn oordeel onmiddellijk bijstellen: boeiende minerale neus met natte leien, pitfruit, munt. Slanke wijn met heel mooi fruit en een fijne, lange afdronk. Heel mooie wijn.
Daardoor willen we ook de rest van het aanbod wel eens proeven.
Dautenpflänzer Riesling GG 2017 is verfijnd, rokerig, mineraal, met delicaat sap en zuurtjes, en een mooie spanning in de mond. Lange afdronk, spannend, zeste, kruiden, perzik. Mooi!
Scharlachberg Riesling GG 2017 is afkomstig van een wijngaard in Rheinhessen. Misschien daardoor wat meer open en rijper, met een fijne mineraliteit. Ook in de mond wat rijper geel fruit, sinaasschil, citroensap, met wat ziltigheid op de lippen. Mooie spanning en veel sappigheid.
Burgberg Riesling GG 2017 is mineraal, met hennep, hooi en rokerigheid. Ronder, rijper fruit en goede zuiverheid.

Een van de verrassingen van deze middag, ik stel mijn mening bij. Jaargang 2017 is bij Kruger-Rumpf heel geslaagd: verfijnde wijnen met mooie zuurstructuur en spanning, naast fruit en kruidigheid. Dit domein gaan we zeker verder opvolgen.

Het wordt druk in de kleine zaaltjes van het hotel. Het blijft elk jaar toch spartaans proeven hier: veel volk, veel te weinig plaats, warm, drummen en dringen aan de standjes. Ik vraag me af wanneer VDP dit eindelijk eens gaat beseffen en op zoek gaat naar een ruimere en luchtigere locatie.
We moeten dus gaan selecteren, want alles proeven zit er niet in.

Bij VDP.Rheinhessen proeven we bij Weingut Gunderloch twee GG’s die ik eerder al bij Francois Langbeen kon proeven.
Pettenthal Riesling GG 2017 is al zeer toegankelijk, met een fijne kruidigheid op de voorgrond. Kruiden, hooi, zolderappeltjes, strak en streng in aanzet, heel slank met toch voldoende vulling. Droge, wat strenge afdronk.
De Rothenberg Riesling GG 2017 heeft nog wat tijd nodig om in balans te komen. Rokerige mineraliteit, fijne speculooskruiden, abrikoos, rozen en lychee in de neus. In de mond terugkerend fruit zoals rijpe abrikoos. Frisse, fijne zuren die naar het einde een bittertje geven. Fruitige en kruidige afdronk.

Weingut Schätzel is een van de ontdekkingen van de dag voor ons. Kenmerkend voor de beide GG’s op de proeftafel is de sponti neus, die ons een beetje doet denken aan de stijl van Schäfer-Fröhlich, al houden deze wijnen niet dezelfde spanning aan.
Hipping Riesling GG 2017 is heerlijk strak en mooi gefocust, wat tegenstribbelend in neus en mond, met fijn fruit op de achtergrond. Boeiende wijn.
Ölberg Riesling GG 2017 is denser dan de Hipping, met koel fruit, mineraal, citrus en pepermunt. Complex en lang in afdronk, mooie wijn, voor de toekomst.
We mochten ook de Ölberg Riesling 2015 proeven. Jammerlijk domineerde de petrolé hier.

Bij Weingut Winter staat een bescheiden jonge dame in te schenken. Aan de volgende proeftafel (Wittmann) is het aanschuiven, dus we houden haar ons glas voor.
Kloppberg Riesling GG 2017: fijn, gesloten nog, delicaat wit fruit, sappig en fijnfruitig op de tong, met sinaas, citroen en mooie kruiden. Edel mondgevoel. Mooie lange afdronk met zeste van citrus.
Geiersberg Rielsing GG 2017 is mineraal, kruidig, ingetogen mooi. Evenwicht en sap, met mooie spanning en romig mondgevoel. Heerlijk.
Leckerberg Riesling GG 2017 is weer gesloten maar fijn, delicaat, met wit en geel fruit, fijne keukenkruiden. In de mond kruidig prikkelend, met zuiver citrusfruit en romige sappigheid. Veel stevige materie naar het einde toe. Zwevende, delicaat fijne afdronk. Grote wijn!
We mochten ook de Leckerberg en de Klopberg van het oogstjaar 2015 proeven, die zich nu met een prachtige evolutie tonen.
Leckerberg Riesling GG 2015: dens, strak, sappig, steenfruit, ragfijne zuren, geconcentreerd.
Kloppberg Riesling GG 2015: dens, precisie, stevige zuren, vineus.

Voor ons zonder twijfel het beste wat we mochten proeven uit Rheinhessen, en op heel deze dag tout court. Alle drie de GG’s zijn verbluffend mooi. Waar de Kloppenberg zeer fris en levendig is, zijn de zuren bij de Geiersberg al meer ingekapseld. De Leckerberg is één en al precisie en finesse. Kruisjes in mijn proefschriftje, op te volgen!

Een metertje verder, bij Weingut Wittmann staat enkel nog Kirchspiel Riesling GG 2017 voor mij in aanbieding.
Even voordien kon Rudi ook nog Aulerde Riesling GG 2017 proeven. Geen Morstein GG op de proeftafel. Beide GG’s tonen een mooie fruitexpressie en opvallend mooie zuren. Voor mij mistte de Kirchspiel echter focus en expressie, door de wat zoete aanzet en het rijpe fruit.
En na Wgt Winter lag de lat weer even heel hoog. Verrassend dat een van de meest gerenommeerde domeinen van Rheinhessen het vandaag niet helemaal waarmaakt. Weingut Winter zet Weingut Wittmann volledig in de schaduw. We wijten het aan de flesfase…

We eindigen onze rondgang in Rheinhessen bij Weingut Gutzler, omdat we zo de overstap naar rood kunnen maken. Maar daarover later meer, in deel 2.
Liebfrauenstift Kirchenstück Riesling GG 2017 heeft een delicate, aangename neus met een fijne mineraliteit en klein citrusfruit. Wat fruitzoet in aanzet, zuivere citruszuren op middenstuk, perzik en sinaas naar het einde toe.
Morstein Riesling GG 2017 heeft een complexe, etherische neus, met wat meer materie in de mond maar iets minder spanning.

