De Duitse wijnwetgeving ontrafeld – deel 7

Tags

Duitse wijn, wijnkennis, wijnwetgeving

Er gaat geen week voorbij of er komt wel ergens een bericht voorbij – zij het op Twitter, Facebook, wijnblog of wijnforum – over de ingewikkelde wijnwetgeving in Duitsland.
Na bijna drie jaar bloggen over Duitse riesling zijn er ook voor ons nog altijd hiaten in onze kennis over hoe alles nu juist in elkaar past.

Daarom beginnen we aan een reeks artikels die de Duitse wijnwetgeving in historisch en economisch perspectief tracht te zetten.
Waarschijnlijk gaat dit ook nog niet 100% volledig zijn. We doen wat we kunnen, en delen alle informatie die we hieromtrent gevonden hebben.

Deel 1: De Duitse wijnbouw in de geschiedenis

Deel 2: De historische voorbode van de Duitse Wijnwet van 1971

Deel 3: De totstandkoming van de Duitse Wijnwet van 1971

Deel 4: De Duitse Wijnwet van 1971

Deel 5: Aanvullingen en aanpassingen na 1971

Deel 6: Het ontstaan van de VDP

De regelgeving van Verband deutscher Prädikatsweingüter, VDP

In deel 6 kan je lezen over de ontstaansgeschiedenis van de elite wijnvereniging in Duitsland.

Sinds de oprichting van VDP werd de regelgeving stap voor stap aangepast om tot een uniform geheel te komen.
In 2012 werd de meest recente wijziging doorgevoerd, waardoor nu voor nagenoeg heel Duitsland hetzelfde viertrapssysteem betaat. Duitsland zou Duitsland niet zijn als hier toch niet nog wat uitzonderingen toegelaten worden, maar daarover later meer.

Op de site van VDP lees je “dat de vernieuwde VDP.classificatie geen deel uitmaakt van de officiële Duitse wijnwet, maar eerder een in-house statuut is van de Duitse Prädikatswijnhuizen voor wie de kwaliteit van een wijn gedefinieerd wordt door het “terroir”, waarbij dus oorsprong en kwaliteit inherent aan elkaar zijn verbonden.
Hoewel deze classificatie enkel bindend is voor leden van VDP, is ze bezielend voor de Duitse wijncultuur als geheel.”

De classificatie die in 2012 het daglicht zag baseert zich op vier kwaliteitsniveaus. Uitgangspunt is dus de kwaliteit van de wijngaard en de kenmerken van elk terroir. Grote wijnen, zegt VDP, komen uit grosse Lagen.

Om lid van VDP te worden, moet een wijnboer kwalitatief hoogwaardige wijngaarden bezitten. Wijnbouw, wijnproductie en wijnverkoop moet op het domein zelf uitgevoerd worden. Het maximale rendement (75 hl/ha), de toegelaten druivensoorten evenals ecologische voorwaarden behoren ook tot de richtlijnen.

Momenteel zijn er zo’n 200 wijnbouwers aangesloten bij de vereniging. Een overzicht op de website van VDP.

De kwaliteitspiramide van de VDP

VDP.GUTSWEIN: Het basisniveau van de VDP-classificatie. Gutsweine zijn het visitekaartje van de wijnmaker. Ze moeten met eigen druiven worden gemaakt en dienen uiteraard aan de beginselen van de vereniging te voldoen.

VDP.ORTSWEIN: De tweede trap is voor wijnen afkomstig uit de betere wijngaarden van de gemeente. Ortsweine zijn de ambassadeurs van de streek en het terroir. Het maximumrendement is al iets lager.

VDP.ERSTE LAGE: Met deze derde trap worden wijnen van topniveau bedoeld. De wijnen zijn afkomstig uit wijngaarden die zich wat betreft terroir en klimaat als uniek hebben bewezen. Rendement bedraagt nog 60 hl/ha en manuele oogst is verplicht.

VDP.GROSSE LAGE: De elite van de Duitse wijngaarden. Specifieke percelen die sinds lang gekend staan om hun wijnen met groot bewaarpotentieel. Droge wijnen uit Grosse Lagen worden Grosses Gewächs genoemd (afgekort tot GG). Maximumrendement van 50hl/ha, uiteraard ook met de hand geoogst.

Uitzonderingen hierop zijn te lezen op het eerder vermelde artikel.

Zoals eerder al aan aangehaald, is dit viertrapssysteem erg verwant aan de gangbare classificatie in Bourgogne. Het verschil met Frankrijk is dat de wijnmakers aangesloten bij VDP leden zijn van een privaatrechtelijk georganiseerde vereniging.
De classificatie heeft dus enkel voor hen verbintenis. Voor alle andere wijnmakers blijft de Duitse wijnwet gelden.
In Frankrijk (Bourgogne) is er een echte officiële wijngaardclassificatie. Die ontbreekt momenteel nog in Duitsland.

Bij gevolg bestaan er momenteel twee classificatiesystemen in Duitsland: het Öechslesysteem van het Duitse Weingesetzes van 1971 en het terroirmodel van VDP van 2012.

Grote hoop dat de Duitse wetgever vroeg of laat met een vergelijkbaar kwaliteitsmodel als dat van VDP ten berde komt is er nauwelijks. Een compromisloze streven naar kwaliteit sluit wijnbouwers uit die niet op deze manier kunnen of willen werken.
En vermits de leden van VDP slechts 2,6% van de Duitse wijnoogst uitmaken, en daarbij met de 5000 ha VDP wijngaarden minder dan 5% van het Duitse wijnareaal omvatten, is het begrijpelijk dat er geen enkele politicus staat te springen om de VDP principes naar het parlement te brengen.

Desondanks is dit geen belemmering voor de verdere kwaliteitstoename van Duitse wijn. Veel wijnliefhebbers kennen de betekenis van de VDP classificatie en kiezen daarom voor flessen met het VDP logo. De “druivenadelaar” is ondertussen een teken van kwaliteit en vertrouwen geworden.

Natuurlijk zijn er ook wijnmakers die om verschillende redenen geen deel willen of kunnen uitmaken van de elitevereniging, en desondanks sinds lang uitstekende wijnen produceren, met aandacht voor zowel de wijnliefhebber als voor het milieu. Wijnmakers die hogere doelstellingen nastreven dan wat de Duitse wijnwet hen oplegt.
Niet alle topwijnmakers zijn dus lid van VDP. Maar misschien maakt ook niet elk VDP-lid topwijnen…

Zijn er dan geen opmerkingen te maken op het systeem dat VDP hanteert?
Uiteraard zijn die er wel.
Als we de ook de zoete wijnen in beschouwing nemen, en een tabel opmaken, wordt een en ander duidelijk.

