Het ‘Verband traditioneller Sektmacher‘ is een vereniging van onafhankelijke schuimwijnproducenten in Duitsland. Meer dan dertig leden telt de vereniging al, verdeeld over zowat alle wijnbouwgebieden van Duitsland. Ze ijveren voor de opwaardering van de term Sekt. Ze willen hoogwaardige schuimwijnen, die volgens de traditionele methode worden gemaakt, onderscheiden van de industrieel geproduceerde mousserende wijnen uit de lagere prijsklasse die momenteel nog het imago van het Duitse mousserende wijn bepalen.
Twee jaar geleden stelden ze hun nieuwe logo voor, dat de leden kunnen aanbrengen op de flessen Sekt die volgende de richtlijnen van de vereniging zijn geproduceerd. Die richtlijnen zijn op de algemene vergadering van eind oktober 2021 officieel voorgesteld. Het algemene principe laat niets aan de verbeelding over: Sekt gemaakt onder het label van de Sektmacher kan uitsluitend gemaakt worden volgens de traditionele methode en uitsluitend van regionale druiven.
Voor de basisschuimwijn gelden als regels: de wijn moet van Duitse oorsprong zijn, de tweede gisting gebeurt volgens de traditionele methode, flessen moeten minimaal is minimaal 12 maanden sur lattes liggen, en de schuimwijn is van zoetheidniveau brut: maximaal 10% van de productie van het bedrijf mag met meer dan 15 g/l suiker op de markt worden gebracht). De tirage vindt op zijn vroegst plaats vanaf 1 januari van het jaar na de oogst. De toegelaten druivenrassen zijn: riesling, weissburgunder (pinot blanc), spätburgunder (pinot noir), chardonnay, grauburgunder (pinot gris), en schwarzriesling (pinot meunier). Locatie- of wijngaardnamen zijn toegestaan, met uitzondering van Grosslage.
Er komt nu dus ook een nieuwe categorie, voor de schuimwijnen van de hoogste kwaliteit en met een langere flesrijping. Die Sekt moet in totaal 36 maanden op de gist worden bewaard, de druiven moeten met de hand worden geplukt, en bij het persen van de hele druiven is er een maximale sapopbrengst van 50 procent (minder dan in Champagne, waar maximaal 102 liter sap kan worden geperst uit 160 kg druiven). De tirage vindt pas plaats vanaf 1 maart van het jaar na de oogst. De toegelaten druiven zijn riesling, spätburgunder, schwarzriesling (pinot meunier), weissburgunder, grauburgunder en chardonnay.
Die flessen krijgen een eigen logo of zegel, wat de herkenbaarheid ten goede zal komen. Schuimwijnen die beschikbaar zijn en al aan de vereisten voldoen, zullen ook al het nieuwe logo mogen dragen.
Op de afgelopen algemene vergadering werd ook het bestuur herverkozen. Voorzitter blijft Volker Raumland (Sekthaus Raumland), plaatsvervangend voorzitter is Ingo Simon (Sekt- und Weingut Gebrüder Simon), verder bestaat het bestuur uit Christoph Graf (Sektmanufaktur Schloss VAUX), Niko Brandner (Sekthaus Griesel), Herbert Reinecker (Sektkellerei Reinecker), Heinfried Strauch (Sektmanufaktur Strauch), en Clementine Perlitt (Sektmanufaktur Schloss VAUX). Christian Braunewell (Weingut Braunewell) werd toegevoegd als geassocieerd lid van de raad van bestuur.
Het Verband traditioneller Sektmacher telt momenteel 34 bedrijven. Vier van hen zijn ook lid van de VDP, die eind 2020 ook haar nieuwe classificaties voor Sekt presenteerde. Het is nog onduidelijk of de VDP leden in de toekomst beide logo’s tegelijkertijd zullen gebruiken, of verschillende zegels voor verschillende sekten.
De reacties die we kregen na het verschijnen van het boek waren overweldigend, en in de bijlage geven we een kleine bloemlezing mee.
Hier en daar kregen we de opmerking dat een index, inhoudsopgave of register gemist wordt. Daar zijn enkele redenen voor, de belangrijkste is dat het boek nu al meer dan 100 bladzijden dikker is geworden dan voorzien (en begroot door de uitgever). Maar we nemen de opmerking ter harte, en in een van de volgende updates per mail zullen we een extra pdf met een indexregister bezorgen. De uitgeverij zal dat register in de lay-out van het boek opmaken.
Ondertussen is de tweede druk een feit. Ook daar hadden we nooit op durven hopen. We beloofden je om je op de hoogte te houden van eventuele evoluties of veranderingen, die in de tweede druk zouden aangepast zijn. Daarom eveneens in de bijlage enkele zaken die sinds de eerste druk zijn gewijzigd, waaronder de wijnwet van 2021. We bieden je eveneens als bijlage een herwerkte versie van pagina 24, met de versie van de wijnwet 2021 zoals die in de tweede druk van “Wijnland Duitsland” is verschenen. Meer uitleg in de nieuwsbrief.
We blijven het reilen en zeilen in Wijnland Duitsland op de voet volgen. En we danken iedereen die het vertrouwen gaf ons boek aan te schaffen. Zowel van lezers als van domeinen en restaurants/hotels in Duitsland vernemen we dat er echt met ons boek wordt gereisd. Dat jullie op die manier Duitsland ontdekken vinden we fantastisch!
De zetduivel
Hoewel we de laatste twee maanden voor de druk met verschillende mensen veel tijd hebben besteed om eventuele typo’s uit de draft te halen, beseffen we maar al te goed dat er hier en daar een drukfoutje kan staan. Onderaan links op pagina 19 is een stukje zin achter de illustratie rechtsboven terecht gekomen.In vet het ontbrekende deel van de zin: De naoorlogseperiode was aanvankelijk gekenmerkt door een internationale boycot van Duitse producten, waaronder wijn.
Twee nieuwe VDP domeinen
Net na het verschijnen meldde VDP.Die Prädikatsgüter dat in de Pfalz enkele wijndomeinen tot de elitevereniging werden toegelaten. In de tweede druk werd dus op pag. 282 Weingut Jülg opgewaardeerd tot VDP.Weingut Jülg, op de volgende bladzijde gebeurde hetzelfde voor Weingut Odinstal: VDP.Weingut Odinstal. Omdat VDP.Weingut Jülg naast de prachtige witte en rode stille wijnen, ook een specialist is inzake Sekt zal de ervaring van dit domein worden ingezet om mee te werken aan de verdere uitbouw van de nieuwe VDP Sektpiramide, die al in het hoofdstuk “Sekt” uitvoerig wordt besproken.
Weingut Weegmüller is verkocht
De zussen Gaby en Steffi Weegmüller van het gelijknaminge Weingut Weegmüller, in de Pfalz, gaven de fakkel door. Het zat er al een tijdje aan te komen, maar sinds de afgelopen zomer is het definitief. De tekst in de laatste paragraaf op pagina 271 werd daardoor lichtjes aangepast. Het portret van Steffi Weegmüller is meer dan ooit op zijn plaats. Ze is één van de grote boegbeelden van de Pfalz, en al zeker voor de wijnbouwsters.
Ik wist al een tijdje dat er onzekerheid heerste over de toekomst van dit domein. Met kinderen die elders hun professionele activiteit hebben gevonden, was er geen opvolging. Steffi bleef daar altijd rustig onder. ‘De toekomst staat open’. In april 2021 werd aangekondigd dat het domein vanaf juli 2021 wordt overgenomen door Philipp Steegmüller, goede vriend van Steffi en een echte Pfälzer. De naam van het domein blijft behouden. Zo is 2020 de laatste jaargang van Steffi Weegmüller. Het wijnnalatenschap van deze markante dame voor de Pfalz en Duitsland als wijnland is niet te onderschatten. Gaby, de zus van Steffi, blijft nog een tijdje meewerken, zo blijft het blauwe Weegmüller hartje dat naast de poort prijkt, nog een tijdje kloppen.
De nieuwe wijnwet van 2021
Onze finale deadline die we van de uitgever moesten halen voor de eerste druk hebben we even wat opgeschoven omdat de publicatie van de nieuwe Duitse wijnwet alle dagen verwacht werd. We hebben de tekst toen (in maart 2021) geschreven en bijgewerkt volgens de allerlaatste bekendgemaakte gegevens. Toen enkele weken later de definitieve tekst in het Duitse Bundesblatt werd gepubliceerd, bleek die toch nog enigszins anders te zijn dan verwacht. Niet alleen wij waren verbaasd, nagenoeg de hele Duitse wijnwereld bleek verrast door de last minute wijzigingen die nog werden doorgevoerd. De tekst die in de eerste druk is verschenen klopt, maar er is intussen meer detail beschikbaar. We bieden je een herwerkte versie van pagina 24, met de versie van de wijnwet 2021 zoals die in de tweede druk van “Wijnland Duitsland” is verschenen. De pdf werd opgemaakt in de lay-out van het boek, je kan die dus eventueel toevoegen. Deze pdf werd als bijlage bij de mail toegevoegd, maar kan je ook downloaden op de webpagina vinikus.be of hieronder.
In het Duitse Ahrdal is de wijnindustrie zwaar getroffen door de overstromingen. In de nacht van 14 juli trad de Ahr met geweld uit haar oevers en liepen grote delen van het dal onder water. In plaatsen als Altenahr, Mayschoss, Rech, Dernau, Marienthalen Bad Neuenahr-Ahrweiler spoelden auto’s en hele huizen door de straten. De schade na het watergeweld is onoverzichtelijk groot: ondergelopen kelders, van vloer tot plafond bruin van de modder, wijnvaten weggespoeld, machines, persen en voorraad beschadigd of compleet vernield. De wijnflessen die de vloedgolf hebben overleefd, liggen bedekt met een dikke laag modder. Er zijn ook menselijke verliezen: tientallen mensen overleefden de watersnood niet. Er kwam een grote golf van solidariteit op gang. Wijnmakers uit andere regio’s kwamen ter hulp om met man en macht de kelders te ruimen en te redden wat er te redden viel. Ze boden werkkrachten aan om in de wijngaarden, die door de koele en natte zomer van 2021 erg te lijden hebben onder schimmeldruk, de nodige onderhouds- en sproeiwerkzaamheden uit te voeren. Via verschillende wegen en op allerlei manieren werd en wordt geld ingezameld om de wijnregio van het verdwijnen te behoeden. Want het is nu al duidelijk dat het vele jaren zal duren vooraleer de Ahr terug op kruissnelheid zal draaien. We vernemen van ettelijke domeinen, restaurants,…dat ze overwegen om te stoppen. De schade is te groot, het verlies niet meer goed te maken. Hoe de oogst 2021 zal kunnen worden binnengehaald, en waar die zal kunnen vergisten en opgevoed worden, is momenteel nog een grote vraag. Maar de grote solidariteit (#solidAHRität) is een hart onder de riem. Welke impact deze ramp heeft op de aangegeven adressen in ons boek zal de toekomst uitwijzen. Laat één ding alvast duidelijk zijn: vergeet deze regio niet, het helpt hen in vele opzichten. Op de website van het Duits Wijninstituut wordt samengevat hoe je financieel kan ondersteunen.
Omdat de Ahr ons nauw aan het hart ligt, was Gerd begin augustus een week ter plekke om mee te helpen bij de bevriende domeinen WeingutJ.J.Adeneuer en Weingut Bertram-Baltes, waarvan een portret in het boek staat. De verhalen die hij daar hoorde waren hartverscheurend. Maar de grote hulpstroom geeft hoop.
Voor en na de overstroming
Enkele reacties
We zijn overweldigd van de vele positieve reacties en recensies. Een kleine bloemlezing.