Lees ook: Tour VDP.GROSSE LAGE® in Köln – deel 2: Pfalz en Spätburgunder
Lees ook: Tour VDP.DIE PYRAMIDE in Köln

De fenomenale Kabinett-degustatie – deel 2

Tags

Dönnhoff, Duitse Riesling, Kabinett, riesling, Schäfer-Fröhlich

Lees ook: De fenomenale Kabinett-degustatie – deel 1

Is Kabinett het kleine, verwaarloosde broertje van de Duitse wijnproductie?

Kabinett is, zoals eerder al gezegd, de eerste stap van het Prädikat-systeem, waarbij de ongegiste most van de druiven minstens 73° Oechlse moet bedragen (in het zuidelijke Baden afhankelijk van de druivensoort 76° tot 85° Oechsle) en de wijn mag niet met suiker aangerijkt worden. Dit althans volgens de officiële Duitse wijnwet. De VDP.producenten hebben een nieuwe classificatie ingevoerd, waarbij Kabinett niet langer staat voor de rijpheid van de druiven, maar waarbij de wijn een zekere graad van zoetheid moet vertonen. Enkel wijnen die een restsuikergehalte bevatten mogen als Kabinett verkocht worden. Hier is Kabinett ook de eerste stap binnen de wijnen met restzoet.

De eerste stap in het klassement: is het daarom dat de gemiddelde wijnliefhebber neerkijkt op dit type wijnen? Verwacht men dat de volgende predikaatstappen Spätlese en Auslese meer kwaliteit bieden?

Onterecht, zo blijkt uit deze proeverij. Kabinett heeft wel degelijk zijn plaats in de wereld van de Duitse wijnen. Meer nog: deze delicate wijnen met laag alcohol en subtiel spel tussen zoet en zuur zijn vrijwel ongeëvenaard in de internationale wijnwereld.

---

Na de korte pauze worden we uitgenodigd om drie glazen klaar te houden. De volgende wijnen hebben dus waarschijnlijk iets met elkaar gemeen.

Zilliken Saarburger Rausch Riesling Kabinett 2007 (Saar) (8° Alc):
Stefaan: fantastische neus, zeer puur en prachtig gedefinieerd fruit, mango, gedroogde abrikoos, licht petrolé, aanzet filmend, zacht, complexe wijn, kaaskorst, compleet, bijzonder lekker en verfijnd tegelijk.  92
Carl: Cremeux, lactisch, rijp steenfruit, kaaskorst, herbaal, bessen, zoet-zuur op afdronk, fijne zuren, zachte kruidigheid, drinkt vlot weg, lichte evolutie, 2008? 91+
Marc: ingetogen fijnfruitige neus, appel en licht exotisch, met een kleine mineraliteit. Koel en precies. Mooi spanningsveld in de wijn, met veel sappigheid. In afdronk wat rijper fruit. Mooie wijn ! 92

Zilliken Saarburger Rausch Riesling Kabinett 2015 (Saar) (7,5° Alc):

Bij het eerste snuffelen aan deze wijn klinkt er een paar keer “Oei” rond de tafel. Vergeleken bij de 2007 is deze wijn inderdaad nog verrassend primair, en dat hebben we vandaag nog niet in het glas gehad. De meningen worden snel bijgesteld als de wijn wat lucht heeft gekregen.
Stefaan:  piepjong, licht geel van kleur, ijzer, fruitstukjes op siroop, snoeperig, bijzonder lekker, peer, perzik, veel variatie en materie, hele fijne zuren, blozende baby, veel potentieel. 90+
Carl: Metalig, primair exotisch fruit, lijkt recht uit vat te komen, heeft nog tijd nodig, limonade-like, rijpe citrus, 88+
Marc: Intense neus van primair fruit, bijna onaf, zoals een vatstaal. Mineraal, kruidig, wierook. Lijkt te eenvoudig nu, moet zich nog ontwikkelen. Aanzet met fruitzoet, onderliggend heel zuivere zuurstructuur. Lekker, maar moeilijk nu. 88++

Zilliken Saarburger Rausch Riesling Kabinett 2003 (Saar) (9° Alc):
Stefaan: interessante neus, rijper, kruidig, petrolé, exotisch fruit, breder, iets minder zuren. 88
Carl: Kruidig, rijpe stijl, rubber, beetje exotisch fruit in de mond, bessen, mist misschien wat zuren 89
Marc: Licht petrolé, prikkelend in de neus, mineraal. Moeilijk definieerbaar fruit, bij opschudden citrus en sinaaszeste. Wat meer evolutief in de mond, met druivenpitbitters, romig en zalvend mondgevoel. Talmende afdronk. 89

Ook Zilliken kennen we, het is en blijft een van onze lievelingswijnmakers. Hanno en Dorothee bevestigen hier met een sterke verticale.
En we leren geen grotere les als deze: Kabinett: laten liggen, minstens vijf jaar afblijven, en dan opvolgen!

Bij de volgende wijn komt er gemompel van herkenning. De wijnmaker heeft dan ook een signatuur: Sponti, of spontane vergisting.
Schäfer-Fröhlich Schiefergestein Bockenauer Riesling Kabinett 2011 (Nahe) (8% Alc.):
Stefaan: sponti-neus, stinkie winkie, petrolé, indrukwekkende neus, kaas, groenig, tropisch vol fruit, concentratie, na een dag open minder sponti-neus, wel zuiver fruit, voor mijn smaak iets te weinig zuurspanning, afdronk met vuursteen. 90
Carl: Stinkie winkie, kaas, groenig, wit boomgaardfruit, licht petrole, kruidig, romig mondgevoel, goede zuren, vuursteen, like it 92
Marc: Mineraliteit en wilde gisten, stalig, strakke, koele neus. Wit fruit en pompelmoes, schitternd gebald en krachtig mondgevoel, strak, mooie aciditeit. Fijnfruitig, mineraal. Wijn met een rock ’n roll gevoel, groots. 92+