VDP	Kategorie
	Droog	Zoet
Grosse Lage	Grosses Gewächs, Lage-vermelding, QbA	alle Prädikaten, Lage-vermelding, geen QbA
Erste Lage	QbA, Lage-vermelding	alle Prädikaten, Lage-vermelding, geen QbA
Ortswein	QbA, geen Lage-vermelding	QbA of alle Prädikaten, geen Lage-vermelding
Gutswein	QbA, Kabinett, Spätlese, geen Lag-vermelding	QbA of alle Prädikaten, geen Lage-vermelding

Het valt op dat het grootste onderscheid eigenlijk nog steeds gemaakt wordt tussen de categorieën “Droog” en “Zoet”. Op zich is dat een goede zaak, want op de traditionele wijnetiketten is het verschil tussen droog en zoet niet altijd goed af te lezen. De consument doet een goede zaak. Als er geen Prädikat vermeld wordt, is de wijn droog. Eenvoudig.

Er kunnen wel andere opmerkingen gemaakt worden.
Zo zijn er wijnbouwers die net aan de trocken Prädikat wijnen hun eigenheid verlenen. Zij mogen hun wijn nu niet meer onder die naam op de markt brengen.
Ook stelt VDP als eis dat er per Grosse Lage maar één Grosse Gewächs wijn mag worden geproduceerd. Idem voor wat betreft de Erste Lage wijngaarden.
Om die redenen (onder meer) heeft Koehler-Ruprecht onlangs het lidmaatschap bij VDP opgezegd. Zij mochten immers hun iconische Kallstadter Saumagen Auslese Trocken R niet meer op de markt brengen.

Is het nodig dat er zoete wijnen in de laagste categorieën van Gutswein en Ortswein gemaakt moeten worden? Zou VDP niet beter nog meer voor kwaliteit gaan en enkel zoet toelaten vanaf niveau Lagenwijn?
Verder geldt sinds 2012 dat de droge wijnen onder de wetgeving van QbA (Qualitätswein bestimmter Anbaugebiet) vallen. Hoewel VDP stipuleert dat droge Erste Lage en Grosse Gewächs wijnen minimum Spätlese niveau moeten halen, is chaptalisatie toch niet verboden. VDP verdedigt zich door te beweren dat sinds de klimaatverandering niemand nog naar suiker gaat grijpen. Voor de echte die-hards was dit toch even slikken.
En tenslotte kan men zich de vraag stellen wat het verschil is tussen een Erste Lage en een Grosse Lage. In de definitie van VDP spreekt men voor beide wijngaarden van topniveau. Wie beslist, op welke basis en op welke grond, over de klassering?
Enkele jaren geleden legden we de vraag voor aan VDP, en kregen een eerder weinigzeggend antwoord (lees hier).

De gekende kritiek op VDP is niet altijd onterecht.
Er zijn veel mindere domeinen lid van de elitevereniging, niet alle GG’s zijn die naam waardig, en niet alle Grosse Lagen zijn groots.

Toch afronden met een positieve noot:
De topwijnen worden steeds beter. Wijnmakers die tien jaar geleden tot de top behoorden, hebben zich nog verbeterd, zijn ecologischer gaan werken, en brengen steeds meer elegante wijnen voort.
De top is ook breder geworden. Sommige jonge wijnbouwers, die tien jaar geleden zo goed als onbekend waren, behoren nu tot de beste wijnmakers van Duitsland, terwijl sommige lang bestaande bedrijven uit een soort winterslaap zijn ontwaakt en een nieuw leven hebben gevonden.
Dat alles leidt tot wijnen met meer terroirexpressie, meer individualiteit en meer eigenzinnigheid.

En dat maakt het voor de wijnliefhebber juist zo boeiend.

Bronnen:
een complete lijst van geraadpleegde bronnen volgt na deze reeks artikels…

Advertentie

De Duitse wijnwetgeving ontrafeld – deel 6

Tags

Duitse wijn, wijnkennis, wijnwetgeving

Er gaat geen week voorbij of er komt wel ergens een bericht voorbij – zij het op Twitter, Facebook, wijnblog of wijnforum – over de ingewikkelde wijnwetgeving in Duitsland.
Na bijna drie jaar bloggen over Duitse riesling zijn er ook voor ons nog altijd hiaten in onze kennis over hoe alles nu juist in elkaar past.

Daarom beginnen we aan een reeks artikels die de Duitse wijnwetgeving in historisch en economisch perspectief tracht te zetten.
Waarschijnlijk gaat dat ook nog niet 100% volledig zijn. We doen wat we kunnen, en delen alle informatie die we hieromtrent gevonden hebben.

Deel 1: De Duitse wijnbouw in de geschiedenis

Deel 2: De historische voorbode van de Duitse Wijnwet van 1971

Deel 3: De totstandkoming van de Duitse Wijnwet van 1971

Deel 4: De Duitse Wijnwet van 1971

Deel 5: Aanvullingen en aanpassingen na 1971

Terroir versus Oechsle: het ontstaan van de VDP 

Algemeen wordt de Duitse wijnwetgeving door vriend en vijand beschouwd als een ondoeltreffend allegaartje, waardoor een mooie traditie van terroirgedreven klassewijnen teloor is gegaan.
Dat die traditie wel degelijk bestond, bewijzen de hoge prijzen die in het verleden voor Duitse wijnen betaald werden. Zo betaalde men in 1949 voor de Riesling Schloss Johannisberg Auslese 1943 gemakkelijk 12 dollar per fles, terwijl een fles Château Lafite-Rothschild 1943 voor 7 dollar over de toonbank ging.

Enkele decennia later werd de wijnmarkt overspoeld door simpele zoete wijnen uit Duitsland. Liebfraumilch maakte het leeuwenaandeel uit van de wijnexport uit Duitsland, waardoor die flutwijn als maatstaf voor het hele land werd aanzien. De wijnwetgeving van 1971 was hier niet onschuldig aan.

De Duitse wijnwetgeving van 1971 stapte immers af van de herkomst van de wijn als kwaliteitsaanduiding. Alle wijngaarden werden in principe evenwaardig, aangezien er geen wijngaardskwalificatie zoals in Frankrijk werd doorgevoerd. De wetgever oordeelde dat het suikergehalte van de most de kwaliteit van de wijn bepaalde. Hoe meer suiker voorhanden was in de druiven, hoe hoger de kwaliteit van de daaruit verkregen wijn zou zijn. Dat bleek een verkeerd uitgangspunt.
Chaptalisatie werd in de jaren ’70 eerder regel dan uitzondering.
Evenmin werd aan de wijnbouwers een maximumrendement opgelegd.
Dit alles maakte het mogelijk dat kwantiteit boven kwaliteit gesteld werd door veel wijnmakers.