This is a must-read book if you’re interested in Germany as a wine country. Wine people,… this is a book you won’t be able to put down. For my friends from all over, I hope it will soon be translated in English and/or other languages. A very big thank you to Gerd Brabant and Marc Roovers for this brilliant work! William Wouters, Voorzitter Internationale Sommeliersvereniging ASI
Een werkelijk geweldig boek over de Duitse wijnbouw hebben Gerd Brabant en Marc Roovers geschreven. Zelfs zo extreem goed dat dit gewoon verplichte kost is voor iedereen die ook maar iets, al of niet zakelijk, met Duitse wijn van doen heeft. Want slechts zelden is er een zo uitermate compleet en informatief werk over de wijnbouw van onze oosterburen op de markt verschenen! Albert de Jong, RieslingFellow, in Jéroboam Magazine
Het wijnboek van het jaar is uit. Het meest complete en uitgebreide naslagwerk geschreven door Gerd Brabant en Marc Roovers. Dit boek is een must voor wie in wijn geïnteresseerd is. De geschiedenis, bodem, druivenrassen, wijnregio’s, wijnbouwers, wandelroutes en zoveel meer over het boeiende Duitsland komen aan bod in dit boek. Een absoluut meesterwerk. Yoeri Olbrechts, The Belgian Somm
Ik heb net het pakje met mijn exemplaar van Wijnland Duitsland letterlijk opengescheurd en wat ik hier aantref overtreft alles. Bert Vandenbosch, wijndocent
Proficiat Gerd Brabant en Marc Roovers; dit is veruit het beste wijnboek dat ooit over een regio/land werd geschreven. L. Verschueren, wijndocent
Wat als een levende encyclopedie van Duitse wijn en een riesling freak besluiten om samen een boek te schrijven over het wijnland Duitsland? Dan krijg je een prachtig gedocumenteerd naslagwerk: vol met kennis, weetjes, tips en adembenemende foto’s. Het toeristisch bureau van Duitsland hoeft geen dure marketingcampagne op poten te zetten om Belgen en Nederlanders te overtuigen om hun land te bezoeken. Dit boek is zonder twijfel de mooiste reclamefolder die gemaakt kon worden. Ik ga vast mijn wandelschoenen prepareren en erop uit trekken om de 13 wijnregio’s te ontdekken. Duitsland , vaak nog onbekend en onbemind; maar daar komt ongetwijfeld verandering in. Proficiat Gerd en Marc! En dankjewel om jullie passie met het grote publiek te delen! Bart Sap
Gisteren is uw kostbare zending hier aangekomen. Hartelijk dank ervoor en al na de eerste keer doorbladeren een groot compliment aan u, de ontwerpers en de uitgever: in alle opzichten een prachtig werk! F. Andert, directeur Hoflössnitz (Sachsen)
Vorige week ontving ik ‘Wijnland Duitsland’. Wat een magnifiek boek hebben jullie geschreven. Mijn complimenten! Ik lees er dagelijks in. Wellicht het beste Nederlandstalige wijnboek dat ik ooit in mijn handen heb gehad. En zeker over Duitse wijnen is er volgens mij zelden of nooit iets beters en completer verschenen. Dank voor jullie grondige werk, de vele tips en achtergrondinformatie. Top! Rik Martens
Ik heb intussen het boek ontvangen en het volledig doorgenomen. Wat een meesterstuk. Ongelooflijk. Er bestaat geen ander “werkstuk” over de Duitse wijnen dat zo uitgebreid is. Dikke proficiat aan jullie. Dit is een boek dat vertaald moet worden en de referentie moet zijn voor Duitse Wijnen wereldwijd. F. Mommerency
Zeer uitgebreid met niet alleen verhalen over wijn maar ook wandelroutes, (w)etenswaardige adressen en veel meer. Makkelijk leesbaar en actueel. Een must have voor de liefhebber maar ook professional. T. Wortelboer, wijndocent
Wat als een levende encyclopedie van Duitse wijn en een riesling freak besluiten om samen een boek te schrijven over het wijnland Duitsland? Dan krijg je een prachtig gedocumenteerd naslagwerk: vol met kennis, weetjes, tips en adembenemende foto’s. Het toeristisch bureau van Duitsland hoeft geen dure marketingcampagne op poten te zetten om Belgen en Nederlanders te overtuigen om hun land te bezoeken. Dit boek is zonder twijfel de mooiste reclamefolder die gemaakt kon worden. Ik ga vast mijn wandelschoenen prepareren en erop uit trekken om de 13 wijnregio’s te ontdekken. Duitsland , vaak nog onbekend en onbemind; maar daar komt ongetwijfeld verandering in. Proficiat Gerd en Marc! En dankjewel om jullie passie met het grote publiek te delen! B. Sap
Gisteren is uw kostbare zending hier aangekomen. Hartelijk dank ervoor en al na de eerste keer doorbladeren een groot compliment aan u, de ontwerpers en de uitgever: in alle opzichten een prachtig werk! F. Andert, directeur Hoflössnitz (Sachsen)
Het wijnboek van het jaar is uit. Het meest complete en uitgebreide naslagwerk geschreven door Gerd Brabant en Marc Roovers. Dit boek is een must voor wie in wijn geïnteresseerd is. De geschiedenis, bodem, druivenrassen, wijnregio’s, wijnbouwers, wandelroutes en zoveel meer over het boeiende Duitsland komen aan bod in dit boek. Een absoluut meesterwerk. Y. Olbrechts, The Belgian Somm
Tot vorige week had ik nog twijfels bij de zin van wijninformatie in boekvorm. Alles staat toch op internet? Nu op een heerlijke manier van mijn sokken geblazen. Wat een prachtig fijn boek. Het nadeel is dat ik nu een voelbare hekel aan corona krijg, ik wil wandelen in de Duitse wijngebieden en snel. Het ligt hier op tafel, iedere dag op een andere bladzijde, ik leer elke dag iets bij en daarnaast geven lay-out en foto’s wat cachet en diepte aan mijn leefruimte. Chapeau Gerd en Marc, indrukwekkend maar ook deugddoend. Gomaar Laureyns, Weinakademiker
“Er worden tegenwoordig wijnboeken aan de lopende band gepubliceerd. Dit boek is anders, het is een naslagwerk dat volledig wil zijn, inclusief goede adresjes en wandelroutes. Ja, een levenswerk. (..) Het boek is beslist een absolute must voor elke fan van Riesling en andere Duitse wijnen.” Dirk Rodriguez, DM Vino!
“Kortom, het is geen algemeen boek over Duitsland en zijn wijnen geworden, maar een boek met up-to-date informatie, inclusief de nodige details, diepgang, duiding én toeristische tips. (…) Wijnland Duitsland: een liefdevolle Weinwanderung.” Frank Jacobs, PersWijn
Je kan heel de nieuwsbrief in zijn geheel in pdf downloaden:
Op 30 maart 2021 heeft de regionale vereniging VDP.Pfalz twee nieuwe leden aanvaard: Weingut Odinstal en Weingut Jülg.
Hansjörg Rebholz, voorzitter van VDP.Pfalz, is meer dan tevreden over de nieuwe leden: “Beide wijnhuizen behoren op hun eigen manier tot de allerbeste van de Pfalz”. Met de twee nieuwkomers groeit de regionale vereniging tot 27 leden.
Weingut Odinstal ligt op 350 meter hoogte boven het dorpje Wachenheim en is daarmee het hoogste wijngoed in de Mittelhaardt. In tijden van klimaatverandering biedt de hoogte zekere troeven: de druiven rijpen langzamer, waardoor de stijl van wijnen wat koeler is. Andreas Schumann, die leerde van wijnlegende Hans Günter Schwarz, is verantwoordelijk voor de wijn. Biodynamisch werk in de wijngaard en minimale interventie in de kelder zijn belangrijk in de filosofie van het huis.
Basalt, gekleurde zandsteen, mosselkalk en keuper definiëren de bodem. Daarop staan riesling, weissburgunder, auxerrois, silvaner, rieslaner en gewürztraminer aangeplant.
Alle wijnen gisten spontaan zonder temperatuurcontrole en ondergaan ook spontane zuurreductie. De wijnen blijven ongezwaveld op de fijne droesem en worden minimaal gefilterd voordat ze met een weinig zwavel worden gebotteld. De resulterende stijl is ingetogen en terughoudend. Riesling is zeker de variëteit die hier het meest authentiek de locatie weerspiegelt.
Een heel eind zuidelijker, in Schweigen-Rechtenbach tegen de grens met Frankrijk, ligt Weingut Jülg. Johannes Jülg, leerling van Klaus Peter Keller, cultiveert samen met vader Werner 20 hectare wijngaarden, waarvan de helft in Frankrijk en de andere de helft in Duitsland ligt. Op kalksteen, kalkmergel en gekleurde zandsteenbodems ligt de focus vooral op de burgundersoorten: spätburgunder, weissburgunder, grauburgunder en chardonnay, en verder nog riesling.
Het is vooral de kalk in de bodem die Johannes Jülg wil laten spreken: met pure en intense wijnen, die niet moeten onderdoen op internationaal vlak. Ook voor Sekt kan je hier terecht: kwaliteitsvolle schuimwijnen volgens de traditionele methode, van chardonnay, weissburgunder, riesling, spätburgunder of schwarzriesling (pinot meunier).
Bijzonder aan het wijngoed is de Weinstube, begonnen door grootmoeder Erika in 1962. Ze roerde hier in de potten tot 2019, toen ze de Franse sterrenchef Laurent Durst inhuurde om de zaak te runnen.
Meer over VDP en Pfalz, met uitgebreide aandacht voor Weingut Jülg en hun Weinstube én een portret van wijnlegende Hans Günter Schwarz kan je terugvinden in het boek “Wijnland Duitsland: ontdekken, proeven en beleven”…
Gerd Brabant en Marc Roovers hebben met Wijnland Duitsland een uniek naslagwerk geschreven. Een inspirerend boek, dat niet alleen heel wat achtergrond biedt over de wetgeving, de geschiedenis en de regio’s, maar ook elk wijngebied afzonderlijk belicht. Je vindt er specifieke informatie om elke wijnregio te doorgronden en portretten van wijnbouwers en persoonlijkheden die hen in al die jaren hebben geïnspireerd. Voor de wijntoerist of wandelaar bevat het boek wijnwandeltips, adressen van aanbevolen domeinen, restaurants en hotels. De auteurs spreken vanuit een rijke ervaring, hun teksten zijn doorspekt met anekdotes en leuke weetjes. Uit elke bladzijde blijkt hun passie en liefde voor Duitse wijnen. Kortom, een heerlijk boek om Duitsland als wijnland te begrijpen en te beleven.
Nooit eerder werd het wijnland Duitsland zo uitgebreid en smaakvol in kaart en beeld gebracht. Een niet te missen naslagwerk voor wijnliefhebbers en sommeliers!
Voorziene verschijningsdatum is 13 april 2021 • 420 pagina’s, hard cover • €45
Gerd is al meer dan 20 jaar actief in de Duitse wijnwereld, thans als medewerker van het Duits Wijninstituut, docent bij Syntra, spreker voor heel wat wijnverenigingen, gastschrijver van toeristische Duitslandbijdragen voor het online lifestyle magazine www.june.be en als organisator van evenementen/wijn(wandel)reizen rond Duitse wijn. Drie jaar geleden werd hij door VDP (Verband deutscher Prädikatsweingüter) in Berlijn bekroond voor zijn jarenlange inzet om Duitse wijn te promoten in België. Hij had ook 10 jaar lang een wekelijkse wijnrubriek in De Morgen en importeerde 18 jaar lang Duitse wijn. De wijnzaak (Vinikus&Lazarus) liet hij in 2018 over aan zijn vennoot Jeroen om zich te focussen op de kern van de passie: Duitse wijn, maar dan als ambassadeur met nadruk op marketing, toerisme en educatie. Zijn grootste passie is een wijnregio al wandelend te ontdekken, de beste manier om een landschap in detail te ontdekken. Partner in crime daarvoor is zijn VW busje, waarmee hij maandelijks naar Duitsland trekt. Van kinds af aan kwam Gerd in contact met Duitsland, zijn moeder is er geboren en een deel van de familie woont er nog steeds.