Keller Nierstein Riesling Kabinett -H- 2014 (Rheinhessen) (8% Alc):
De “H” staat voor Hipping, de wijngaard in Nierstein waar Klaus Peter Keller op een perceel enkel deze Kabinett maakt. In View from the Cellar zegt John Gillman hierover: “ …der Kabinett aus dem Hipping tänzelt über die Zunge”.
Stefaan: snoeperig, munt, peer, perzik op siroop, gras, wel uitgepuurd, gaat van zoetig naar mooie zuren, beetje één-dimensionaal in de neus, rijker in de mond, meer plezier op dag 2, potentieel. 88
Carl: Citrus, gerookt, passievrucht, tropisch gevoel, ananas, dens gevoel, munt, heel mooi evenwicht tussen zuur en zoet, netel, elegant. 90++
Marc: Heel fijne neus, licht tropisch, heel subtiel fijnfruitig, moet nog helemaal openkomen. Complex en fijn mondgevoel, met veel materie en gelaagdheid. Sappig en fruitig, met lange complexe afdronk. Grote wijn. 92+.
De eerste wijn die een grotere spreiding in de scores vertoont: van 88 naar 92+. We proeven dan ook deze wijn in zijn prille jeugd. Of is het omdat we met deze wijn wat zuidelijker zitten, weg van de koele Moezel, Saar en Nahe?

Dönnhoff Oberhäuser Leistenberg Riesling Kabinett 2015 (Nahe) (9,5% Alc):
We konden deze wijn vorige zomer al op het domein proeven, toen in een nòg jongere fase.
Stefaan: prachtige delicate neus van citroen, limoen, mandarijn, nog wat snoeperig. In de mond fantastisch delicaat, zuren als fijngeslepen diamanten, gewichtloos, bescheiden en vriendelijk, bijzonder verfijnd, heel lang, fruitzuren blijven nog minuten in de mond spelen, rokerig, veel potentieel. 94
Carl: Rode appel, munt, heel goede balans in de mond, frisheid blijft merkbaar, veel bestanddelen, duidelijke zuren, rokerig, mineraal, groots 93
Marc: Jong, exotisch fruit, citrus en mineraliteit. Opwekkende neus, verfijning. Hoge densiteit in aanzet, klasse en lengte. Gebalanceerde finesse en sublieme fruitigheid. 93 
Geen commentaar nodig hier. De scores spreken voor zich. Gerd spreekt van een “ontroerend mooi spanningsveld”.

Er staat een mooie kaasschotel op ons te wachten. Erbij ontkurkt Stefaan nog twee Kabinetts.

Ansgar Clusserath Trittenheimer Apotheke Riesling Kabinett 2007 (Moezel) (8,5% Alc):
Stefaan: Erg mooi aroma van rijpe appel, kaneel, medicinale pleister, ook perzik en thee,  beetje lactisch, sappig-doordrinkbaar, appelsap, lang, heerlijk. 88+
Carl: Licht lactische toets, ietwat bredere stijl kabinett, licht groene toets, firne, sinaasappel, goede zuren, 89
Marc: Mooie neus van zuiver fruit, citrus, appel, wilde gisten, lichte firne al. Zoete citrus en sinaas in de mond, goede balans en sappigheid. Kruidige toets, munt. 88

Dr Wagner Saarburger Kupp Riesling Kabinett feinherb 2007 (Saar):
Stefaan: lichte petrolé, limoenschil, fijn, stalig van zuren, typisch Saar, concentratie, rokerig, licht. 88​
Carl: Lichte petrole, gistig, droger mondgevoel, kruidig, beetje korte afdronk, ik heb wat weinig emotie bij deze wijn . 86
Marc: wat eenvoudigere, lichtere en zachtere stijl. Koele neus, met gedroogd fruit en perzikpit. Bitters in afdronk. 86

---

Later, in de opvolgende e-mails, spreken enkele proevers zich uit over hun voorkeuren.
Peter zegt: “Voor mij Zilliken 2007, Dönnhoff 2015, S-F 2011 als absolute uitschieters, heel heel knap ook: Martin Müllen, Van Volxem en Fritz Haag.”
Gerd geeft door: “Ik heb er niet onmiddellijk punten opgekleefd, maar ik zou ze alle vier rond de 91-92 scoren: Fritz Haag 85, Zilliken 07, Schäfer-Fröhlich 11, Dönnhof 15.
Gezien het prijsniveau van de wijnen een beresterke prestatie.”

Zilliken 2007, Dönnhoff 2015 en Schäfer-Fröhlich 2011 krijgen ook in de proefnotities van Carl, Stefaan en Marc de hoogste scores, net als de rijpe maar fantastische Fritz Haag Brauneberger Juffer-Sonnenuhr Riesling Kabinett 1985.
Het is, zoals Peter opmerkt, inderdaad indrukwekkend hoe vlot deze wijnen hun ouderdom kunnen verteren.
Peter mag ook afsluiten:
“Kabinetts uit Duitsland: wijnen die uniek zijn, hun gelijke nergens kennen en toch miskend zijn door het grote publiek.
Opvallend ook: grote wijnmakers met naam maken het verschil, en veel homogeniteit in de appreciatie van de wijnen deze keer.”

Oprechte dank aan iedereen voor de onvergetelijke degustatie in alweer een ongedwongen en fijne sfeer. Speciale dank aan Stefaan voor de uitstekende selectie van de wijnen en de warme ontvangst.

Lees ook: De fenomenale Kabinett-degustatie – deel 1

En lees ook:
– Kabinett, een kleine geschiedenis…
– Het Kabinett-probleem: wijnbouw en de opwarming van het klimaat

|m| |s| |c|

Wgt Schäfer-Fröhlich revisited: themadegustatie bij Vinikus

Tags

Duitse Riesling, riesling, Schäfer-Fröhlich, vinikusenlazarus

In december 2015 kondigde de nieuwsbrief van Vinikus & Lazarus een themadegustatie aan: op 16 februari 2016 zou Mats Genheimer de wijnen van Weingut Schäfer-Fröhlich komen voorstellen… Amper 24u later was de inschrijving volzet.
Gelukkig was er enkele weken later een afzegging, zodat we toch nog konden deelnemen.

Vermits we afgelopen zomer bij het domein in de Nahe op bezoek waren, en ook daar Mats Genheimer onze begeleider was, zou het een hernieuwde kennismaking worden. Wel benieuwd of de wijnen van 2014 na een half jaar op de fles al wat evolutie zouden tonen.
Over ons bezoek kan je hier teruglezen: deel 1, deel 2, deel 3.