Het was de wijnmaker niet verboden om zich wel op kwaliteit te richten, en vrijwillig lagere rendementen na te streven. Maar wie in dat tijdperk een topriesling wilde maken, was een eenzame strijder, en werd amper opgemerkt door de marktoverspoelende zoet-wijn-zee.

Gelukkig is het tij de laatste 10-15 jaar gekeerd. Een groep dynamische, hoog opgeleide wijnmakers heeft het Duitse wijnlandschap veranderd door zich te verenigen en topwijnen van internationale klasse te gaan produceren.
Ze stapten radicaal af van de Oechsle-benadering van wijnkwaliteit, en zijn ervan overtuigd dat bepaalde wijngaarden onder identieke omstandigheden altijd betere wijnen produceren dan andere. Ze gaan dus terroirs nauwkeurig definiëren, waarbij ze zich dikwijls baseren op oude documenten. Pogingen om ook de wetgever in die zin te overtuigen mislukken.
Dus besluiten deze wijnmakers om zelf een eigen weg in te slaan, naar een alternatieve benadering van het concept “Kwaliteitswijn”.

Even terug in de tijd…

November 1910: vier regionale wijnbouwersverenigingen verenigen zich tot het Verband Deutscher Naturwein-Versteigerer (VDNV): een verbond dat Duitse natuurwijn (niet aangesuikerde wijnen) op de veiling aanbiedt. De vier regio’s die present tekenden waren Mosel-Saar-Ruwer, Rheingau, Rheinhessen en Pfalz. In 1912 vervoegt de Nahe ook de VDNV.

De verkoopprijzen van de Duitse wijnen zaten in de lift in die periode. Dat effect werd nog versterkt door WO I: het in- en uitvoerembargo voor wijnen maakte dat de binnenlandse vraag naar wijn (vanwege burgerij en militairen) het aanbod ruim oversteeg. De hoge kwaliteit van de oogsten van 1915 en 1917 stuwde de prijzen nog hoger.
Dan kwamen opeenvolgende crisissen. 1920, 1932, de aanloop naar WO II… Ruim 60% van de Duitse wijnhandel was toen in Joodse handen. Met de opkomst van Hitler was het de wijnmakers verboden om met “niet-Ariërs” handel te drijven. De oorlog zelf vernietigde grote delen van de wijngaarden en wijnbedrijven.
De VDNV bleef ondertussen de wijnveilingen organiseren. Met wisselende resultaten: topprijzen in tijden van hoogconjunctuur, maar armoe troef in crisistijd. De veiling in 1932 was een dieptepunt. Een krantenbericht uit die tijd: “De prijzen op de veiling waren zo laag dat ze nauwelijks de kosten van de wijnproductie compenseerden… In tegenstelling tot alle eerdere veilingen, was het aantal gevallen dat het minimale openingsbod niet werd gehaald groter dan ooit…”
De veiling van 1940 werd verboden omwille van de nakende oorlog. Door de politieke naoorlogse situatie duurde het tot 1955 vooraleer er opnieuw een veiling kon worden georganiseerd.
Door een reeks tegenvallende oogsten werden de leden van de VDNV op de proef gesteld. Aan de ene kant eiste het Verbond kwaliteitsmaatregelen van de wijnbouwers, aan de andere kant vaardigde het DLG (Duitse Landbouw Vereniging) noodmaatregelen uit waardoor het chaptaliseren van wijn toegelaten werd. In de tweede helft van de jaren ’60 van de vorige eeuw bereikte het conflict tussen de VDNV en de andere wijnverenigingen een hoogtepunt. De term “natuurwijn” stond ter discussie, evenals het aanrijken van de most.
Ondanks de sterke aanwezigheid in de leiding van het DWV slaagde de VDNV er niet in  om het concept van “natuurlijke wijn” te vrijwaren. Noch het concept, noch de benaming kon worden behouden.
Met de nieuwe wijnwet van 1971 werd de term vervangen door het Prädikatsysteem en de aanduiding “Kwaliteitswijn met Prädikat.”
Door deze nederlaag overwoog de VDNV, evenals enkele regionale verenigingen, de ontbinding. Op het laatste moment wordt er afgezien van deze stap, en ontbinding van de traditionele vereniging werd afgewend.
Op dat moment krijgt de vereniging een nieuwe naam, en wordt Verband Deutscher Prädikatsweingüter (VDP), een nieuwe voorzitter (Peter von Weymarn van Wgt Heyl zu Herrnsheim, Rheinhessen), en een nieuw statuut met hogere kwaliteitsnormen voor de leden.

Bronnen:
een complete lijst van geraadpleegde bronnen volgt na deze reeks artikels…

De Duitse wijnwetgeving ontrafeld – deel 5

Tags

Duitse wijn, wijnkennis, wijnwetgeving

Er gaat geen week voorbij of er komt wel ergens een bericht voorbij – zij het op Twitter, Facebook, wijnblog of wijnforum – over de ingewikkelde wijnwetgeving in Duitsland.
Na bijna drie jaar bloggen over Duitse riesling zijn er ook voor ons nog altijd hiaten in onze kennis over hoe alles nu juist in elkaar past.

Daarom beginnen we aan een reeks artikels die de Duitse wijnwetgeving in historisch en economisch perspectief tracht te zetten.
Waarschijnlijk gaat dit ook nog niet 100% volledig zijn. We doen wat we kunnen, en delen alle informatie die we hieromtrent gevonden hebben.

Deel 1: De Duitse wijnbouw in de geschiedenis

Deel 2: De historische voorbode van de Duitse Wijnwet van 1971

Deel 3: De totstandkoming van de Duitse Wijnwet van 1971

Deel 4: De Duitse Wijnwet van 1971

Aanvullingen en aanpassingen na 1971

Verbazingwekkend is het feit dat de term “Eiswein” pas in 1982 als Prädikat wordt erkend. Voordien werd Eiswein steeds in combinatie met een bestaand predikaat gebruikt, zoals Spätlese-Eiswein of Auslese-Eiswein.
Het verhaal van Eiswein is een mooi voorbeeld van hoe toeval en traditie samen kunnen werken om een nieuw product te verkrijgen.
We schrijven 1829, een heel moeilijk oogstjaar. De druiven hangen grotendeels onrijp in de wijngaard. Door de ondermaatse kwaliteit neemt men de moeite niet om te oogsten. Pas in februari 1830, na stevige vriestemperaturen verzamelen de wijnboeren de ondertussen rozijnachtige, geconcentreerde druifjes. Niet om daarmee wijn te maken, maar om te gebruiken als veevoeder. Maaar men verbaast zich er over dat de bessen een heel zoet sap bevatten. De druiven worden dan toch geperst, ze beginnen te vergisten, en de Eiswein is geboren…
Maar het zou dus nog meer dan 150 jaar duren eer deze wijn een eigen Prädikat krijgt.