Marc zette zijn eerste stappen als wijnliefhebber in 1984. Vele jaren later kruiste Duitse wijn zijn pad, en samen met zijn wijnvriend Rudi startte hij in 2011 de wijnblog Vrienden van de Riesling. Met oog voor detail en zin om zich te verdiepen inzake Riesling uit Duitsland groeide de wijnblog uit tot een community van gepassioneerde Rieslingliefhebbers die regelmatig samen Duitse wijnen proeven. Zo werd ervaring en kennis opgebouwd, die beslist uniek mag genoemd worden in België. Uiteraard dragen de regelmatige trips naar Duitsland daar aan bij. Naast de eigen wijnblog is Marc ook gastschrijver voor Ken Wijn (het magazine van de Vlaamse Wijngilde)en schreef hij een stukje rond Riesling en Sekt in het boek “Mousserende Wijn, de praktijk” van Koen Podevijn (uitgave 2020).
Ruim twee jaar geleden maakte VDP.Die Prädikatsweinguter voor het eerst een eigen regelgeving over Sekt bekend. De details kan u lezen in dit artikel, maar in essentie kwam het erop neer dat leden van VDP voor het produceren van schuimwijn moesten uitgaan van de VDP-herkomstpiramide. Overeenkomstig met de classificatie voor stille wijnen -VDP.Gutswein, VDP.Ortswein, VDP.Erste Lage en VDP.Grosse Lage – zou schuimwijn dan VDP.Gutssekt, VDP.Ortssekt, VDP.ERSTE LAGE® Sekt en VDP.GROSSE LAGE® Sekt worden. Klassieke flesfermentatie voor de tweede gisting (méthode traditionnelle) was verplicht, en VDP.Gutssekt en VDP.Ortssekt moesten tenminste 15 maanden op de droesem (“sur lattes”) rijpen, VDP.Lagensekt en alle jaargangwijnen (“millésimé“) minstens 36 maanden.
Deze strikte regelgeving ging natuurlijk voorbij aan de gangbare opvattingen over de prodcutie van grote schuimwijnen. De grote wijnen in Champagne worden voornamelijk gemaakt van blends van wijnen afkomstig van verschillende wijngaarden, van verschillende druiven, van verschillende oogstjaren. Net de kunst van het assembleren van de verschillende “Vins Clairs” (de stille basiswijnen) kenmerkt de stijl van een Champagneproducent. De strenge VDP-regels maakte het moeilijk voor leden van de VDP om snel in te spelen op de groeiende belangstelling voor kwalitatieve Duitse schuimwijn. De eigenschappen van een wijngaard om een grote stille wijn voort te brengen zijn simpelweg niet dezelfde als de vereisten om een grote Sekt voort te brengen. Druiven voor schuimwijn worden over het algemeen vroeger geoogst, om een wat hogere aciditeit en frisheid te behouden. Door de tweede gisting worden de locatiespecifieke karaktertrekken van de druif naar de achtergrond verdreven. De complexe aroma’s van de autolyse of de rijpingstonen van het lange verblijf op de gistresten komen ervoor in de plaats.
Het VDP.Sekt.Statut werd eind 2020 grondig aangepast. VDP schrijft over de belangrijkste wijziging: “Erkennend dat een schuimwijnclassificatie die uitsluitend op oorsprong gebaseerd is, zoals bij wijn, niet helemaal recht doet aan de beste Duitse sekten, kunnen cuvées van druivensoorten en wijngaarden het spectrum van VDP.Sekt verrijken.“
In de hoogste klasse spreekt de VDP voortaan van VDP.Sekt en VDP.Sekt.Prestige®. De wijnen krijgen een kwaliteitszegel dat afgebeeld moet worden op het etiket. Voor deze categorie van schuimwijnen gelden regels die de VDP oplegt aan haar leden. Daarnaast mag een VDP lid nog altijd een Sekt maken buiten deze classificatie, in de basiskwaliteit dus. Daarvoor gelden dan enkel de wettelijke richtlijnen.
VDP.SEKT.STATUT
VDP.SEKT
VDP.SEKT. PRESTIGE®
Productie- methode
Traditionele methode met flesrijping
Traditionele methode met flesrijping
Flesrijping
Minimum 15 maanden
Minimum 36 maanden
Jaargang
Jaargang vermelden is niet verplicht. Indien vermelding van jaargang: minimum 24 maanden flesrijping
Altijd met jaargangvermelding; minimum 36 maanden flesrijping
Cuvées
Blends van verschillende druivenrassen en verschillende wijngaarden zijn toegelaten
Blends van verschillende druivenrassen en verschillende wijngaarden zijn toegelaten
Herkomst- vermelding
Dorpsnaam is toegelaten maar niet verplicht
Wijngaardnaam is toegelaten maar niet verplicht
Oogst
Druiven moeten van het wijnbedrijf afkomstig zijn. Handmatige oogst is verplicht.
Druiven moeten van het wijnbedrijf afkomstig zijn. Handmatige oogst is verplicht.
Druivenrassen
worden bepaald door de regio’s
worden bepaald door de regio’s
Controle
Kwalificatietest als onderdeel van regionale wijnproeverij
Verplichte kwalificatietest voordat de Sekt op de markt wordt gebracht
Uit de perstekst van VDP plukken we nog: “Traditionele rijping op fles is verplicht voor zowel VDP.SEKT als VDP.SEKT.PRESTIGE®. Schuimwijnen met vermelding van jaargang moeten minimaal 24 maanden (VDP.SEKT) of 36 maanden (VDP.SEKT.PRESTIGE®) op de droesem rijpen. “Grote Sekte” kunnen ook veel langer rijpen dan de minimumrichtlijnen. De strenge productievoorschriften van de VDP gelden ook voor de productie van de basiswijnen waarvan de Sekt geproduceerd wordt. Zo wordt onder meer bepaald dat Sekt geproduceerd in overeenstemming met het VDP.SEKT.STATUT afkomstig moet zijn van de eigen wijngaarden van het wijngoed. Van snoeien tot oogsten – traditioneel wat vroeger voor schuimwijnen-: al het werk in de wijngaard moet met de hand worden uitgevoerd. Daarnaast zal elke regio de eigen toegestane variëteiten voor VDP.SEKT en VDP.SEKT.PRESTIGE® definiëren; typisch zijn dit riesling en de burgunderrassen, aangevuld met regionale klassiekers. De flexibiliteit op regionaal niveau weerspiegelt het inzicht dat een classificatie van Sekt die enkel en alleen op de oorsprong is gericht, belangrijke aspecten van het spectrum van fijne Duitse Sekt over het hoofd ziet. Als gevolg hiervan zullen ook blends van druivenrassenrassen en cuvées van afzonderlijke locaties worden toegestaan.“
Het enige waar wat bezorgdheid over geuit zou kunnen worden is dat de basisschuimwijn van een VDP-bedrijf wel met het VDP-logo mag gebotteld worden, maar niet meer volgens de interne VDP-richtlijnen moet geproduceerd worden. Enkel de Duitse wijnwetgeving is van toepassing. Dat is een verregaande versoepeling, als men weet dat voor “Deutscher Sekt” de wet erg toegeeflijk is en zegt dat die “in de regel” geproduceerd wordt door tweede gisting op fles, met ten minste 9 maanden rijping op gistresten. Maar dat wil niet noodzakelijk zeggen dat de traditionele methode gebruikt moet worden.
Al bij al is dit het nieuwe VDP.SEKT.STATUT een positieve en een logische aanpassing van de interne regelgeving van de VDP. Het voorziet de kwaliteitsgerichte producenten van de noodzakelijke mogelijkheden en vrijheid om Sekt terug op de wereldkaart van de betere schuimwijnen te zetten.
Het VDP.SEKT.STATUT zoals op de VDP website gepubliceerd
Meer over Sekt, de geschiedenis, de wetgeving, de productiemethodes, en de recente revival, ook bekend als het “Sektwunder”, kan je terugvinden in het boek “Wijnland Duitsland: ontdekken, proeven en beleven”…
Dat 2021 mag brengen wat in 2020 niet kon of mocht, geachte lezers, beste vrienden.
Het was misschien een beetje stil op deze blog, dat kwam omdat ik enkele maanden met andere schrijfsels bezig was. Zie hieronder.
Maar gelukkig zijn jullie wel hier wel blijven lezen en klikken. De cijfertjes van 2020 sluiten dan ook af met zo’n 18% meer bezoekers dan vorig jaar, waardoor we weer kunnen aansluiten bij de cijfertjes van topjaar 2018. Hartelijk dank hiervoor!
Voor volgend jaar beloof ik beterschap, meer artikels hier, en hopelijk weer terug boeiende degustaties met vrienden, bekenden en wie weet ook enkele nu nog onbekenden.
De allerbeste wensen voor het Nieuwe Jaar !
“WIJNLAND DUITSLAND: ontdekken, proeven en beleven”, het eerste boek van Gerd Brabant en Marc Roovers! Voorziene publicatie is april/mei 2021 – ca. 380 pagina’s – hard cover – €45
Reserveer alvast je exemplaar of bestel een cadeaubon!
Wijnland Duitsland Ontdekken, proeven en beleven
Gerd Brabant • Marc Roovers
Gerd Brabant en Marc Roovers werken sinds enkele maanden aan hun eerste boek over Wijnland Duitsland. Een inspirerend boek, dat niet alleen heel wat achtergrond biedt over de wetgeving, geschiedenis en de regio’s, maar ook elke wijnregio afzonderlijk belicht. Daarin vind je portretten van wijnbouwers en persoonlijkheden die hen in al die jaren hebben geïnspireerd. En voor de oenotoerist of wandelaar is er in elke regio een uitgebreide wijnwandeltip, adressen van aanbevolen domeinen, restaurants en hotels.
Kortom, een uniek boek om Duitsland als wijnland te begrijpen en te beleven.
Je betaalt nog niets. Wanneer het boek klaar is (april-mei 2021), ontvang je per mail meer informatie over de afhalings- en verzendmogelijkheden. We broeden ook op een plan om een pop-up wijnbar in Merchtem te openen, waar je het boek zal kunnen komen afhalen, van een glas Duitse wijn zal kunnen genieten en een babbel kan doen met de auteurs. De prijs van het boek zal €45 bedragen, exclusief verzendingskosten.
Vul alle gegevens in het bestelformulier in, zowel van jou (schenker) als van de gelukkige ontvanger.
Wij sturen per mail de factuur (€45) naar jou. Na ontvangst van de betaling zenden we de bon per post naar jou (schenker).
Je overhandigt de bon aan de gelukkige ontvanger.
Zodra het boek klaar is (april-mei 2021) nemen we contact op met de ontvanger en spreken we verder af. De waarde van de bon is exclusief verzendingskosten van het boek. We voorzien echter ruime mogelijkheden om het boek af te halen. Zo denken we aan een pop-up wijnbar in Merchtem en enkele extra afhaalpunten. Daar zal het mogelijk zijn om van een glas Duitse wijn te kunnen genieten en een babbel te doen met de auteurs.