Gerd Brabant leidde de avond in. Gerd kent het domein al bijna 15 jaar. Toen hij nog bij het Duitse Wijn Instituut werkte, organiseerde hij proeverijen voor professionelen (pers, horeca,…) en toen is zijn voorliefde voor Schäfer-Fröhlich begonnen. Na de samensmelting van Vinikus met wijnhandel Lazarus van Jeroen Schoevaerts en tijdens een bezoek op ProWein werd de knoop doorgehakt en was de samenwerking tussen het wijngoed en de invoerders een feit.

Momenteel is Schäfer-Fröhlich één van de 10 beste domeinen in Duitsland, en zeker wat Riesling betreft staat het mee aan de kop.

Mats Genheimer is de toekomstige schoonbroer van Tim Fröhlich: hij is de verloofde van de zus van Tim. Vorige zomer haalde hij zijn diploma aan de wijnuniversiteit van Geisenheim. Op het domein staat hij in voor de verkoop, marketing en de proeverijen.

Weingut Schäfer-Fröhlich bezit momenteel zo’n 21 ha wijngaard, wat een jaarlijkse productie van ongeveer 120.000 flessen oplevert. De gemiddelde opbrengst is 45 tot 50 hl / ha.
Alle wijngaarden van het domein liggen in zes Grosse Lagen: Felseneck en Stromberg (Bockenau); Frühlingsplätzchen en Halenberg (Monzingen); Felsenberg en Kupfergrube (Schlossböckelheim).

Onder leiding van Tim Fröhlich, die in 1994 het bedrijf van zijn ouders overnam, is de klim naar de top ingezet. Dat is vooral te danken aan zijn maniakale toewijding en gedrevenheid. Alles wordt met de hand geplukt, de topwijnen uiteraard, maar evenzeer de druiven voor de basiswijnen in het gamma. Schäfer-Fröhlich staat bekend om het wilde karakter van zijn wijnen. Dat komt door de consequente keuze voor spontaanvergisting voor de grote wijnen. Om toch ook de minder ervaren wijnliefhebber ter wille te zijn, worden de basiswijnen vergist met neutrale kweekgisten.
Door die doorgedreven keuze voor wilde gisten wordt Botrytis zoveel mogelijk vermeden, ook voor de zoete wijnen. Dat zou immers de werking van de wilde gisten in de weg staan. Vermijden van Botrytis gebeurt door nauwgezet “vineyard management” en een heel strenge selectie bij de oogst.

De wijnen dan…
Op de proeflijst stonden 17 wijnen, de meeste van oogstjaar 2014, maar ook enkele speciale flessen uit de privékelder van Schäfer-Fröhlich.

De drie Gutsweine mochten de boel in gang trappen. Fröhlich trocken 2015 (vatstaal) is een wijn van Muller-Thurgau druiven afkomstig van 60jaar oude stokken op de Stromberg wijngaard. De Blanc de Noir trocken 2014 is een 100% Pinot Noir die wit gevinifieerd wordt. De Riesling trocken 2014 is afkomstig van de jongere aanplant van danuit alle wijngaarden.
Alle drie deze instapwijnen zijn méér dan correct. De lichtvoetige Fröhlich trocken toont heel wat meer zuurtjes dan de zachtere, florale en tropische Blanc de Noir, terwijl de Riesling trocken daar nog wat mineraliteit bovenop doet.

Al vanaf de Orstweine gaat het niveau steil de hoogte in.
Ondanks dat de Bockenauer Riesling trocken 2010 een klein steekje liet vallen door wat stoffigheid in de neus en op het palet en de al ver gevorderde evolutie, werd het met de Vulkangestein 2014 feest. Volop mineraliteit en wit fruit met witte perzik en meloen, en in de mond een spel van citrus, rinse appel en pompelmoes. Dat alles met een “mouthwatering” aciditeit.

Onder de naam Schiefergestein wordt de “tweede wijn” van de GG Felseneck gebotteld. De wijn vergist 100% spontaan, van druiven afkomstig van de Felseneck Grosse Lage, zei het de jongere percelen, toch nog zo’n 35-40 jaar oud.
Schiefergestein 2013 toont witte appel en peer, citrusschil en pitfruit en een lichte rokerige mineraliteit. Aciditeit is nog prominent aanwezig, waardoor de wijn wat tegenstribbelend wordt in de mond, en tegelijkertijd complexiteit meekrijgt. Schiefergestein 2014 is veel zachter in de mond, rijper en warmer, maar vertoont in de neus meer vuursteen, rokerigheid en ook wat rijpere citrus. Beide wijnen op heel mooi niveau.

Met de Felsenberg GG 2012 beginnen we aan een mooie reeks Grosse Gewächse.
2012 was een warm jaar, maar de druiven ontwikkelden toch een goede aciditeit.
De wijn is complex, met nog wat Sponti-indrukken, smokey, appel en wit fruit. Op het palet onverwacht zacht, romig, met mooi fruit (rijp fruit neigend naar tropische impressies). De zuren blijven zelfs wat op de achtergrond. Naar het einde toe komt een klein beetje restzoet opzetten.
Felsenberg GG 2013 heeft het meeste kleur van de drie Felsenberg wijnen. De neus is meer ingetogen, met citrus en wit fruit, en een lichte mineraliteit. Hier wel degelijk een mooie aciditeit, vooral in de aanzet, verzachtend in het middenstuk. Geel fruit, perzik en rijpe appels, en veel reserve in de afdronk.
Felsenberg GG 2014 is heel bleek, het lichtst van kleur van de drie, en begint reductief en gesloten, om dan volop mineraliteit, groene kruidigheid en pitfruit te vertonen. Nerveus in de mond, met een sappige aciditeit en wat hoekigheid. De wijn moet nog op zijn plooi komen. Maar: boeiend glas wijn, met toekomt.