© Dr Loosen

Wijnwet van 1994

Door het invoeren van de wijnwetgeving van 1971 werd de terroir van de wijngaard van ondergeschikt belang. Predikaten (of: suikergehalte van de druif) werden aanvankelijk heilig, vooral de Spätlese was bijzonder gewild. Daar was niet eens zoveel voor nodig (76°-90° Oechsle minimaal, hetgeen correspondeert met ± 9,5% à ± 11,5% vol. aan minimale potentiële alcohol), dus velen produceerden jaar in jaar uit wijnen van dit zogenaamd “hoge” predikaat. Maar dit zei natuurlijk nauwelijks iets over de kwaliteit van de wijn. Enerzijds is het in een wijngaard met een goed terroir natuurlijk gemakkelijker om hoge mostgewichten te halen, maar anderzijds zijn hoge mostgewichten totaal geen garantie voor wijnen met interessante terroirexpressie.

Verder was het effect van de geografische herindeling, in Einzellagen, Großlagen en Bereiche, op zich geen verkeerd idee, totaal averechts door de verwarrende overeenkomsten in de benamingen van Einzellagen, Großlagen en Bereiche. Bovendien bracht het een onterechte vergroting van bepaalde Einzellagen met zich mee.

De Berlijnse muur viel, Duitsland kreeg nieuwe deelstaten bij (voormalig Oost-Duitsland), en de binnenlandse wijnconsumptie steeg.
De wijnwet van 1971 bleef in zijn goedgekeurde vorm van kracht tot 1994, ook als het in tussentijd op Europees niveau door de nieuwe versies van de wijnmarktwetgeving in 1979 en 1987 tot verregaande hervormingen komt.

Ook intern wordt er druk uitgeoefend.
Er komen voorstellen van de deelstaten om voor elke kwaliteitsgroep de maximum opbrengst per hectare te regelen. Dit zou moeten leiden naar een stijging van de kwaliteit van de wijn, als de wijnmakers aangemoedigd zouden worden om binnen de gedefinieerde opbrengstlimieten de best mogelijke kwaliteit te produceren. De Bundesrepublik weigert echter om deze opbrengstbeperking door te voeren, zich baserend op de bestaande mechanismen van kwaliteitscontrole.
Nadat ook Europa in 1987 een opbrengstbeperking oplegt, moet Duitsland zwichten en de wijnwet weer op één lijn brengen met die van de andere EU-lidstaten. Dat gebeurde in 1994 met een nieuwe wijnwet, de “WeinG 1994“.

Het land had de kans om de vormfouten in de wijnwet van 1971 te herstellen. Er waren moedige hervormers, die de kwaliteit echt ter harte namen, maar de grote private en coöperatieve bottelaars van wijn van inferieure kwaliteit waren te machtig. Zo had men de kans om de de termen Grosslage en Bereiche af te schaffen, omdat het onnodige benamingen zijn, of tenminste om zich te concentreren op het hervormen van de misleidende term Grosslage. Een eenvoudige verplichting om het woord “Grosslage” op het etiket te drukken zou al een manier zijn geweest om deze ellende aan te pakken.

De hervormingen gingen echter niet zo ver. Als men al van hervorming kan spreken. De definities van Tafel- en Qualitätswein blijven onveranderd. De belangrijkste aanpassing in 1994 heeft te maken met reglementeren van de opbrengst per hectare per kwaliteitsgroep, onder druk van Europa.
Ook verschuiven bepaalde regelgevende bevoegdheden van de deelstaten naar de centrale regering en omgekeerd.

Door deze wijnwetgeving komt het dat men in Duitsland dus de kwaliteit van wijn louter als een zuiver technisch gegeven bekijkt, zonder echte stimulansen voor het opkrikken van het niveau te geven. Dit versterkt enerzijds het feit dat de grote producenten zich, los van enige vorm van traditionele wijncultuur, op de doorsnee gelegenheidsdrinker gaan richten, en anderzijds dat deze wijnconsument, door de ingewikkelde en verwarrende nomenclatuur, geen sterke identificatie met de betere wijnen kan ontwikkelen.

Duitse wijn wordt dus een “wijn voor de kenner”, ofwel beschouwd als minderwaardig product, waarbij dikwijls verwezen wordt naar “zoete wijn”.

Het zal dan niet verbazen dat de kwaliteitsgerichte wijnbouwers een parallelle classificatie willen navolgen, om de teloorgang van de Duitse wijn tegen te gaan. In volgend artikel belichten we de VDP.

 

Bronnen:
een complete lijst van geraadpleegde bronnen volgt na deze reeks artikels…

De Duitse wijnwetgeving ontrafeld – deel 4

Tags

Duitse wijn, wijnkennis, wijnwetgeving

Er gaat geen week voorbij of er komt wel ergens een bericht voorbij – zij het op Twitter, Facebook, wijnblog of wijnforum – over de ingewikkelde wijnwetgeving in Duitsland.
Na bijna drie jaar bloggen over Duitse riesling zijn er ook voor ons nog altijd hiaten in onze kennis over hoe alles nu juist in elkaar past.

Daarom beginnen we aan een reeks artikels die de Duitse wijnwetgeving in historisch en economisch perspectief tracht te zetten.
Waarschijnlijk gaat dit ook nog niet 100% volledig zijn. We doen wat we kunnen, en delen alle informatie die we hieromtrent gevonden hebben.