Gerd is al meer dan 20 jaar actief in de Duitse wijnwereld, thans als medewerker van het Duits Wijninstituut, docent bij Syntra, spreker voor heel wat wijnverenigingen, gastschrijver van toeristische Duitslandbijdragen voor het online lifestyle magazine www.june.be en als organisator van evenementen/wijn(wandel)reizen rond Duitse wijn. Drie jaar geleden werd hij door VDP (Verband deutscher Prädikatsweingüter) in Berlijn bekroond voor zijn jarenlange inzet om Duitse wijn te promoten in België. Hij had ook 10 jaar lang een wekelijkse wijnrubriek in De Morgen en importeerde 18 jaar lang Duitse wijn. De wijnzaak (Vinikus&Lazarus) liet hij in 2018 over aan zijn vennoot Jeroen om zich te focussen op de kern van de passie: Duitse wijn, maar dan als ambassadeur met nadruk op marketing, toerisme en educatie. Zijn grootste passie is een wijnregio al wandelend te ontdekken, de beste manier om een landschap in detail te ontdekken. Partner in crime daarvoor is zijn VW busje, waarmee hij maandelijks naar Duitsland trekt. Van kinds af aan kwam Gerd in contact met Duitsland, zijn moeder is er geboren en een deel van de familie woont er nog steeds.
Marc zette zijn eerste stappen als wijnliefhebber in 1984. Vele jaren later kruiste Duitse wijn zijn pad, en samen met zijn wijnvriend Rudi startte hij in 2011 de wijnblog Vrienden van de Riesling. Met oog voor detail en zin om zich te verdiepen inzake Riesling uit Duitsland groeide de wijnblog uit tot een community van gepassioneerde Rieslingliefhebbers die regelmatig samen Duitse wijnen proeven. Zo werd ervaring en kennis opgebouwd, die beslist uniek mag genoemd worden in België. Uiteraard dragen de regelmatige trips naar Duitsland daar aan bij. Naast de eigen wijnblog is Marc ook gastschrijver voor Ken Wijn (het magazine van de Vlaamse Wijngilde)en schreef hij een stukje rond Riesling en Sekt in het boek “Mousserende Wijn, de praktijk” van Koen Podevijn (uitgave 2020).
De wijnwetgeving in Duitsland wordt binnenkort weer gewijzigd.
Op deze blog kan je al een lange reeks artikels over de ingewikkelde Duitse wijnwetgeving lezen, geschreven in 2015 en 2016 (via deze link te herlezen – en nodig aan een update toe).
Wat vooraf ging: De Duitse wijnwetgeving van 1971 kort samengevat
In 1971 werd in de Duitse wijnwetgeving een classificatiesysteem ingevoerd waarbij de herkomst van een wijn werd vastgelegd. Een “Qualitätswein bestimmte Anbaugebiete” (QbA) moet uit een van de 13 vooropgestelde wijnbouwgebieden afkomstig zijn. Elk gebied is verdeeld in ”Bereiche” of districten, waarvan er 41 zijn vastgelegd. Binnen een Bereich kunnen individuele wijngaarden gegroepeerd worden, wat men “Grosslagen” noemt. Momenteel telt men 165 Grosslagen. Zowel de termen Bereich als Grosslage zijn zeer omstreden.
De benaming van een Bereich gelijkt dikwijls of is zelfs identiek als een Einzellage, een individuele wijngaard van een hoger kwaliteitsniveau. In de Rheingau bvb heeft het Bereich Johannisberg dezelfde naam als de beroemde topwijngaard Johannisberg.
Voor Grosslage: zie verderop in dit artikel.
En zelfs met de benaming Einzellage (unieke wijngaarden) is er met de invoering van de wijnwet in 1971 een probleem gecreëerd. De meer dan 30.000 toen gekende wijngaarden werden teruggebracht tot zo’n 2600 Einzellagen.
De wet vereiste dat een Einzellage tenminste vijf hectare groot moest zijn. Een groot aantal befaamde wijngaarden verdween hierdoor, of werd samengevoegd en onderdeel van wijngaarden met een andere of zelfs nieuwe naam.
Binnen de herkomstclassificatie is er een kwaliteitsclassificatie van kracht. Deze classificatie is gebaseerd op het suikergehalte van de most tijdens de oogst. Het uitgangspunt hier is dat hoe meer suiker in de most aanwezig is, hoe beter de wijn zal worden, en dus een hogere kwaliteitscategorie zal krijgen. Om van “kwaliteitswijn” of QbA te mogen spreken is een minimum suikergehalte vereist van 55° tot 72° Oechsle, wat niet erg hoog is.
Een stap hoger in kwaliteit zijn de Prädikatsweine. In tegenstelling tot de QbA wijnen is chaptalisatie hier verboden. Deze categorie is nog eens onderverdeeld in vijf onderverdelingen, de gekende “Prädikate”. Met telkens toenemend mostgewicht zijn dit: Kabinett, Spätlese, Auslese, Beerenauslese, Trockenbeerenauslese. De absolute vereisten wat mostgewicht betreft zijn afhankelijk van het herkomstgebied: in warmere gebieden liggen de minimumvereisten hoger dan in koelere regio’s. Dit systeem werd in 1971 ingevoerd vanwege het koele, noordelijke klimaat van Duitsland, waar volledige rijpheid van oudsher moeilijk te bereiken was.Met de klimaatverandering en een betere wijnbouw is volledige rijpheid tegenwoordig echter niet meer zo moeilijk te bereiken. Door de herziening van het aloude Prädikatsysteem in 1971 werd kwaliteit verbonden aan rijpheid en gemeten in °Oechsle. Prädikatwijnen, ooit het paradepaardje van de Duitse wijncultuur, konden vanaf nu afkomstig zijn van een wijngaard waar eens aardappelen geteeld werden. Met dit op suikergehalte gebaseerde kwaliteitssysteem negeerde men de historisch bewezen superioriteit van bepaalde wijngaardsites en de kwaliteitsverschillen tussen producenten.Alleen te oordelen naar het etiket, lijkt een Riesling Spätlese van een toegewijde wijnmaker afkomstig van een topwijngaard van dezelfde kwaliteit te zijn als een Spätlese van een industriële producent afkomstig van een mindere wijngaard of Grosslage.
Binnenkort komt er dus een aanpassing van de wijnwet.
Op 11 februari 2020 verscheen een krantenartikel in de Algemeine Zeitung waarin Ingo Steintz de besluiten van het bestuur van de Duitse Wijnbouwvereniging vrijgaf. Ingo Steintz is vice-voorzitter van de Duitse Wijnbouwvereniging en voorzitter van de Wijnbouwvereniging van Rheinhessen.
De besluiten waarover het artikel ging waren het resultaat van onderhandelingen die tot die tijd in het striktste geheim verlopen waren.
Om een idee te geven, Anne Krebiehl vertelt in haar video op 67 Pall Mall terloops dat ze van de op til zijnde wetswijziging al iets vernomen had op de VDP.Weinbörse in 2018. Sindsdien heerste er absolute windstilte.
Volgens het besluit van de Duitse wijnbouwvereniging zou de wetgever, dus de Duitse Bondsdag, een hiërarchie van vier niveaus in de wijnwet moeten opnemen.
Die vier niveaus zijn: 1 Gutswein (domeinbenaming) 2 Region/Großlage (streekbenaming) 3 Ortswein (dorpsbenaming) 4 Lagenwein (wijngaardbenaming)
Vooral over het tweede niveau was veel discussie. De vermaledijde term Grosslage wordt hier immers weer naar voren geschoven.
Wat zegt de huidige Wijnwet over Grosslage?
Het begrip “Grosslage” / “Großlage” verzamelt een aantal van de unieke kleine wijngaarden en maakt er een groot geheel van. Dikwijls is het oppervlakte van een Grosslage verspreid over verschillende gemeenten. Grosslage kan met vertalen als “collectieve wijngaard”. Door het invoeren van deze omschrijving is men volledig voorbij gegaan aan de unieke eigenschap van de individuele wijngaarden die er deel van uitmaken. Momenteel telt Duitsland 165 Grosslagen. De gemiddelde grootte van een Grosslage is 600 hectare. Wijnen met vermelding van een Grosslage kunnen uit één bepaalde wijngaard afkomstig zijn, maar mogen evengoed versneden worden met wijnen van andere wijngaarden binnen de Grosslage. Voor de gemiddelde consument is het virtueel nagenoeg onmogelijk om een onderscheid te maken tussen een wijn met een Grosslage vermelding en een wijn afkomstig van een Einzellage. Wie kan zeggen of de Forster Mariengarten een Grosslage of een Einzellage is, en wat is het verschil dan met de Forster Kirchenstück? Mariengarten is een Grosslage, die over drie gemeenten in de Pfalz reikt, dus niet enkel Forst, Kirchenstück is een van de beroemste en duurste wijngaarden in Forst, een Einzellage dus, en behoort tot de Grosslage Mariengarten.
Het artikel in de Algemeine Zeitung zorgde voor een stroomversnelling. Op 13 februari voelde het Bundesverband zich genoodzaakt om de voorstellen van de Duitse Wijnbond officieel bekend te maken. Die voorstellen waren inmiddels aan het Ministerie van Landbouw overgemaakt in de vorm van een wetsvoorstel voor hervorming van de wijnwet.
De achtergrond
In wezen gaat het erom het gaat erom de Duitse wijnbouw aan de Europese en internationale wetgeving aan te passen. Daarbij komen de hervormingen er onder druk van de internationale markten en de industrie. De beschermde oorsprongsbenaming wordt verder verfijnd, en moeten staan voor een duidelijk profiel en gebaseerd zijn op het principe van “hoe kleiner de herkomst, hoe hoger de kwaliteit“. De doelstellingen van de hervorming is om het systeem van kwaliteit en etiket om te zetten in een nieuw, vereenvoudigd en transparanter systeem. De profilering van de beschermde oorsprong moet gebaseerd zijn op twee principes:
“De aanduiding van een oorsprong bevat een belofte van kwaliteit.” en “Kleinere oorsprong moet een grotere belofte van kwaliteit bevatten.”
Federaal minister van Landbouw Julia Klöckner verklaart het als volgt:
“Met de wijziging van de wijnwet willen we nieuwe marketingperspectieven openen voor onze wijnbouwers in Duitsland, meer toegevoegde waarde behalen en het marktaandeel van Duitse wijnen vergroten. Ik vind het bijzonder belangrijk dat alle producentengroeperingen in gelijke mate van de herziening profiteren. Hiervoor is een uniform wettelijk kader cruciaal. Enerzijds als leidraad voor de wijnbouwers, anderzijds om de nieuwe wijnprofielen duidelijk en begrijpelijk aan de consument te communiceren.”
Enkele details
De voorgestelde kwaliteitsdriehoek
Er komt dus een nieuw systeem met vier oorsprongsniveaus.
Het eerste niveau krijgt een beschermde oorsprongsbenaming g.U. (Geschützte Ursprungsbezeichnung). De wijnen hebben het niveau van de Gutsweine (domeinbenaming). De tot dusver geldende specificaties blijven van kracht.
Tweede niveau: Großlage/Bereich/Region Voor dit niveau is de verplichte toevoeging van het “gebied” of “regio” vereist, voorafgaand aan de naam van de Grosslage (gemeente + Grosslage). Na een overgangsperiode van 3 jaar zou enkel nog de vermelding van Bereich toegelaten worden, en na nog eens 5 jaar moet worden nagegaan of dit kwaliteitsniveau kan worden weggelaten of dat de aanduiding voor Grosslage op dezelfde manier wijze kan als voor Bereich (dus zonder gemeentelijke naam).