De Felseneck wijngaard, net achter het domein in Bockenau gelegen, wordt beschouwd als het paradepaardje van Schäfer-Fröhlich. Ook hiervan staan drie jaargangen op de proeflijst.
Felseneck GG 2010 is strogeel, met een mooie kleurconcentratie . Fijne en complexe aroma’s van tropisch, rijp en geel fruit. Stevig in de mond, met een mooie complexiteit. Ook hier ananas en perzik. Aciditeit is prominent maar niet storend in het geheel.
Felseneck GG 2013 is lichtjes reductief, zelfs wat animaal, met na walsen meer complexiteit en wit fruit. De wijn is heel fris, mondvullend, en geeft veel impressies in de mond. Lange, sappige afdronk met rijp fruit.
Felseneck GG 2014 is licht van kleur. De wijn doet een beetje atypisch aan, met reductiviteit, gedroogd gras en kruidigheid, stal en koffie. De reductiviteit blijft ook op het palet. De wijn is complex, met geel tot zelfs rood fruit, en indrukken vanuit de kruidenschuif. In afdronk veel lengte en mineraliteit. Op dit moment een intrigerend glas wijn, met ongetwijfeld een lange toekomst.

De Weißburgunder “S” 2014 wordt na de GG’s geschonken. Deze Ortswein is afkomstig van 50 jaar oude stokken op de Stromberg. 50% rijpt op vaten van oude eik, 10% op barrique en 40% op inox. De wijn ondergaat geen malolactische gisting.
Rijpe appel, peer en meloen, wat honing en mineraliteit. Citruszuurtjes in begin, later wit fruit. In afdronk naast het fruit een beetje gist.

De laatste flight zijn Rieslingwijnen met restzoet.
De Felseneck Spätlese 2013 heeft 9 g /l aciditeit en 90 g / l restsuiker. De wijn geeft een boeiende neus van onder andere witte citruszeste en groene appel. Fijne gebalanceerd tussen zoet en zuur, met rijpere gele vruchten in de mond en veel sappigheid. Mooi.
Felseneck Auslese 2013 geeft ons sinaasschil, honing, citrus en geconfijt fruit, maar alles heel ingehouden. De aanzet is sappig, het zoet krijgt tegenspel van de aciditeit. Rijp tropisch fruit en romigheid. In de afdronk veel fruit en bloemenhoning.
Halenberg Beerenauslese 2005 is goudgeel fonkelend. De neus vertoont wat evolutie, honing, sherry, nootjes. Ook in de mond wat oxidatief, rijp fruit en vanille, maar breed en lang.

Afsluiten en nakaarten deden we met een uitgebreid kaas- en charcuteriebuffet.

|m|

Uitstap naar de Nahe – deel 9: de wijnen van Wgt Schäfer-Fröhlich (2)

Tags

Nahe, riesling, Schäfer-Fröhlich, Sponti, wilde gisten

De Grosse Gewächse van 2014 zijn nog niet op de markt. Officieel mogen ze pas vanaf september verkocht worden, volgens de richtlijnen van VDP.

Mats Genheimer tovert voor ons toch enkele flessen met “GG” logo te voorschijn. Jaargang 2013? Nee, vatstalen van de nieuwe jaargang 2014…

Het zijn complexe wijnen, en hoewel we in het proeflokaal niet geforceerd worden en alles rustig opgebouwd wordt, doet een “snelle” degustatie niet echt recht aan zo’n mooie wijnen. Eigenlijk kan je de complexiteit ervan maar beoordelen als je de wijn tijd geeft om zich te ontwikkelen, in het glas, en na een dag of 2, 3, of meer; en na enkele jaren flesrijping. Tijdens het noteren van onze proefbevindingen hebben we dit ook gezegd tegen Mats: “For what it’s worth, want de wijnen zullen zich echt pas prijs geven over enkele jaren…”.
Voor wat het waard is, dus: onze proefnota’s van een paar van de mooiste wijnen van Duitsland.

Frühlingsplätchzchen Riesling GG 2014
Grosse Lage in Monzingen, rode leisteen, tot 240 m hoogte. Het is een grote wijngaard, 165 ha. Schäfer-Fröhlich bezit hier een kleine halve hectare van.
De druiven rijpen hier gemiddeld vroeger dan in de omstreken, omwille van de oriëntatie, en omwille van de rode leisteen, die meer de warmte absorbeert dan blauwe leisteen.
Op het etiket van de fles voor ons staat 2013, de wijn in de fles is echter van 2014.
Fascinerende neus, licht reductief, met rijp fruit, vuursteen, rokerig, mineraal. Sappig en mondvullend, beetje saliniteit. Breed open met fruit, aciditeit die niet overheerst, lieflijk mondgevoel. Complexe lange afdronk. Heel mooi! Nu al heel aangenaam.

Felsenberg Riesling GG 2014
Vanaf de Felsenberg wijngaard kijk je uit op het dorpje Niederhausen aan de overkant van de Nahe, maar de wijngaard zelf ligt in Schlossböckelheim. De bodem van Felsenberg is vulkanisch porfier. De druivenstokken voor deze GG zijn tussen de 60 en de 80 jaar oud. Een heel zachte vinificatie wordt gebruikt, waarbij hele trossen een maceratie van 8u ondergaan, waarna het sap zacht wordt geperst.
Duidelijke Sponti-neus, nog gesloten, na opschudden perzik, perzikschil, abrikoos. Strakker in aanzet dan de Frülingsplätzchen, met grapefruit en complexe citrusindrukken. Aangename korrelige kruidigheid. Grote lengte met saline indruk, mineraliteit en rijp fruit. Grote wijn.

Felseneck Riesling GG 2014
De Felseneck is de beste wijngaard van Wgt Schäfer-Fröhlich. Als we later op de dag in de wijngaard staan, is het er bijna 40°C warm. Omdat de wijngaard de vorm van een amfitheater heeft, wordt de warmte opgevangen, maar die vorm zorgt er ook voor dat verschillende percelen verschillende invalshoeken van de zon krijgen. De oostelijke delen krijgen vroeger zonlicht en zijn het warmst, de westelijke delen zijn koeler. Bodem van ijzerhoudende blauwe leisteen en kwartsiet. Aanplant van gemiddeld 60 jaar oud.
Als Mats ons dit glas schenkt en we de eerste slok nemen, worden we heel stil. Net op dat moment begint buiten de klok van de kerktoren te luiden. Toepasselijker kan haast niet, want dit is hemelse wijn.
Licht citroengeel, iets intenser van kleur dan de vorige GG’s. Fijne, complexe neus met wit fruit, smokey, vuursteen, wat gistachtig. Grote materie in aanzet, strak en gebalanceerd. Kracht en finesse gaan hier samen. Topwijn. Een meditatief moment.