Deel 1: De Duitse wijnbouw in de geschiedenis

Deel 2: De historische voorbode van de Duitse Wijnwet van 1971

Deel 3: De totstandkoming van de Duitse Wijnwet van 1971

De Duitse Wijnwet van 1971

Alvorens we de veranderingen van de wetgeving in 1971 gaan belichten, willen we eerst de analogie tussen het Duitse wijngaardsysteem en dat van de Bourgogne belichten.
Het systeem dat gangbaar is in Bordeaux (en het overgrote deel van de rest van de wijnwereld) stelt dat de naam van het wijndomein en de wijn nagenoeg synoniem zijn. Ch. Lafite-Rothshild is de naam van de wijn, van het domein, en van de wijngaarden waarvan zij eigenaar zijn. In Duitsland en Bourgogne kunnen verschillende producenten wijn van dezelfde wijngaard maken, waarbij ze ofwel een deel van die wijngaard in eigendom hebben, ofwel kopen ze druiven die daar geteeld werden door een andere eigenaar. Op het etiket worden dan de naam van het dorp en de naam van de wijngaard weergegeven. Zoals in Bourgogne de vermelding Volnay Le Cailleret staat voor het dorp (Volnay) en de wijngaard (Le Cailleret), kan je in Duitsland de vermelding Nierstein Ölberg zien, waarbij hier ook het dorp en de wijngaard apart vermeld worden, in die specifieke volgorde.

In vorige artikels van deze reeks kwamen we min of meer te weten hoe en waarom de Duitse wetgever de wijnwetgeving moest aanpassen.
De belangrijkste veranderingen die zich opdrongen waren:
– een nieuwe classificatiesysteem
– en nieuwe wijnregister en herorganisatie van de wijngaarden
– een verbod op veel van de vermeldingen die tot dan welig tierden op de Duitse wijnetiketten.

Mostgewicht: de rijpheid van de druiven

De nieuwe classificatie verdeelt Duitse wijnen in drie grote categorieën, waarbij voor elke categorie een minimum specifiek mostgewicht vereist is.
In volgorde van toenemend mostgewicht zijn de categorieën:
– Tafelwein (tafelwijn): wijn van druiven afkomstig uit Duitsland, gebotteld in Duitsland. De nieuwe benaming sinds kort is “Deutscher Wein“;
– Landwein: vergelijkbaar met Vin de Pays in Frankrijk. Deze kwaliteitsstap werd toegevoegd in 1982. Wijn afkomstig van een van de 19 toegelaten Landwein-regio’s.
– Qualitätswein bestimmter Anbaugebiete (QbA): kwaliteitswijn uit een bepaald gebied. Sinds 2006 wordt de eenvoudigere term “Qualitätswein” gebruikt;
– Qualitätswein mit Prädikat (QmP): kwaliteitswijn met een bepaalde eigenschap. Vanaf 2008 spreekst men van “Prädikatswein“.
Deze categorie is nog eens onderverdeeld in vijf onderdelen. Met telkens toenemend mostgewicht zijn dit: Kabinett, Spätlese, Auslese, Beerenauslese, Trockenbeerenauslese.
Een wijn die met een bepaalde categorievermelding op de markt gebracht wordt moest minstens van druiven met een bepaald mostgewicht gemaakt zijn geweest. De wetgever erkent echter dat bepaalde regio’s koeler zijn dan andere, en dat sommige druiven trager rijpen dan andere. Daarom kunnen de vereiste suikergehalten verschillen tussen de regio’s en tussen de verschillende druiven binnen een regio.
Het mostgehalte van druiven wordt uitgedrukt in Oechsle.
De classificatie van de wijn wordt in deze wetgeving dus bepaald op het moment van de oogst, als het suikergehalte in de geoogste druiven gemeten wordt.
Chaptalisatie (het toevoegen van suiker aan de most) is toegelaten tot en met de QbA categorie.
Wat er later met de most en de wijn gebeurt, speelt verder geen rol meer. De categorie zegt dus ook weinig of niets over het aanwezige restzoet in de afgewerkte wijn. Zo kan een Spätlese zoeter zijn dan een Auslese, en zijn er “Auslese trocken” die droger zijn dan een traditioneel gemaakte Kabinett.

Wijnen die met vermelding Qualitätswein (vroeger QbA) en Prädikatswein worden gelabeld zijn verplicht om een keuring te ondergaan, waarna ze een A.P. nummer krijgen. Dit “Amtliche Prüfungsnummer” kan pas toegekend worden als aangetoond is dat de wijn van Vitis vinifera afkomstig is, dat de voorgeschreven opbrengst (hl/ha) niet overschreden is, en dat aan de vooropgestelde analytische en sensorische proef voldaan werd.
Het vermelden van het A.P. numer op het etiket is verplicht.

http://www.cswagner.com

De herkomst: Anbaugebiet, Bereich, Großlage en Einzellage

Om komaf te maken met het onoverzichtelijk aantal wijngaarden besluit de wetgever in 1971 om het herkomstsysteem radicaal te hervormen.

Afhankelijk van de categorie waarin de wijn valt (gebaseerd op suikergehalte van de druiven) kan de wijn een herkomstvermelding krijgen.
Voor Deutscher Landwein zijn er 19 toegelaten regio’s (“Landwein regionen“). Deze regio’s zijn in 2009 nog een keer aangepast.

Voor hoger geklasseerde wijnen gebruikt men de term “Anbaugebiet“. Er worden 13 duidelijk afgebakende wijngebieden bepaald.

http://www.germanwine.de

De Anbaugebiete worden verder onderverdeeld in “Bereiche“.
De onderverdeling in Bereiche gaf de mogelijkheid voor grote producenten om hun massaprodukt toch onder een aantrekkelijke benaming op de markt te brengen. De term Bereich is dan ook zeer omstreden. De kritiek komt er omdat de benaming van een Bereich dikwijls gelijkt of zelfs identiek is als een Einzellage, een kleine wijngaard met een hoger niveau dus. In de Rheingau bvb heeft het Bereich Johannisberg dezelfde naam als de beroemde topwijngaard Johannisberg.
Veel kwaliteitsbewuste producenten gebruiken het Bereich dus niet op het etiket van hun wijnen.
De 13 Duitse Anbaugebiete worden tellen 41 Bereiche.