Derde niveau: Orstweine De gekende Ortsweine (dorpsbenaming) krijgen als verplichting om de naam van de gemeente te vermelden, en de volgende minimumcriteria worden voorgeschreven: het mostgewicht moet minimaal van Predikaatniveau zijn; als vroegst toegelaten verkoopdatum wordt 1 januari van het jaar volgend op de oogst vooropgesteld.
Vierde niveau: Lagenweine
Voor de Lagenweine, wijnen afkomstig van een individuele wijngaard, moet het dorp en de wijngaard vermeld worden, en gelden de regels dat het minimum mostgewicht minstens van Predikaatniveau moet zijn; de vroegste verkoopdatum is 1 maart van het jaar volgend op de oogst; restzoete wijnen van meer dan 20 g/l residuele suiker moeten een Predikaataanduiding krijgen.
Reactie van VDP
VDP is de elitevereniging van Duitse wijnproducenten, opgericht in het jaar 1910. VDP staat voor “Verband Deutscher Prädikatsweingüter”, tegenwoordig korter “VDP.Die Prädikatsweingüter”. Als tegenreactie op de wijnwet van 1971 voerde de vereniging een een eigen VDP classificatie in die sinds 2012 in haar huidige vorm bestaat. Die VDP classificatie baseert zich voornamelijk op de herkomst. Hier is men strikt uitgegaan van het principe “Hoe kleiner de oorsprong, hoe hoger de kwaliteit.”
Op de site van VDP lees je “dat de VDP.classificatie geen deel uitmaakt van de officiële Duitse wijnwet, maar eerder een in-house statuut is van de domeinen die lid zijn van VDP, voor wie de kwaliteit van een wijn gedefinieerd wordt door het “terroir”, waarbij dus oorsprong en kwaliteit inherent aan elkaar zijn verbonden. Hoewel deze classificatie enkel bindend is voor leden van VDP, is ze bezielend voor de Duitse wijncultuur als geheel.”
De vier kwaliteitstrappen van de VDP wijnen
Op diezelfde 13de januari al schrijft het VDP een “brandbrief” over deze voorstellen.
Daarin verklaart het verbond dat de Duitse wijnbouwsector een structurele crisis doormaakt, met een verlies in de binnenlandse verkoop tot minder dan 40 procent van de markt, enorme exportdalingen en over het algemeen een acute moeilijke situatie voor wijnmakers en bedrijven. Wijnmakers zouden ook de huidige wetgeving niet meer tolereren. VDP vraagt om duidelijkere profilering, veel verdergaande beperkingen en een sterkere differentiatie van de markt.
Het VDP roept ook op tot het afzien van het gebruik van Grosslage omdat consumenten deze benaming niet van Einzellagen kunnen onderscheiden.
De voorstellen van VDP zijn niet zinloos of onbelangrijk: “Het nieuwe systeem is gebaseerd op basis van herkomst (Gebiet, Ort, Lage), die als zodanig ook voor de consument goed herkenbaar moet zijn. Het verschil tussen een onherkenbare Grosslage, waarvoor de voorschriften voor “Gebied” gelden, en een unieke Einzellage (bijvoorbeeld Deidesheimer Paradiesgarten naast Deidesheimer Hofstück of Piesporter Goldtröpfchen naast Piesporter Michelsberg) is voor geen enkele consument te onderscheiden. Het falen van de hele hervorming is daarmee niet onwaarschijnlijk. Een mogelijk compromis, dat echter ook moeilijk te verdedigen is, is om de vermelding ‘Region’ voor de naam van de Grosslage te plaatsen (bijvoorbeeld Deidesheimer Paradiesgarten naast de Region Deidesheim Hofstück, Piesporter Goldtröpfchen naast de Region Piesporter Michelsberg).”
Wat dit betreft zou het trouwens veel zinvoller zijn om nieuwe regionale namen te bedenken en te introduceren, zodat die geassocieerd kunnen worden met toeristische bestemmingen, want dan weer een meerwaarde voor de consument zou zijn.
Tot slot
Het zal duidelijk zijn dat een ingrijpende wetswijziging zoals hier wordt voorgesteld niet op korte tijd kan verwezenlijkt worden. Uit goede bron verneem ik dat het minstens anderhalf tot twee jaar en mogelijk veel langer gaat duren vooraleer we in de praktijk iets van de nieuwe wet zullen merken.
Het mag trouwens ook duidelijk zijn dat de nieuwe wet grotendeels is geschreven op maat van de grote Kellereien, die zo hun wijn met een aantrekkelijke maar in feite nietszeggende benaming aan de man gaan kunnen blijven brengen.
Hoe de nieuwe wet geïntegreerd zal worden in het bestaande systeem gebaseerd op suikergehalte van de most blijft voorlopig ook helemaal onduidelijk.
Afwachten wat dit voor ons als wijnliefhebber allemaal gaat betekenen.
Rohkost… Het begrip komt overgewaaid uit Duitsland. Letterlijk vertaald betekent het woord natuurlijk gewoon “rauwkost”. Maar wijnliefhebbers, of liever schuimwijnliefhebbers, weten wel beter. (*)
Op een Rohkost proeverij proef je Sekt in drie vormen. De stille wijn waaruit de schuimwijn uiteindelijk zal geboren worden, de niet-afgewerkte schuimwijn nadat de gisting op fles is gebeurd, en het uiteindelijke afgewerkte product, met dosage en flesrijping.
Op een regenachtige maandag in maart nodigde Arne De Bruyne van Vinsekt drie Sektproducenten uit naar Antwerpen voor een eigen Rohkost evenement.
Op het programma: proeven van drie versies van drie schuimwijnen van drie wijnhuizen.
De drie versies zijn telkens: de stille basiswijn, de Rohsekt oftewel de niet afgewerkte schuimwijn na de tweede gsiting in de fles, en het eindproduct, na dosage en verdere kelderrijping. Grundwein, Rohsekt en Fertigsekt, dat zijn de Duitse termen hiervoor.
Schloss Vaux Sekt Manufaktur Na twee jonge wijnmakers is dit een eeuweling. Schloss Vaux heeft meer dan 150 jaar traditie in Sekt maken. Het bedrijf ligt in Eltville am Rhein in Rheingau.
Schloss Vaux ontleent zijn naam aan een klein dorpje aan de Moezel nabij Metz in Frankrijk. In 1868 begonnen drie broers in Berlijn met de productie van Sekt, waar toen veel vraag naar was. Na een turbulente periode van ruzie, advocaten en rechtszaken verhuisden ze na de Eerste Wereldoorlog naar hun huidige locatie in de Rheingau. Het is een beursgenoteerd bedrijf, maar met slechts een zestigtal aandeelhouders. Sinds 2014 heeft Vaux een eigen wijngaard in Geisenheim; voorheen kwam alles van enkele telers met langlopende contracten, met wie ze trouwens nog steeds samenwerken. De Sekt maken ze van riesling, pinot noir en pinot blanc.
Van Schloss Vaux proeven we de basiswijn, Rohsekt en eindproduct van: Cuvée Vaux 2016
Rheingauer Réserve 2015
Rosé Réserve 2015
Christoph Graf, verkoopsmanager van Schloss Vaux is aanwezig in Antwerpen.
Cuvée Vaux 2016 Cuvée Vaux is nagenoeg elk jaar een assemblage 50% pinot blanc of Weissburgunder, 25% pinot noir of Spätburgunder en 25% riesling.
Grundwein: Cuvée Vaux 2019 Rode appeltjes, kleine bosaarbeidtjes, kruiden, sap en fruitigheid. “Mouth smacking” lekker, goede structuur, mooi en al toegankelijk. Rohsekt: Cuvée Vaux 2018
Deze Sekt heeft nu 12 maanden rijping gekregen. Gesloten, gist en pitvruchten. Nog groen en gistig in de mond. Erg jong en springerig, moet nog verder versmelten. Fertigsekt: Cuvée Vaux 2016
Minstens 24 maanden wordt deze wijn bewaard, dosage is 6,8 g/l Mooie neus van geel en wit fruit, toets van brood en gist. Sappig wit fruit met zachte citruszuurtjes. Mooie, toegankelijke Sekt.
Rheingauer Réserve 2015 Grundwein: Rheingau Riesling 2019 Riesling uit Geisenheim, op löss, klei en mergel. Malolactische fermentatie werd doorgevoerd, 25% rijpt op grote vaten, de rest op inox. Klassiek riesling in de neus, met wit fruit en citrus; strak met grapefruit en citroenschilletjes, iets groen. Strenge basiswijn. De zuren nemen tijdens heel het proces af, zegt Christoph. De totale aciditeit neemt bijna met 1 g/l af. Rohsekt: Rheingauer Réserve 2018 Ingetogen wit fruit, beetje gistigheid en groene citrus. Sappig maar nog strak en groen, met limoen, citrus en pompelmoes. Fertigsekt: Rheingauer Réserve 2015
40 maanden rijping, dosage van 7,2 g/l Minerale olie in de neus, rijper geel fruit, citrusschilletjes. De merkbare zuurtjes worden gecounterd door de dosage, die samen met het rijpe gele fruit voor evenwicht zorgt. Goede lengte. Mooi inzetbaar als aperitief.
Rosé Réserve 2015 Voor het 150-jarig jubileum van Schloss Vaux werd de Reserve-lijn in magnum gelanceerd. Spätburgunder of pinot noir van diverse klonen uit de wijngaarden van Geisenheim. 35% rijpt op eik. Grundwein: Rosé Réserve Pinot Noir 2019 Klein rood en exotisch fruit; rood fruit, zure aardbei en citruszeste, kruiden en een pepertje in de mond. Erg primair nog. Rohsekt: Rosé Réserve 2018
We proeven deze Sekt na 9 maanden rijping.
Gistig, wit pitfruit, zeste; rechtlijnig en strak, zuurtjes, tannineuze afdronk, pompelmoes. Fertigsekt: Rosé Réserve 2015 (Magnum)
Gedegorgeerd rond Kerstmis 2019, dus bijna vier jaar sur lattes. Slechts 150 magnums werden geproduceerd. 6,2 g/l dosage. De wijn heeft amper kleur, wat opmerkelijk is voor een Sekt die Rosé wordt genoemd. Heel mooie, rijpe, complexe neus met rood fruit, cacao, autolyse met gebak en brood. Sappig ziltig en complex, rode en gele appeltjes, tikje grapefruit en citrus. Grote intensiteit en lengte. Heel mooie Sekt!
De wijnen van Schloss Vaux zijn heel toegankelijk en een beetje allemansvriend. De dosage is iets hoger dan bij Griesel & Compagnie en Krack. Daartegenover staat dat de afgewerkte sekten een langere kelderrijping hebben gekregen. Dat alles resulteert in iets minder eigenheid, maar een grote inzetbaarheid, van aperitief tot bij de maaltijd.
Speciale vermelding voor de magnum Rosé Réserve 2015, dat is een machtige wijn.
Slot
Heel veel dank aan Arne van VinSekt om dit evenement te organiseren en om mij uit te nodigen op deze unieke degustatie.
Het is niet evident om nog een wijnhandel op te starten, maar door de focus te leggen op de betere Duitse schuimwijnen heeft Arne De Bruyne alleszins een eigenheid gecreëerd die nog geen gelijke heeft in het Vlaamse wijnlandschap. Via de Facebook pagina of de VinSekt website vernemen we binnenkort wellicht meer over de doorstart van VinSekt, van een pop-up naar VinSekt2.0.
Ik kijk er alvast naar uit. Ook dank aan de aanwezige wijnmakers Christian Krack (Sekthaus Krack), Niko Brandner (Griesel & Compagnie) en Christoph Graf (Schloss Vaux) om dit alles mogelijk te maken.