Tijd om van van glazen te wisselen. De Zalto “Universal” wordt geruild voor de Zalto” White Wine”. Beter voor de restzoete wijnen, zegt Mats.

Felseneck Riesling Kabinett 2014
De vroegere benaming “Bockenauer Kabinett” werd sinds deze jaargang vervangen door “Felseneck Kabinett”, omdat de druiven voor 100% uit deze Grosse Lage afkomstig zijn. De koelere percelen die genieten van de avondzon geven wat meer aciditeit, en zijn dus perfect voor deze wijn. Er komt geen Botrytis aan te pas,  en opvoeding enkel op edelstaal. 9 g/l aciditeit, 45g/l restsuiker, 7,5% alc.
Heel bleek in het glas. Sponti-neus, geel fruit, smokey, evolueert al snel naar een complex glas wijn. Mooie fruitgedreven romige wijn, met aciditeit in middenstuk. Citrus, sinaas, fijn fruit. Lekker sappig. Lange fruitige afdronk.
“This is what Riesling is all about“, zegt onze gastheer als hij zelf meegeniet van zo’n glas.

Felseneck Riesling Spätlese 2014
Dit is in opvoeding dezelfde wijn als Schiefergestein, waarbij de fermentatie gestopt wordt door afkoeling van de most op het gewenste restsuikergehalte. 80 g/l restsuiker, 7,5% alc.
Kruidige neus, met onmiskenbare indrukken van de spontane vergisting. Grassig, een kruidenveldje, niet zo veel fruit op dit moment. In de mond voelt dit niet als een zoete wijn. Balans tussen zuur en zoet is perfect. Frisse zuren en minerale saliniteit. In de afdronk herkennen we de Felseneck-rokerigheid. Lange, talmende afdronk. Heel mooie wijn!

Felseneck Riesling Spätlese Goldkapsel 2014
Oudere percelen en een gedeelte van de GG percelen worden voor deze selectie gebruikt. 80 g/l restsuiker, 7,5% alc.
Hier komen kruiden en fruit samen opzetten. Abrikoos, rokerigheid, groene kruiden, een complex geheel. De aanzet is fris, met rijp fruit en kruidigheid. Veel extract, mondvullend. De fijne aciditeit staat volledig in balans met het restzoet. Extreem lange afdronk, met ananas en tropisch fruit.

Het was een grandioze line-up van wijnen, en de smaken ervan blijven die dag nog uren in het gehemelte doorspelen. Onnodig te zeggen dat we eens te meer overtuigd zijn van het talent en de absolute topklasse van deze wijnmaker. Heel de collectie 2014 van Schäfer-Fröhlich is meer dan geslaagd te noemen.
Heel veel dank aan Mats Genheimer voor de sympathieke begeleiding van de degustatie en aan Gerd om ons te willen aankondigen en ervoor te zorgen dat we in de watten gelegd werden.

Lees ook: deel 7: Weingut Schäfer-Fröhlich
Lees ook: deel 8: de wijnen van Wgt Schäfer-Fröhlich (1)

Uitstap naar de Nahe – deel 8: de wijnen van Wgt Schäfer-Fröhlich (1)

Tags

Nahe, riesling, Schäfer-Fröhlich, Sponti, wilde gisten

De hittegolf die Duitsland in zijn greep heeft houdt aan.
Op een al warme donderdagvoormiddag in juni worden we verwacht op het Weingut Schäfer-Fröhlich in het centrum van Bockenau
Op voorspraak van Gerd Brabant is ons een bijzondere en complete degustatie in het vooruitzicht gesteld. We zijn dan ook heel benieuwd en zelfs een beetje nerveus als we op de bel naast de (openstaande) deur drukken.

We worden begroet door Mats Genheimer. Mats volgde studies aan de Geisenheim universiteit. Na een stage bij Wgt Balthasar Ress kon hij aan de slag bij Wgt Schäfer-Fröhlich. Hij is ook de partner van Meike, de zus van Tim Fröhlich.

Mats neemt ons mee naar het proeflokaal waar de eretitels, diploma’s en tijdschriften met roemende vermeldingen tentoongesteld worden.
We gaan een overzichtsdegustatie krijgen van de collectie van 2014, waarvoor het wijnhuis de titel “Wein-Kollektion des Jahres” kreeg van het tijdschrift “Der Feinschmecker”.

De wijnen worden geschonken in Zalto glazen. En het is nog niet gelijk in welk glas. Het “Universal” glas wordt gebruikt voor de droge wijnen, vanaf de wijnen met restzoet laat Mats ons overschakelen naar het Zalto “White Wine” glas.
De wijnen zullen dan ook puntgaaf in het glas komen.

We gaan ons hier niet beperken tot de Rieslingwijnen. Ook de sappige basiswijn en zeker de twee geproefde Weissburgunders zijn een vermelding waard.

Fröhlich trocken 2014
Deze wijn is gemaakt van de Müller-Thurgau druif, ook wel Rivaner genoemd. Deze druif heeft de reputatie  om ongecompliceerde, jeugdige en frisse wijnen voort te brengen.
Hier zijn de wijnstokken meer dan 50 jaar oud, met bijzonder lage rendementen en een oogst op perfecte rijpheid. De druiven staan op een plateau naast de Bockenheimer Stomberg (een Grosse Lage voor Riesling), met een vulkanische porfierbodem. VDP.Gutswein.
Mineraal en wit fruit, een zachte, licht zoete aanzet met fijne materie en mooi mondgevoel. Sappig wit fruit in de mond. Mooie en correcte lengte.