Met de volgende onderverdeling wordt het alleen nog maar erger.
Het begrip “Grosslage” / “Großlage” verzamelt een aantal van de unieke kleine wijngaarden en maakt er een groot geheel van. Dikwijls is het oppervlakte van een Grosslage verspreid over verschillende gemeenten. Grosslage kan met vertalen als “collectieve wijngaard”. Door het invoeren van deze omschrijving is men volledig voorbij gegaan aan de unieke eigenschap van de individuele wijngaarden die er deel van uitmaken.
Momenteel telt Duitsand 165 Grosslagen. De gemiddelde grootte van een Grosslage is 600ha.
Wijnen met vermelding van een Grosslage kunnen uit één bepaalde wijngaard afkomstig zijn, maar mogen evengoed versneden worden met wijnen van andere wijngaarden binnen de Grosslage.
Voor de gemiddelde consument is het virtueel nagenoeg onmogelijk om een onderscheid te maken tussen een wijn met een Grosslage vermelding en een wijn afkomstig van een Einzellage. Wie kan zeggen of de Forster Mariengarten een Grosslage of een Einzellage is, en wat is het verschil dan met de Forster Kirchenstück?
Mariengarten is een Grosslage, die over drie gemeenten in de Pfalz reikt – dus niet enkel Forst -, Kirchenstück is een van de beroemste en duurste wijngaarden in Forst, een Einzellage dus, en behoort tot de Grosslage Mariengarten. Opzoeken kan hier…

Het vastleggen van deze gefuseerde wijngaarden doet de consument onterecht geloven dat de wijnen van speciale, historische wijngaarden afkomstig zijn, terwijl ze in feite uit een groot omringend gebied kunnen komen, dat gemiddeld zo’n tien keer groter is.
Gemiddeld bestaat een Grosslage uit 17 Einzellagen, zoals gedefinieerd in de wet van 1971, of 197 Einzellagen, zoals gangbaar voor de wijnwet van 1971.
Moest men eenvoudig het vermelden van het woord “Grosslage” op het etiket verplicht maken, dan zou al veel verwarring weggenomen worden. Helaas is dit, ook bij latere herziening van de wet, nooit gebeurd.

De laatste geografische onderverdeling is de “Einzellage“.
Met de wetgeving van 1971 bracht men de meer dan 30.000 wijngaarden terug tot zo’n 2600 Einzellagen.
De nieuwe wet vereiste dat een Einzellage tenminste 5ha groot moest zijn, hoewel daarop een aantal uitzonderingen werden toegestaan.
Een groot aantal namen van befaamde wijngaarden verdwenen, werden onderdeel van een wijngaarden met een andere of zelfs nieuwe naam.
In theorie was de nieuwe onderverdeling een vereenvoudiging, en zou het de benaming op de etiketten begrijpelijker maken. Maar die vereenvoudiging had een prijs. Door het uitbreiden in oppervlakte van de wijngaarden daalde in veel gevallen de oorspronkelijke kwaliteit van de wijngaard.

Uiteraard kwam op deze aanpassing ook kritiek. De vermindering van 30.000 wijngaarden naar 2600 werd als ongegrond beschouwd. Volgens de kritiek maakt het immers niet uit of er 30.000 of 300.000 zijn, er zijn zoveel Einzellagen als er zijn, ze hebben allemaal het recht om te bestaan, maar alleen de beste zullen een reputatie krijgen. Dus hoe verwarrend kan dat zijn? Niet alle 30.000 wijngaarden moeten geclassificeerd worden. Als er ooit een officiële Duitse wijngaardclassificatie zal gemaakt worden, zal deze waarschijnlijk uit niet meer dan 250 Einzellagen bestaan, waarvan dan nog enkel de bovenste 10% een reputatie zoals in Bourgogne zou kunnen opbouwen.

 

Bronnen:
een complete lijst van geraadpleegde bronnen volgt na deze reeks artikels…

De Duitse wijnwetgeving ontrafeld – deel 3

Tags

Duitse wijn, wijnkennis, wijnwetgeving

Er gaat geen week voorbij of er komt wel ergens een bericht voorbij – zij het op Twitter, Facebook, wijnblog of wijnforum – over de ingewikkelde wijnwetgeving in Duitsland.
Na bijna drie jaar bloggen over Duitse riesling zijn er ook voor ons nog altijd hiaten in onze kennis over hoe alles nu juist in elkaar past.

Daarom beginnen we aan een reeks artikels die de Duitse wijnwetgeving in historisch en economisch perspectief tracht te zetten.
Waarschijnlijk gaat dit ook nog niet 100% volledig zijn. We doen wat we kunnen, en delen alle informatie die we hieromtrent gevonden hebben.

Deel 1: De Duitse wijnbouw in de geschiedenis

Deel 2: De historische voorbode van de Duitse Wijnwet van 1971

3: De totstandkoming van de Duitse Wijnwet van 1971

Zoals gezegd moet de totstandkoming van de wijnwet van 1971 in een ruimer Europees perspectief bekeken worden.

In het midden van de 19de eeuw speelde de wijnbouw een belangrijke rol in de economische ontwikkeling van Frankrijk. Het zorgde voor inkomen, welvaart en werkgelegenheid voor veel inwoners. De invasie van de Phylloxera had dramatische gevolgen en verwoestte vele hectaren wijngaard. Een derde van de wijnoppervlakte was verwoest, en de wijnproductie daalde met 73% tussen 1875 en 1889. Er werd druk gezocht naar een remedie tegen de Phylloxera. Ondertussen wilde de Franse regering vermijden dat de Franse bevolking zich tot andere alcoholische dranken zou gaan wenden. Er werd massaal wijn ingevoerd vanuit Spanje, Italië en Algerije.
Door het enten op resistente onderstokken werd uiteindelijk Phylloxera overwonnen in het begin van de 20ste eeuw. Franse wijngaarden begonnen aan een reconstructie, maar de concurrentie met de goedkope ingevoerde wijnen zorgde voor problemen.
Uiteindelijk zou dit gegeven leiden tot de oprichting van de AOC-wetgeving (Appellation d’Origine Controlée).
Deze wetgeving vormde ook de basis voor de latere Europese wijnwetgeving.

Bij de oorspronkelijke zes leden van de EEG in 1957 waren vier wijnproducerende landen (Luxemburg, West-Duitsland, Frankrijk en Italië). Vooral voor Frankrijk en Italië was wijn een belangrijke koopwaar. Deze twee landen waren ook grote wijnexporterende landen.
De wijnwetgeving in Frankrijk was heel regulerend, de toestand in Italië was veel liberaler: er waren geen prijsinterventies of plantrestricties, maar de Italiaanse regering beperkte wel de invoer van wijn uit niet-EEG landen.

Een tegengestelde situatie in die twee grote landen dus. Om beide politieke situaties in een nieuwe wijnwet te gieten, moesten er onvermijdelijk compromissen worden gesloten.
Een eerste stap naar een Europese wwijnwet was de vereiste voor elke lidstaat om een landregister te maken van de wijnproductie, het meedelen van de jaarlijkse productie en voorraad aan de centrale regering, en strengere eisen te stellen voor “kwaliteitswijnen”.
De finale versie van 1970 was weer een compromis. Door Franse druk werd een minimumprijs voor de wijnmarkt afgesproken, evenals steun voor opslag en tussenkomst bij distillatie van tafelwijn. Nieuwe regelingen kwamen er voor het aanrijken en het alcoholgehalte, een kwaliteitsclassificatie van druivensoorten, en gemeenschappelijke regels voor het etiketteren en gangbare “oenologische praktijken”. De Italianen zorgden er dan weer voor dat er geen plantrestrictie en rooiverplichting kwam, hoewel nieuwe aanplant wel moest gemeld worden aan de bevoegde overheid.