Rohkost… Het begrip komt overgewaaid uit Duitsland. Letterlijk vertaald betekent het woord natuurlijk gewoon “rauwkost”. Maar wijnliefhebbers, of liever schuimwijnliefhebbers, weten wel beter. (*)
Op een Rohkost proeverij proef je Sekt in drie vormen. De stille wijn waaruit de schuimwijn uiteindelijk zal geboren worden, de niet-afgewerkte schuimwijn nadat de gisting op fles is gebeurd, en het uiteindelijke afgewerkte product, met dosage en flesrijping.
Op een regenachtige maandag in maart nodigde Arne De Bruyne van Vinsekt drie Sektproducenten uit naar Antwerpen voor een eigen Rohkost evenement.
Op het programma: proeven van drie versies van drie schuimwijnen van drie wijnhuizen.
De drie versies zijn telkens: de stille basiswijn, de Rohsekt oftewel de niet afgewerkte schuimwijn na de tweede gisting in de fles, en het eindproduct, na dosage en verdere kelderrijping. Grundwein, Rohsekt en Fertigsekt, dat zijn de Duitse termen hiervoor.
Sekthaus Krack vinden we in Deidesheim (Pfalz). Ook dit is een jong bedrijf.
De drie broers Christian, Felix en Axel Krack maken nog maar sinds 2015 hun schuimwijnen, maar grootvader was wijnmaker en het was vader die voor het eerst Sekt produceerde in Deidesheim.
Alle drie hebben ze opleiding gevolgd bij bekende domeinen in Duitsland en in het buitenland, en daarnaast hebben ze wijnbouw gestudeerd in Geisenheim. Christian werkte bij von Winning en Philipp Kuhn, Axel heeft zijn vader lang in Sektkellerei am Turm geholpen en heeft ook veel ervaring opgedaan in Zuid-Afrika, en Felix liep stage bij Bürklin-Wolf, von Winning en Mario Zelt.
Enkele trefwoorden hier: biologische druiven zonder gecertificeerd te zijn, weinig zwavel, opvoeding op 500 liter vaten, tussen de twee en drie jaar “sur lattes”. Lage dosering zorgt ervoor dat de wijnen hun karakter behouden. De wijnen krijgen hierdoor een eigenheid, een ietwat wild karakter dat in alle geproefde sekten te herkennen was.
Van Sekthaus Krack proeven we de basiswijn, Rohsekt en eindproduct van: Riesling Brut 2017
Blanc de Blancs Brut Nature 2017
Blanc et Noir Brut 2017
Christian Krack stelt de wijnen voor.
Riesling Brut Grundwein: Riesling 2019 Gesloten, iets groene aroma’s, zowel in neus als mond, limoenzuurtjes, strak, mineraal, licht droogtrekkend. Rohsekt: Riesling 2018 Mooie neus, floraal, citrus, wat gistig, broodkorst; strak en koel in de mond, met materie, grapefruit, droge afdronk. Mooi product in wording. Fertigsekt: Riesling Brut 2017
20 maanden rijping, nu vier maanden gedegorgeerd. Geuze en gist, in eerste instantie moeilijk doorheen te ruiken. Later verdwijnt dit wat en komen citrus en kruiden in de plaats. Strakke zuren, rechtlijnig met zeste en grapefruit, wat geuzegevoel ook in de mond. Speciaal karakter.
Blanc de Blancs Nature 2017 Grundwein: Pinot Blanc 2019 Bloemetjes en witte fruitsnoepjes, ananas; ingetogen op de tong, wat kruidigheid en wit fruit. Rohsekt: Blanc de Blancs 2018 Gistig en rokerig; licht in aanzet, met citrus en grapefruit, rechtdoor en strak. Fertigsekt: Blanc de Blancs Brut Nature 2017
20 maanden rijping. Nog gesloten neus met wat pitvruchten, weer wat geuze ook; neutraal wit fruit en gisten, opwekkend door de strakke zuurtjes, bittertjes en mooie lengte in afdronk. Mooie aperitiefschuimwijn!
Blanc et Noir Brut 2017 Grundwein: Pinot Noir 2019 Fijn rood fruit in de neus, marsepein en aardbeitjes; zeste en limoentjes, tikje rood fruit, zuurtjes. Wat eenvoudiger van stijl. Rohsekt: Blanc de Noirs 2018 Gistig en wild, vlezig, wit fruit, stuivend; sap en zuurtjes in aanzet, eerder neutrale stijl, bittertjes in afdronk. Fertigsekt: Blanc de Noirs Brut 2017
Assemblage van 20% pinot blanc en 80% pinot noir. 20 maanden rijping. Dosage slechts 3 g/l. Fijne bloemetjes en wit en klein rood fruit; sappig, lekker, goed gebalanceerd, fijne zuurstructuur. Heel mooie Sekt!
De schuimwijnen van Krack kenmerkten zich door een iets wilder karakter. Ik denk daarbij onwillekeurig aan “bio“, maar dat is niet noodzakelijk de enige reden of oorzaak. Nochtans was ik niet de enige die vandaag geuze of bier herkende in enkele van de geproefde sekten. Daar is natuurlijk niks mis mee, het is een stijl, een eigenheid die een plaats verdient in het glas. Ik hou er wel van, van deze stijl.
Rohkost… Het begrip komt overgewaaid uit Duitsland. Letterlijk vertaald betekent het woord natuurlijk gewoon “rauwkost”. Maar wijnliefhebbers, of liever schuimwijnliefhebbers, weten wel beter. (*)
Op een Rohkost proeverij proef je Sekt in drie vormen. De stille wijn waaruit de schuimwijn uiteindelijk zal geboren worden, de niet-afgewerkte schuimwijn nadat de gisting op fles is gebeurd, en het uiteindelijke afgewerkte product, met dosage en flesrijping.
Op een regenachtige maandag in maart nodigde Arne De Bruyne van Vinsekt drie Sektproducenten uit naar Antwerpen voor een eigen Rohkost evenement.
Op het programma: proeven van drie versies van drie schuimwijnen van drie wijnhuizen.
De drie versies zijn telkens: de stille basiswijn, de Rohsekt oftewel de niet afgewerkte schuimwijn na de tweede gisting in de fles, en het eindproduct, na dosage en verdere kelderrijping. Grundwein, Rohsekt en Fertigsekt, dat zijn de Duitse termen hiervoor.
Griesel & Compagnie is een Sektproducent uit de Hessische Bergstrasse, een van de kleinste wijnbouwgebieden in Duitsland. Het bedrijf werd in 2013 opgericht door de jonge Niko Brandner opgericht, nadat hij de stiel had geleerd bij Weingut Fürst en bij Volker Raumland. Hij kon zijn intrek nemen in de oude kruisgewelfkelders van de Hessische Staatsweingüter in Bensheim. De Staatsweingüter zelf zijn verhuisd naar hun hoofdkantoor: Kloster Eberbach in de Rheingau.
Momenteel heeft hij 7,5 ha wijngaard aangeplant met chardonnay, pinot noir, pinot meunier en riesling. In 2019 kregen ze de “Deutscher Sekt Award” van Vinum.
Niko Brandner zelf is in Antwerpen aanwezig om zijn wijnen voor te stellen.
Hij oogst relatief vroeg, zodat de druiven net niet optimaal rijp zijn en een hoge aciditeit kunnen leveren aan de Grundwein. Minimale zwaveltoevoeging is ook essentieel.
De druiven worden met de hand geoogst en tot maximaal 55% geperst om geen tannines uit de schil of pitten vrij te geven.
De most fermenteert spontaan in een verscheidenheid aan vaten, zowel roestvrij staal als hout, zowel barriques als foeders. Malolactische fermentatie wordt doorgevoerd.
Tijdens het productieproces speelt hij met een afwisseling tussen oxidatie en reductie: de eerste wijn wordt iets oxidatief in het gistingsvat gebracht, de tweede gisting op fles gebeurt eerder reductief, en bij het degorgeren wordt weer geen zwavel toegevoegd zodat er terug een lichte oxidatie kan optreden.
Sinds 2013 is Niko een riesling-“Solera” aan het aanleggen, die nu dus uit een mengeling van zes wijnjaren bestaat. Tussen de 10% en 15% van die Solera wordt geassembleerd met de basiswijn van het jaar.
Van Griesel proeven we de basiswijn, Rohsekt en eindproduct van: Riesling Brut Tradition 2017 Blanc de Noirs Brut Tradition 2017 Pinot Brut Nature Prestige 2016
Riesling Tradition Brut Grundwein: Riesling Réserve Perpetuelle 2013-2018
De zesjarige reservewijn-blend die in kleine hoeveelheid aan de jaargangwijn wordt toegevoegd. Ongelofelijk complex in de neus, met olie en mineraliteit, sinaasschillen, gedroogd fruit en blauw fruit. Intens in de mond met rijp fruit en citrusschillen, opgelegde citroenen. Lang in afdronk. Wat een product. Dit zou hoge ogen gooien als dit zo op de mrkt zou komen. Rohsekt: Riesling 2018
In 2018 werd 13% van de solera bijgemengd. Floraal, fijn wit fruit, kruiden, etherisch, gist. Gistig en iets wild, met zuurtjes en erg primair fruit. Grote lengte. Fertigsekt: Riesling Brut 2017
Dosage van 5,5 g/l. Fijne neus van geel en wit fruit, zsete, grapefruit, mineraliteit. Sappig en fijn met een mooie balans, citruszuurtjes en klein sinaaszoetje. Mooie Sekt!
Blanc de Noirs Tradition Grundwein: de basiswijn voor de Blanc de Noirs Sekt is een blend van pinot meunier en pinot noir. De twee basiswijnen staan op de tafel. Pinot Meunier 2019: deze meunier wordt voor 10% in de assemblage gebruikt. Dat is belangrijk, zegt Niko Brandner, omdat deze druif een beetje extra “touch” geeft, het gebruik van de twee druiven is functioneel in de stijl die hij wil nastreven. Aardbei en framboos, fruittaartje, appel; zachte aanzet met veel rood fruit, strakke zuren, prikkelend op de tong; klein tanninegevoel in afdronk. Pinot Noir Höllberg 2019
De lievelingswijngaard van Niko. Klein rood fruit, crisp en rechtlijnig in de mond, meer naar wit fruit. Fijn, strak en mooi. Rohsekt: Blanc de Noirs 2018
Een zachter, want warmer jaar. Hier is wat meer pinot noir en bijna geen meunier gebruikt.
Rijpe appel en wat gist, wit fruit, citroen, klein rood fruit; strak en opwekkend, fris en levendig, met een pompelmoesbittertje naar het einde toe. Mooie Sekt in wording. Fertigsekt: Blanc de Noirs 2017
Hier wel een aandeel meunier gebruikt, 2017 was niet zo warm als 2018. Ingetogen wit fruit, kleine appeltjes, appelschil; fijn en kruidig op de tong, wit fruit en wat peperig. Strak en rechtlijnig maar mooi mondgevoel.
Griesel & Compagnie produceert loepzuiver Sekt met stevige materie en mondgevoel. De strakke stijl maakt deze schuimwijnen uitermate geschikt als aperitief of bij een mooi voorgerechtje met vis. Ik ben wel fan van deze rechtlijnige stijl.
Het gebruik van een “Réserve Perpetuelle” is uniek in Duitsland. In Champagne wordt dit wel eens meer toegepast. Een hele ervaring om deze wijn eens op zich te kunnen proeven. Alleen daardoor al was deze degustatie geslaagd.
Maar er volgt uiteraard nog meer…
Na de memorabele ervaring bij Egon Müller blijven we nog wat in de Saarvallei. In Saarburg bezoeken we Weingut Forstmeister Geltz-Zilliken, en hebben een lang gesprek met Hanno en Dorothee Zilliken.