Riesling trocken 2014
De druiven voor deze basiswijn zijn afkomstig van jonge aanplant in verschillende sites rond Bockenau, Monzingen en Schlossböckelheim. Verschillende percelen worden apart gevinifeerd, en kunnen uiteindelijk ofwel voor deze basiswijn, ofwel voor de cuvées Vulkangestein en Schiefergestein gebruikt worden. Deze wijn wordt op inox opgevoed, en kan een beetje spontaanvergisting krijgen, maar dat is niet noodzakelijk.
VDP.Gutswein.
Gesloten neus nog, met fijn wit fruit, na opschudden citrus, appel, peer. Lekker sappig en fris op het palet, strak en fijn. Heel puur en mineraal. Mooie afdronk met minerale toets en citruszuurtjes.

Vulkangestein Riesling trocken 2014
De VDP.Ortsweine krijgen bij Schäfer-Fröhlich een “terroirbenaming” mee. Deze Vulkangestein komt dus vanzelfsprekend van vulkanische bodem, meest porfier. De druiven zijn afkomstig van twee Grosse Lagen, Stromberg en Felsenberg, maar van de minder steile delen daarvan, en van de minder oude druivenstokken, die toch een gemiddelde leeftijd van 35-40 jaar hebben. Vinificatie van aparte percelen, waarbij het eindproduct nog kan opgewaardeerd worden tot GG, of eventueel in de Gutsriesling belanden. 50% van de oogst gist spontaan.
Licht bleekgeel. Lichte Sponti-neus met rijp fruit, sinaas tot tropisch fruit, Na opschudden meer meloen en fijne kruidigheid. Sappige, rijke en brede aanzet, met strak fruit en zuivere aciditeit. Mooie balans.

Schiefergestein Bockenauer Riesling trocken 2014
Ook een VDP.Ortswein met terroirbenaming. Leisteen, dus. Druiven komen 100% uit de Felseneck wijngaard. Ook hier van de jongere percelen, minder steil en minder rotsachtig. Gemiddelde leeftijd van de wijnstokken bedraagt ongeveer 35 jaar. Laat geoogst, slechts één week voor de oogst van de GG-wijn, opgevoed op inox, volledig spontaan vergist.
Meer uitgesproken Sponti-neus, reductiviteit die na even in het glas verdwijnt. Rijpe kruidigheid en specerijen, tijm en munt. Fijne citruszeste. Smokey, bijna getoast. Mooi complex in de neus. Complex, fijn en rechtlijnig in de mond. Veelzijdige impressies en uitgesproken mineraliteit. Afdronk gaat lang door, met citrus, mineraliteit en fijne aciditeit.

Voor we verder gaan met de GG-wijnen 2014 uit vatstaal en de restzoete wijnen, even een zijsprongetje naar een duo niet-Riesling. Omdat ze hier zo bijzonder zijn. Beide volgende wijnen zijn gemaakt met Weissburgunder of Pinot Blanc-druif.

Weisser Burgunder “S” trocken 2014
Afkomstig van 50jaar oude wijnstokken op rode leisteen, uit het westelijk deel van de Stromberg Lage. Late oogst. Omdat de hogere pH (minder zuren) van de Pinot Blanc het proces niet vergemakkelijkt, wordt slechts een derde van de wijn spontaan tot vergisting gebracht. Opvoeding op inox en 600 l eiken vaten uit de Vogezen. Geen malo.
Rijpe appel, meloen, fijne rijp fruit. Een rondere wijn dan de Rieslings, maar met een mooie aciditeit en densiteit. Zuivere, en lange afdronk. Mooie wijn.

“Now prepare yourself for something special“, zegt Mats ons.
Weisser Burgunder “R” trocken 2013
Selectie van Pinot Blanc met lagere pH (dus meer zuren), waardoor de spontaanvergisting gemakkelijker kan opgestart worden. Rendement 30 hl/ha. Rode leisteen, druiven die optimaal rijp zijn. GG-niveau, maar voor deze druivensoort is deze classificatie niet toegelaten.
Tim Fröhlich zegt hierover in Meiningers Sommelier Magazin: “De Spontanangärung functioneert bij de Burgundersoorten enkel zoals ik het wens als de druiven van de armste, stenigste percelen afkomstig zijn. Waarom dat zo is, weet ik eigenlijk niet. Maar eigenlijk is het prachtig om te beseffen dat uiteindelijk toch de wijngaarden zelf de voorwaarden bepalen.”
“Of er in 2013 een betere Duitse Weissburgunder bestaat? Ik durf het te betwijfelen…” zegt Sacha Speicher in hetzelfde tijschrift.
Heel complexe, bijzondere neus met uitgesproken Sponti-indrukken. Naar het fruit is het zoeken. Groen, kruidenboeket, beetje eik, rokerig, evoluerend in het glas.
Aanzet met een beetje restzoet, diep en complex. Geweldig lange afdronk. Heel speciale wijn, met een groot Bourgogne-gevoel.
Lees ook: deel 7: Weingut Schäfer-Fröhlich
Lees ook: deel 9: de wijnen van Wgt Schäfer-Fröhlich (2) 

Uitstap naar de Nahe – deel 7: Wgt Schäfer-Fröhlich

Tags

Nahe, riesling, Schäfer-Fröhlich, Sponti, wilde gisten

Het is niet onmogelijk dat Tim Fröhlich (°1974) een genie is.
In tegenstelling tot de meeste van zijn collega wijnbouwers, studeerde hij nìet in Geisenheim. Toen hij 21 was zei hij droogweg tegen zijn ouders dat hij het wijndomein wel wilde overnemen. In die tijd waren moeder Karin en vader Hans de wijnmakers.

De familie Schäfer-Fröhlich was toen al ruim 200 jaar actief in de wijnbouw. In de jaren ’70 werd het bezit door de ouders van Tim vergroot van zo’n 2,5 tot nu 17,5 ha wijngaard.

In 1995 maakte Tim Fröhlich zijn eerste wijn. Enkele jaren later werd hij algemeen beschouwd als de rijzende ster in Duitsland, en nu behoort hij ontegensprekelijk tot de absolute elite van Duitse wijnmakers.