Duitsland voelde de bui hangen. Met meer dan 30.000 geregistreerde wijngaarden en wijngaardjes was er geen beginnen aan om een AOC-wetgeving zoals in Frankrijk in te richten. Bovendien was er geen strikte wettelijke bepaling die de kwaliteit van de wijn reglementeerde, en was de toestand in de Duitse wijnwereld belabberd, door misbruik en fraude.
Om zich binnen de Europese structuur te kunnen handhaven, was een grote herziening van de wijnwet noodzakelijk.
In een poging om af te rekenen met de chaos, werd er een nieuwe Duitse wijnwet aangekondigd in 1969. De Europese wet van 1970 doorkruiste deze Duitse plannen.
Het wetsvoorstel moets herzien worden, en de versie van 1971 bracht de Duitse wet in lijn met de Europese regelgeving, en zorgde tegelijk voor een verregaande vernieuwing. De belangrijkste veranderingen waren:
– een nieuwe classificatiesysteem
– en nieuwe wijnregister en herorganisatie van de wijngaarden
– een verbod op veel van de vermeldingen die tot dan welig tierden op de Duitse wijnetiketten.

Bronnen:
een complete lijst van geraadpleegde bronnen volgt na deze reeks artikels…

De Duitse wijnwetgeving ontrafeld – deel 2

Tags

Duitse wijn, wijnkennis, wijnwetgeving

Er gaat geen week voorbij of er komt wel ergens een bericht voorbij – zij het op Twitter, Facebook, wijnblog of wijnforum – over de ingewikkelde wijnwetgeving in Duitsland.
Na bijna drie jaar bloggen over Duitse riesling zijn er ook voor ons nog altijd hiaten in onze kennis over hoe alles nu juist in elkaar past.

Daarom beginnen we aan een reeks artikels die de Duitse wijnwetgeving in historisch en economisch perspectief tracht te zetten.
Waarschijnlijk gaat dit ook nog niet 100% volledig zijn. We doen wat we kunnen, en delen alle informatie die we hieromtrent gevonden hebben.

Deel 1: De Duitse wijnbouw in de geschiedenis.

2: De historische voorbode van de Duitse Wijnwet van 1971

Na vele eeuwen wijn maken wisten de Duitsers wel welke wijngaarden de beste wijnen produceerden. Het blootleggen van wijnpersen uit de Romeinse tijd, zoals nabij de Goldtröpfchen wijngaard in Piesport, toont dit aan.
Het was pas in het midden van de 19de eeuw dat er een officiële classificatie kwam, zoals de mooie oude wijnkaarten aantonen.

Bron: http://www.fuerst-von-metternich.com

In een eerste tijd werden deze kaarten eerder gebruikt voor het innen van taksen en belastingen: eigenaars van de beste wijngaarden betaalden hogere taksen bij de verkoop van hun wijnen.

In de 19de eeuw hervormde de Deutscher Zollverein (Duitse Tolverbond) deze belastingen tussen de verschillende wijnregio’s..
Zollverein was een vorm van gematigde vrijhandel, een eerste vorm van economische samenwerking, zoals later op grotere schaal de EEG en de Europese Unie dit zouden worden. Omdat men nu wijnen vrij kon uitvoeren naar andere regio’s nam de competitie tussen de wijnstreken toe, wat leidde tot een hogere kwaliteit. Halverwege de 19de eeuw was Duitse wijn de uitverkoren wijn aan de koninklijke hoven van Europa, en tot in de late jaren van 1920 was Duitse Riesling wereldberoemd en even duur of zelfs duurder dan de beste Champagnes of Bordeauxwijnen.

In de tweede helft van de 19de eeuw werden wijngaardsites relevant, ook voor de consument. Men associeerde bepaalde wijnkarakteristieken en -kwaliteiten aan de vermelding van de wijngaard die toen op het etiket verscheen.
Met behulp van de taksadministratie werd een effectieve classificatie opgemaakt, en de eerste kaarten werden gedrukt. Die kaarten toonden de potentiële opbrengst van de wijngaarden, zoals die van de Rheingau in 1867 en de Weinbau-Karte Mosel van 1868.

Bron: http://www.larscarlberg.com

In 1879 ziet een allereerste poging tot wijnwetgeving het licht. Het “Gesetz betreffend den Verkehr mit Nahrungsmitteln, Genussmitteln und Gebrauchsgegenständen” legt het begrip “wijn” wettelijk vast, en maakt onderscheid tussen

– wijnen, zoals door de wijnstok voortgebracht, met de aanduiding “Naturwein”;
– wijnen met toevoeging van suikeroplossing, met de aanduiding “Wein”;
– wijnen, waarvoor in de bereiding ervan weinig of geen druivenpulp werd gebruikt, maar die zijn bereid met water, suiker, rozijnen, alcohol en bepaalde stabiliserende “wijnachtige dranken”-chemicaliën, met de benaming “Kunstwein”.

Na de eerste echte wijnwet van 1879 volgden in sneltempo toegevoegde wetten en decreten. In 1882 probeert men “Kunstwein” (artificiële wijn) te bestrijden, maar men bekomt het tegenovergestelde resultaat. Daardoor wordt in 1901 de term “Naturwein” aangescherpt, en refereert naar een wijn afkomstig van één enkele druivensoort, met een natuurlijk alcoholgehalte (niet aangerijkt) en van één wijngaard uit één oogstjaar.

In 1930 zagen de wijnmakers twee belangrijke gebeurtenissen. Een officiële wet reglementeerde de technologische vooruitgang in de vorm van het gebruik van steriele filtratie voor wijn enerzijds, wat leidt tot de introductie van “Süßreserve” (steriel, gefilterd druivensap om wijnen aan te zoeten), en de technologie voor het stoppen van het gistingsproces anderzijds, waardoor zoete wijnen gemaakt kunnen worden. Beide technologieën worden toegestaan voor het maken van “Naturwein”.

In hetzelfde jaar werd bepaald dat alle namen van wijngaarden moesten geregistreerd worden in elke gemeente, en dat enkel Europese druivenvariëteiten (al dan niet geënt op Amerikaanse onderstok) konden geteeld worden.

Dit leidde tot de registratie van nagenoeg 30.000 wijngaardpercelen!