Ondertussen krijgen we alle informatie waar we om vragen. Een bloemlezing…
Oogsten: Net als bij Egon Müller is er geen lijn te trekken op het moment waarop de druiven voor de verschillende wijnen geoogst worden. In bepaalde jaren (zoals 2005) werden de druifjes voor de nobele zoete wijnen (van Auslese tot Trockenbeerenauslese) als eerste geoogst, met een selectie van druif per druif doorheen de wijngaard. Die enkele druiven zijn dan door de weersomstandigheden optimaal rijp geworden, terwijl de andere druiven nog wat tijd nodig hadden. In 2015 was het net andersom: dan zijn de druiven voor de nobele zoete wijnen als laatste geoogst. Ook wat Grosse Gewächs betreft is er geen lijn in te trekken. Zilliken verkiest gezonde, optimaal rijpe druiven zonder een spoortje edelrot. Druiven die nog niet verschrompelen, en met een maximum alcoholpotentieel van 12,5% Dat levert een erg kort oogstvenster op, dan is het alle hens aan dek om zo snel mogelijk te oogsten. Voor de zoete wijnen zoeken ze dan net weer wel de verschrompelde druiven op. Die komen soms per tros, andere jaren moet echt druif per druif geoogst worden. Hoe sneller de druiven schrompelen, hoe beter. Dan wordt immers maximaal de aciditeit behouden. 2018 was zo’n jaar bij Zilliken. De druiven die geoogst werden behielden een heel mooie zuurtegraad, waardoor de wijnen van 2018 hier erg mooi zijn geworden. Eiswein wordt nagenoeg niet meer geoogst. In de jaren tachtig van vorige eeuw kon men minstens om de twee jaar Eiswein produceren. De laatste tien jaar is dat niet meer gelukt. Interessant om weten is ook dat Zilliken de druiven die bleven hangen voor Eiswein nooit afschermde met netten of folie. Dat leverde nogal eens wat competitie op met de vogels die een druifje lustten.
Het klimaat, het blijft een gespreksonderwerp. Dorothee Zilliken vertelt dat collega’s wijnmakers in de omgeving de rendementen optrekken onder invloed van de opwarming. “Wij doen dat bewust niet“, zegt ze. Net als Egon Müller wordt hier strikt toegezien op lage rendementen. “Zelfs het stukje nieuwe aanplant op het steilste gedeelte van de Rausch, dat we drie jaar geleden hebben kunnen bijkopen, haalt amper 20 hl/ha. Daar waar onze buren tot 50 hl/ha binnenhalen, en in 2018 zelfs tot 60 hl/ha gingen.”
“Een beetje stress is trouwens goed voor de druiven” zegt Hanno. “We irrigeren daarom ook niet, zelfs niet in de hete dagen van afgelopen jaren. Wat we wel doen, sinds 1999, is de bodem bedekken met hakselhout. Dat geeft na verloop van tijd humus, maar het helpt ook tegen onkruid en het regelt de vochtigheid van de bodem. In 2018 hebben een experiment gedaan met inzaaien van bloemen, maar door de warmte zijn ze niet eens uitgekomen. Wie weet moeten we binnen enkele jaren wel rekening houden met irrigeren. We zullen zien.“
De kelder: Anne Krebiehl MW schrijft in haar boek “The Wines of Germany” over de kelder bij Zilliken. Vrij vertaald: “Een element dat een bepalende invloed heeft op de gewichtloze stijl van de wijnen van Zilliken, ongeacht van welk predikaatniveau, is hun kelder. Diep onder de grond is het er altijd 10°C en vochtig. Water drupt van het plafond. Oude en nieuwe foeders liggen naast elkaar, de nieuwe worden gedurende een enkele jaren gevuld met droesem en water om ze klaar te maken om de Riesling te ontvangen. Het vochtgehalte is zo hoog dat de wijn niet uit de vaten verdampt, de vaten blijven heel het jaar rond nat en gevuld (…). Zilliken beklemtoont dat de minimale zuurstofuitwisseling die de wijnen ondergaan belangrijk is voor zijn wijnen.“
We zien het met eigen ogen. Koel, vochtig, gedruppel van water. Er is een onderaardse bron die, als alles stil is, voor wat gemurmel op de achtergrond zorgt. En uiteraard voor de vochtigheid. Dikke lagen zwarte schimmel bedekken de flessen in de schatkamer. Daarentegen is de vloer smetteloos schoon. Een microklimaat op zich.
De ingrepen in de kelder zijn minimaal. Ook hier spreekt Hanno Zilliken net zoals Egon Müller: elke oogst levert een eigen plan op: welke foeders gebruiken we voor welke druiven, hoe gaan we dat later blenden.
Fermentatie gebeurt in de kelder zelf, in de houten vaten, en dus aan 10° C. Dat levert een erg trage gisting op. Met natuurlijke gisten, vanzelfsprekend. Enkel de basiswijn in droog en de BA en TBA worden opgestart. Als een vat niet spontaan in gang schiet wordt even geënt vanuit een ander vat dat wel aan het gisten is gegaan.
Om een vat te stoppen op een gewenst niveau van restzoet gebruikt men een eeuwenoude techniek. Het vat wordt overgepompt, en van de gistresten gescheiden. Door de koelte in de kelder is deze handeling meestal voldoende om het gistingsproces stil te leggen.
Ik was erg onder de indruk van deze degustatie. De sfeer was heel ontspannen, open en toegankelijk. De wijnen… ik geef toe dat ik nagenoeg even hoog scoorde dan die van Egon Müller de dag voordien. Het grote verschil met Egon Müller was de gemoedelijkheid waarop hier een degustatie verloopt. Hanno trok met plezier enkele uren uit om met ons te discussiëren en te proeven. En hij schonk dan nog eens enkele pareltjes uit zijn reservekelder.
A big Thank You to both Hans-Joachim and Dorothee Zilliken for the wonderful experience and the really interesting tasting, accompanied with all your knowledge and stories! And wonderful extraordinary wines!!
Aanvulling:
Enkele weken later, op VDP.On Tour in Köln, kan ik nog enkele andere wijnen proeven. De focus ligt hier op de wijnen van 2018. Weingut Forstmeister Geltz-Zilliken Saarburg Riesling trocken Alte Reben 2018 Primair fruit als citroen en appel; sappig en frisse zuren, mineraal, speekselopwekkend. Dens en focus. Erg mooie Ortswein. Weingut Forstmeister Geltz-Zilliken Rausch Riesling GG 2018 Intense neus van pitvruchten, fijne kruiden, mineraliteit. Strak en gebalanceerd, klassieke rieslingstijl, precies in de zuren, groots mondgevoel. Lange afdronk met lengte en densiteit, rijpe citrus en mineraliteit. Grote wijn! Weingut Forstmeister Geltz-Zilliken Rausch Riesling Diabass 2018 De feinherbe versie van de Grosses Gewächs. Gesloten, finesse, fijne citrus, mineraal. Iets rijper in aanzet, met wat karamel, munt en kruiden. Lange en sappig in afdronk.
Deze korte reeks bewijst proefondervindelijk hoe uitzonderlijk bij Zilliken gewerkt is geweest in het moeilijke jaar 2018. Nagenoeg nergens anders in de Mosel proefden we zulke precieze en uitgesproken aciditeit in de wijnen. Een kort verslag van de VDP.On Tour degustaties volgt later nog.
Na de memorabele ervaring bij Egon Müller blijven we nog wat in de Saarvallei. In Saarburg bezoeken we Weingut Forstmeister Geltz-Zilliken, en hebben een lang gesprek met Hanno en Dorothee..
Dochter Dorothee Zilliken komt mee aan de grote tafel en proeft vanaf nu met ons mee. Er ontspint een erg technisch gesprek over tartraatzuren waarbij vader en dochter het niet altijd met elkaar eens zijn. De details bespaar ik u…
We krijgen bij het gesprek wel enkele pareltje te proeven.
Weingut Forstmeister Geltz-Zilliken Rausch Riesling Kabinett 1997 In 1997 zat alles goed, zegt Hanno. En de flessen zijn in optimale conditie bewaard, zoals we later zelf zullen kunnen zien. Mature neus met rokerigheid, rijpe gekonfijte citrus, met wat verfijnd tertiair: bospaddenstoel, boenwas. Daarnaast nog veel frisheid, floraal, witte perzik, munt. Fris, dartel, korrelig en verfijnd in de mond. Intense impressies, ingehouden maar complex, het zoet is naar de achtergrond verschoven. Fijne aciditeit. Lange, bijna droge afdronk met veel terugkomende impressies van citrus, kruiden, munt. Elegant, gestructureerd, dens, slank. Erg mooie wijn! Het lege glas blijft aroma’s vrijgeven die steeds evolueren. Intrigerend.
Weingut Forstmeister Geltz-Zilliken Rausch Riesling Spätlese 2007 Bij elke nieuwe jaargang plaatst men bij Zilliken een wijn uit de reservekelder op de wijnlijst. Voor 2020 zal dat deze Spätlese zijn. Het is vooral de topgastronomie die deze wijnen afneemt. Rokerig, munt en menthol, steenfruit en blauw fruit. Rozijntjes. Later intens citruszeste en wax; goede aciditeit, rijp geel fruit, kleine exotische vruchten, ananas, mango, rijpe appel. Kruiden, complex, gebalanceerd. Lange romige afdronk. Elegante en gebalde wijn. Groots.
Weingut Forstmeister Geltz-Zilliken Rausch Riesling Spätlese 2018 In 2018 was er geen Botrytis. De druiven voor deze wijn werden geoogst net voor ze begonnen te verschrompelen, op optimaal rijpheidsniveau. Sappige neus met klein tropisch fruit, kleine kruiden, ananas en mango, intensere impressies in het lege glas. Rondeur, sap, friszoet. Zachte zuren komen op het einde meespelen. Zoete citroentjes, sinaas, tropisch, gele appel. Het beetje plakkerigheid in de afdronk zal wellicht in de toekomst wat geïntegreerd geraken. Een haardvuurwijn.
Weingut Forstmeister Geltz-Zilliken Rausch Riesling Auslese 1983 Ook in 1983 werd er geoogst zonder Botrytis.
Deze 37 jaar jonge wijn vertoont complexe aroma’s waaraan je blijft snuffelen. Boterig, karamel, “flinty”, theebladeren, zachte blauwe pruimen, cassis, cacaoboter. Peper, witte chocolade, koffie, blauw fruit. kruiden, rook, hennep. Ik blijf steeds weer nieuwe dingen ontdekken. Complex en edel mondgevoel, verfijnde frisse aciditeit, evenwichtig met zacht fruitzoet en fijne zuren. Intense en talmende afdronk,, met concentratie, dense materie. Deze wijn kan nog een tijdje mee! Meditatiewijn. Grootse wijn, zou zomaar in het rijtje bij Egon Müller hebben kunnen staan.
Weingut Forstmeister Geltz-Zilliken Rausch Riesling Auslese 2010 In het koele jaar 2010 werd er heel veel Auslesekwaliteit binnengehaald, terwijl er bijna geen droge wijn kon gemaakt worden. De druiven waren verschrompeld, maar er was geen Botrytis opgetreden. Met een totale aciditeit van 12,6 g/ l is dit haast Eisweinkwaliteit, zegt Hanno. Het mostgewicht benaderde de 120 Oechsle, dus niveau. Intense neus van zuiver fruit, tropisch, rabarbertaartje, sinaasschil. Een begin van evolutie is net merkbaar. Romig, rijk en rijp, volmondig dens, met opmerkelijke zuren en fijne zoetheid. Niets opulent aan deze rijke wijn. Gebalanceerde lange afdronk. Verfrissende, perfect gebalanceerde wijn met grote intensiteit, veel impressies en indrukwekkende lengte. Heerlijk.