Zijn palmares is indrukwekkend. In 2007 verkreeg Schäfer-Fröhlich bij de wijngids Eichelmann de vijfde van vijf druiven. Wijnbouwer van het jaar in 2010 (Gault Millau), waarmee hij de jongste wijnmaker was die deze titel binnenhaalde.
Wijndomein van het jaar in 2011 (Eichelmann).
“Newcomer of the year” bij Feinschmecker in 2006. FFFFF-score (hoogste quotering) in diezelfde Feinschmecker sinds 2013, met als commentaar: “Toegetreden tot het top-trio, met Dönnhoff en Emrich-Schönleber”.
Dit jaar, in 2015, kende Feinschmecker de Wine-Award voor “Kollektion des Jahres” toe aan Tim Fröhlich. De marmeren trofee staat te schitteren op de proeftafel.

Weingut Schäfer-Fröhlich ligt in Bockenau, een dorpje dat ligt tussen velden en wijngaarden, en grenst aan het Soonwald.
De wijngaarden van Schäfer-Fröhlich bevinden zich in Bockenau zelf, met de Grosse Lagen Felseneck en Stromberg, in Monzingen (Grosse Lagen: Frühlingsplätzchen en Halenberg), en in Schlossböckelheim, waar de Grosse Lagen Felsenberg en Kupfergrube liggen.

De stijl van wijnen bij Schäfer-Fröhlich is niet doorsnee. Het zijn “love-it-or-loathe-it” wijnen, om Stuart Pigott te citeren.
De wijnen zijn bewust hoekig en erg geconcentreerd.
Een van de geheimen hier is de late oogst. In Duitsland grapt men dat de vergelijkende trappen van “laat” zouden moeten aangepast worden. “Spät, später, Schäfer-Fröhlich“: laat, later, Schäfer-Fröhlich…
Tim Fröhlich moet over stalen zenuwen beschikken. Niet alleen neemt hij jaar na jaar het risico van laat te oogsten, ook werkt hij consequent met wilde gisten waardoor het gistproces nooit helemaal te controleren is. Al helpt het natuurlijk wel dat de verzorging van de wijngaarden en de druiven optimaal is hier.

Sponti

Tim Fröhlich wordt in Gault Millau “Meister der Spontanvergärung” genoemd.
Door het gebruik van wilde gisten en het daarbij horende gistingsproces, ontstaan in de wijn bijzondere aroma’s.
Het hele onderwerp van spontane vergisting – Spontanvergärung in het Duits, dikwijls afgekort tot Sponti – blijft voer voor discussie.
Vermits de meeste wijnen bij Schäfer-Fröhlich herkenbare “Sponti-aroma’s” hebben, is een beetje uitleg op zijn plaats. De term “Sponti-neus” zal namelijk heel dikwijls terugkomen in de proefnota’s van de wijnen.

In een recent artikel op de website van Jancis Robinson probeert Michael Schmidt het fenomeen te duiden:
“… de kwestie van zwavel en spontane vergisting (vergisting met omgevingsgisten in tegenstelling tot gekweekte industriële cultuurgisten). In een degustatie van jaargang 2014 van Schloss Lieser werd heel dikwijls nadrukkelijk zwavelgeur benoemd, en dat kan ik alleen maar beamen. Aan de andere kant zal Thomas Haag ten stelligste ontkennen dat hij een zwaar gebruiker van SO2 is, en daar moet ik het ook mee eens zijn…
Het zou eenvoudig zijn om te vermoeden dat in een moeilijk jaar zoals 2014, met het risico op Botrytis en vroege rot, sommige wijnbouwers hun heil zouden hebben gezocht in een verhoogde toediening van SO2, maar het is onwaarschijnlijk dat producenten zoals J.J. Prüm, Markus Molitor, Schloss Lieser of Schäfer-Fröhlich daarbij zouden horen. Aan de andere kant zijn het juist de wijnen van deze domeinen die zo moeilijk te beoordelen en te genieten zijn in hun prille jeugd, omdat ze, bij gebrek aan een betere omschrijving, sterke medicinale of kruidachtige aroma’s vertonen, die doen denken aan de geur van zwavel.
We weten hoe schitterend de wijnen van J.J. Prüm kunnen ontwikkelen over de jaren heen. Hoewel veel proevers zich storen aan de doordringende geur van de nieuwe jaargangen, hebben we geleerd dat we dit moeten accepteren, zoals de pop van een vlinder die tijdens de rijpingsproces zal worden afgeworpen om het mooiste wijnachtige schepsel te onthullen. 
Spontane vergisting is ook wat gebeurt in de kelders van de andere vernoemde wijnmakers.
Ik pleit niet voor of tegen de verdiensten van de inherente keldergisten, vooral omdat er nogal wat verschillen blijken te zijn in de manier waarop ze het resultaat mogen beïnvloeden. Ik heb gesproken met veel wijnbouwers over dit onderwerp, en de wijnen van sommigen die beweren spontane gisting te gebruiken vertonen niet dezelfde symptomen. Ik heb ook gesproken met andere, in sommige gevallen zeer prominente, wijnmakers die de schijnbaar zwavelhoudende geuren gewoon afdoen als een fout.
Voor mij is het echter duidelijk geworden dat dit fenomeen een kloof heeft geopend in de zintuiglijke waarnemingen tussen de verschillende proevers. Veel van mijn collega’s in Duitsland houden gewoon van deze spontane gistingsaroma’s en niet alleen loven ze de wijnen als ze rijp zijn, maar ook de heel jonge wijnen. Ik weet anderzijds dat heel wat critici in het Verenigd Koninkrijk deze voorliefde niet delen, en ik geef toe, in deze zaak voel ik me erg Brits.
Ik heb het gevoel, en misschien ben ik verkeerd, dat de zware voorstanders van spontane gisting vrij afwijzend staan ten opzichte van de gedachten van niet-volgelingen, en zij kunnen het zich uiteraard veroorloven omdat hun wijnen zeer gewild en succesvol zijn…”

We mogen ons dus verwachten aan een wilde, krachtige en funky stijl van Riesling. Of zoals Falstaff het verwoordt: “Tim Fröhlich streeft naar een stijl die rigoureus de mineraliteit en het typische karakter van de Lagen benadrukt. Zo ontstaan hier vandaag enkele van de wildste, meest charmante en meest complexe Rieslings in de  wijnwereld.”

Lees ook: deel 8: de wijnen van Wgt Schäfer-Fröhlich (1)
Lees ook: deel 9: de wijnen van Wgt Schäfer-Fröhlich (2)