Daarenboven was er geen eenvormige manier om de afkomst van een wijn op het etiket te vermelden.
Fraude en corruptie waren wijdverbreid.
In 1964 verschijnt een rapport over de toestand van Duitse wijn, waarin staat: “Rijnwijn is niet altijd zuiver. Veel Duitse wijnen bevatten meer water dan toegelaten, en wijnmakers en -handelaars vervalsen en mengen wijnen in die mate dat er gewoonweg sprake is van criminaliteit“.

In een poging om af te rekenen met deze chaos, werd er een nieuwe wijnwet aangekondigd in 1969. De introductie ervan viel samen met verregaande discussies binnen de Europese gemeenschap over de invoering van een Europese wijnwetgeving.
We kunnen de wijnwet van 1971 dan ook niet los zien van een Europees perspectief.

Bronnen:
een complete lijst van geraadpleegde bronnen volgt na deze reeks artikels…

De Duitse wijnwetgeving ontrafeld – deel 1

Tags

Duitse wijn, wijnkennis, wijnwetgeving

Er gaat geen week voorbij of er komt wel ergens een bericht voorbij – zij het op Twitter, Facebook, wijnblog of wijnforum – over de ingewikkelde wijnwetgeving in Duitsland.
Na bijna drie jaar bloggen over Duitse riesling zijn er ook voor ons nog altijd hiaten in onze kennis over hoe alles nu juist in elkaar past.

Daarom beginnen we aan een reeks artikels die de Duitse wijnwetgeving in historisch en economisch perspectief tracht te zetten.
Waarschijnlijk gaat dit ook nog niet 100% volledig zijn. We doen wat we kunnen, en delen alle informatie die we hieromtrent gevonden hebben.

De Duitse wijnbouw in de geschiedenis.

Zoals zovele gebruiken en instellingen is ook het telen van druiven en het maken van wijn in Duitsland schatplichtig aan de Romeinen (eerste eeuw na Chr.) en later aan de Christelijke monniken. Ausonius, naar wie het befaamde Chateau Ausone in St.-Emilion is genoemd, schreef in 370 voor Chr. over de steile wijngaarden in de Rijnvallei.
500 jaar later stimuleerden de Karolingische vorsten het aanplanten van wijngaarden in de regio door land te verschaffen aan abdijorden die op missie gingen en wijnstokken meenamen om zo nog meer wijngaarden aan te planten.
In de Rheingau stichtten de Benediktijnermonniken een abdij die later Schloss Johannisberg zou worden. In 1135 richtten de Cisterciënzers Kloster Eberbach op. Deze monniken kwamen uit Bourgogne, waar ze nog maar pas de nieuwe abdij van Cîteaux hadden gesticht, en daar ook een wijngaardje hadden aangelegd: het Clos de Vougeot.
Weinig is geweten van welk type druif of welk type wijn toen gangbaar was. Waarschijnlijk was de belangrijkste variëteit Elbling. Riesling kwam pas later, een eerste betrouwbare vermelding werd gedocumenteerd in 1435 in de Rheingau, en iets later in de Moezelvallei. Sommige van de bekendste wijngaardpercelen in Duitsland bestaan dus al sinds de 11de eeuw, en daar wordt nu nog wijn gemaakt.

In de Middeleeuwen vestigde Duitsland wijnhandel met Nederland, Scandinavië en Engeland, dankzij de Rijn die in verbinding staat met de Noordzee. Belangrijkste wijnhandelssteden waren toen Frankfurt en Keulen.

In de zeventiende eeuw kwam de Duitse wijnbouw in een diepe crisis. De prijzen daalden, enerzijds door de sterke uitbreiding van de wijngaarden, wat leidde tot overproductie, anderzijds door het toenemend bierverbruik.

Tijdens de Dertigjarige Oorlog (1618-1648), werden de wijngaarden verwoest en stierven een groot aantal werkkrachten. In de nasleep van deze oorlog werd Elzas overgedragen aan Frankrijk.
Om een idee te geven: voor de Dertigjarige Oorlog bedroeg het wijngaardareaal in Duitsland 350.000 ha. Dat is bijna vier keer zoveel als vandaag!

Na deze crisis kwam er een langzaam herstel. De kwaliteit nam weer toe, omdat minder geschikte landbouwgrond niet meer voor wijnteelt werd gebruikt, en omdat door politieke en kerkelijke decreten meer en meer Riesling werd aangeplant in plaats van minder kwaliteitsvolle druivenrassen.
De eerste monocultuur Riesling werd in 1720 aangeplant op Schloss Johannisberg. Edelrot (Botritys Cinerea) werd iets later ontdekt, en in 1753 produceerde Kloster Eberbach de eerste wijn van gebotrytiseerde druiven.
De term Auslese dateert van omstreeks 1775, toen op Schloss Johannisberg de oogst per ongeluk werd uitgesteld. Dit leidde tot een late oogst van voornamelijk ingedroogde druiven, en wijnen die op deze manier werden gemaakt werden later legendarisch.

Het duurde toch ruim 150 jaar voor de wijnindustrie in Duitsland van de crisis herstelde. Door de Franse Revolutie en de Napoleontische oorlog veranderde Duitsland politiek en geografisch. Eigendom van wijngaarden ging meer en meer over van de kerk naar private producenten. Door de oprichting van het Duitse Rijk in 1871 werd het land een natie, in plaats van een verzameling koninkrijkjes en prinselijkheden wat het voorheen was.

In de 20ste eeuw werd het land weer getroffen door catastrofes. De Eerste Wereldoorlog, de pijnlijke economische realiteit van de Weimar Republiek, de opkomst van het Nationaalsocialisme en de depressie van 1930, gevolgd door de Tweede Wereldoorlog: 40 jaar ontbering.
Op wijngebied moet daarbij de introductie van de “merkwijnen” in 1930 vermeld worden – Liebfraumilch! – wat het imago van Duitse wijn over de grenzen geen deugd deed.
Het invoeren van Wijnwetten (in 1892, 1909 en 1930) was een schuchtere poging om enkele standaarden te bepalen, zoals op gebied van suikertoevoeging en alcoholgehalte, maar deze wetten zorgden vooral voor verwarring en ontevredenheid bij de producenten.

Oorlogen, hongersnood, armoede, veranderende markten, een radicale ommekeer in de politieke situatie in Europa. Het was erg gesteld in de twintigste eeuw. En toen kwam de Wijnwet van 1971.
De bepalingen van deze wet worden zonder uitzondering door de huidige wijnbouwers beschreven als “De doodsteek voor de wijn in Duitsland”.

Bronnen:
een complete lijst van geraadpleegde bronnen volgt na deze reeks artikels…