Weingut Forstmeister Geltz-Zilliken Rausch Riesling Auslese Goldkapsel 2018 “Single barrel selection”, dus een selectie van een enkel vat.
Intense neus, gedroogd geel fruit, exotisch, moeilijk te definiëren. In de mond intens zoet, vruchtendrankje van tropisch fruit, passievrucht, perzik. De zuurtjes zitten wat verdekt nog. Romige en rijk-brede afdronk. Nog erg jong en primair, nu moeilijk te beoordelen.
Weingut Forstmeister Geltz-Zilliken Rausch Riesling Beerenauslese 1976 Een voorrecht: Hanno haalt dit flesje boven van de eerste oogst die hij zelfstandig binnenhaalde. 100% Botrytis. Erg rijpe en al tertiaire aroma’s. Kruidig, rozijnen, gedroogde vruchten, etherisch, apotheekkastje, theebladeren, oranjezeste, cassis. Woudhoning, mint, venkelzaadjes, esdoornsiroop, intens mineraal ook. Heel veel impressies dus, een erg complexe neus. Zoet crèmeux in aanzet, met gedroogd fruit, dadels, karamel en koffie. Het fruit is heel mooi bewaard, de zuren balanceren. Pikantje op de tong, nog goede spanning. Lange afdronk met een pepertje, honing, romigheid, grote wijn!
Na de memorabele ervaring bij Egon Müller blijven we nog wat in de Saarvallei. We overnachten in Saarburg. Bij het dinertje genieten we van een wijn van Wgt Peter Lauer.De “Faß 4 Ayl Riesling 2018” van Wgt Lauer is een feinherbe wijn met een streepje restzoet en zinderende zuurtjes, en combineert mooi met de eenvoudige “gutbürgerliche Küche” die in ons hotel wordt geserveerd. We hebben nog getwijfeld om bij Lauer op bezoek te gaan om nog wat meer informatie te bekomen over alles wat met Prädikatsweine te maken heeft. Stefaan schrijft daarover immers een reeks artikels voor Perswijn.
Maar in Saarburg ligt het Weingut Forstmeister Geltz-Zilliken. En hier maken ze ook heel mooie wijnen. Ik mag al eens een understatement plaatsen…
Hier waren Rudi en ik al eens op bezoek, in 2014. Toen hadden we een erg ontspannen en interessante degustatie met Hans-Joachim (Hanno) Zilliken. Lees terug: deel 1, deel 2, deel 3.
Vandaag begroet hij ons weer met een grote glimlach, en leidt ons naar de heldere en moderne proefruimte waar we meegenomen worden in de wijnwereld van Weingut Zilliken.
Het scenario is niet anders dan de dag voordien: Stefaan heeft vragen voorbereid en stelt die aan een vlijmend tempo. Herr Zilliken antwoordt gedreven. Even later komt dochter Dorothee ons vergezellen. Sinds 2016 heeft ze het domein overgenomen en leidt ze kelder en wijngaard, na een tiental jaren samen met haar ouders ervaring te hebben opgedaan.
Hanno Zilliken zelf realiseerde zijn eerste oogst in 1976. We mogen dus een beroep doen op zijn jarenlange ervaring en kennis.
Het begint al goed: de wijnmaker ontkracht onze stelling dat er in het verleden geen zoete wijnen konden gemaakt worden, omdat de technische knowhow ontbrak om ze te stabiliseren. “Het gebeurt altijd dat een vat stilvalt met gisten, terwijl er nog restsuiker in de wijn aanwezig is. Waarom zou dat dan niet stabiel blijven? Ook most van druiven aangetast van Botrytis zullen moeilijker te vergisten zijn, en dus meer kans hebben om spontaan te stoppen met gisten. Dat waren vroeger de speciale wijnen, die voor hoge prijzen verhandeld werden. Maar het zijn dan wel geconcentreerde zoete wijnen. Lichtere wijnen in Kabinett-stijl zullen eerder doorgisten tot ze droog zijn.” Interessant standpunt. Meer hierover zonder twijfel in de reeks artikels die Stefaan Soenen aan het thema Prädikatsweine wijdt in Perswijn, in de loop van 2020.
In de valleien van de Moezel en de Saar zijn de zoete wijnen een eerder recente verschijning. Pas in 1921 werden hier de eerste Spätlese, Auslese, Beerenauslese en Trockenbeerenauslese gemaakt. Volgens Hanno Zilliken komt dat omdat de Moezel niet zo aristocratisch was als de Rheingau. De aristocratie verlangde naar duurdere en exclusievere wijnen, die door de rijke wijndomeinen in de Rheingau konden geproduceerd worden. Ze keken ook naar exclusieve selecties zoals uit Bourgogne en Hongarije, waar de Tokaj vandaan kwam. In de Mosel was minder aristocratie, met uitzondering van enkele vestigingen, zoals Schloss Lieser of von Kesselstatt.
Nochtans heeft de Rheingau de term “Cabinet” moeten afgeven aan de predicaat “Kabinett”, die in 1971 ingevoerd werd. In de Duitse regering die de wijnwet maakte, konden de vertegenwoordigers van de Rheingau niet voldoende tegenspel bieden om de term te mogen behouden. Zoals we eerder al leerden, was de gerenommeerde historische aanduiding Cabinet voor wijnen die superieur waren, en lang bewaard bleven in de Cabinetkeller. Nu staat de term Kabinett voor iets heel anders: de eerste stap in het Prädikatsysteem dat lichte wijnen met of zonder restzoet aanduidt.
Ondertussen mogen we proeven. We beginnen met enkele vatstalen van de oogst 2019. Weingut Forstmeister Geltz-Zilliken Butterfly 2019 is net geassembleerd, kreeg 18 g/l restsuiker mee en 11% alcohol.
Het is een wijn die al sinds 2002 wordt gemaakt: een frisse lichte wijn met wat restzoet, die toch droog blijft smaken, ideaal om te combineren bij de moderne fusion keuken.
In 2019 kon deze wijn spontaan vergisten, met fermentatie op 1000 liter foeders. Primair fruit in de neus, appeltjes, citroentjes, munt, ook in de mond primair, met appeltjes, citrusschilletjes, mandarijntjes. Goed gebalanceerd met fijne aciditeit, verfrissend smakelijk met goede spanning en lengte. Erg mooi in zijn prille jeugd.
2019 was een jaar vol extremen, zegt Hanno. Er was late vorst, het was te droog, en als er regen viel was het teveel op korte tijd, er was hagel, zonnebrand, en dat alles kwam op de verkeerde tijd in het seizoen. Bij Zilliken werd een derde minder geoogst dan gemiddeld. Maar uiteindelijk viel de kwaliteit van de druiven best wel mee. We proeven nog een vatstaal:
Weingut Forstmeister Geltz-Zilliken Riesling trocken 2019 behield 8 g/l restsuiker. Een fijne neus van citroentjes, groene appel, stenigheid; droog, precies, witte steenvruchten, hogere zuurimpressie, licht van stijl. Erg droge afdronk met mineraliteit, citrus en pitfruit.
Dan beginnen we aan een schitterende reeks Prädikate.
We beginnen met een Kabinett uit 2018, uit de Saarburger Rausch.
Rausch is de belangrijkste Grosse Lage waarop Zilliken aanplant bezit: 11 ha hebben ze. De helling ligt zo goed als in het stadje en biedt een spectaculair zicht van onder de oude kasteelruïne.
Saarburger Rausch heeft Devon-leisteen in de ondergrond, met inclusies van vulkanisch Diabass. De steile helling, tot 75% hellingsgraad, ligt zuid- tot zuidoost georiënteerd.
Weingut Forstmeister Geltz-Zilliken Rausch Riesling Kabinett 2018 In 2018 werd er vroeg geoogst, al vanaf de laatste week van september: het was dan ook een erg warm jaar. In vergelijking werd in 2010 een hele maand later pas begonnen met oogsten. “In warme jaren zal je nooit voldoende aciditeit behouden als je te laat oogst”, zegt Hanno Zilliken. “In een ander warm jaar, 2003, hebben we ook erg vroeg geoogst. In 2018 hadden we geluk dat de druiven door de warmte snel zijn gaan schrompelen. Daardoor is de aciditeit mooi behouden gebleven. Voor deze Kabinett is het basismateriaal bijna Auslese niveau, maar we hebben deze in Kabinettstijl gevinificeerd.” Appeltjes, conferencepeer, abrikoosjes, en primair citrusfruit in de neus. Sappig en lichtzoet, met rode en gele appel, lichte materie, zachte zuren. Doet nu wat eenvoudig aan. Wellicht wat tijd nodig.
We hebben de afgelopen jaren themaproeverijen gewijd aan de belangrijkste predikaatwijnen Kabinett, Spätlese en Auslese. Het waren telkens fascinerende ervaringen, met goede tot grote wijnen. Bij Stefaan rijpte het idee om een reeks artikels over Prädikatsweine te schrijven voor het wijntijdschrift Perswijn. In de loop van 2020 kan je die lezen. Maar voorafgaand aan het schrijven moet er natuurlijk research gebeuren. Zo gebeurde het dat Gerd, Stefaan en ik eind december 2019 richting Rheingau trokken, op zoek naar de oorsprong van de Prädikatsweine. Met dank aan het Duitse Wijninstituut voor de ondersteuning!
Verslagen van de proeverijen kan je hier teruglezen: De fenomenale Kabinett degustatie: deel 1, deel 2 Spätlese Special: deel 1, deel 2 De grote gerijpte Auslese degustatie: deel 1, deel 2
Kloster Eberbach
De rondleiding (lees deel 1) brengt ons tot in de
Cabinet Keller. En plots sta je daar dan, op die historische plaats, aangelegd in 1245.
Het is een kleine donkere kelder met vaten met opschrift “Steinberger” langs de muren en een afgesloten verhoogde nis in complete duisternis. Op zich niks bijzonder, maar het moment laat me niet onberoerd…
Enkele foto’s:
Steinberg Kloster Eberbach bezat ook de beste wijngaarden van de streek. Zowel Rauethaler Baiken, Erbacher Marcobrunn maar vooral de Steinberg waren vermaard.
De Steinberg werd geleidelijk aan, tussen 1136 en 1239, door achtereenvolgende aankopen en rooien van woudpercelen uitgebreid van 3 ha naar 27 ha, en kwam volledig in bezit van de geestelijken. In 1761 liet de abt rond heel de wijngaard een muur bouwen om diefstal van druiven tegen te gaan. Met bijna drie kilometer muur van drie meter hoog is de Steinberg nog steeds de grootste ommuurde wijngaard van Duitsland. Wereldwijd is er slechts een wijngaard die op een vergelijkbare manier ommuurd is: Clos Vougeot, niet toevallig ook opgericht door de Cisterciënzers.
De muur rond de Steinberg houdt niet alleen de druivendieven tegen, ze verhindert ook het neerdalen van koude lucht langs de helling, waardoor er binnen de muren een warmer microklimaatje ontstaat, wat gunstig is voor de ontwikkeling van de druiven.
De degustatie
Voor de degustatie worden we uitgenodigd in de historische Hospitalkeller, de schatkamer van de klooster.
Hier worden, net zoals in de Bibliotheca van Schloss Johannisberg, flessen bewaard van lang geleden.
De oudste fles dateert van 1704. Vanaf jaargang 1814 is er minstens een fles van elk jaar aanwezig. Ook hier worden de flessen regelmatig van een nieuwe kurk voorzien. En net als op Schloss Johannisburg wordt het niveau in de fles aangevuld met ofwel dezelfde wijn als er voldoende beschikbaar is, ofwel door glasparels in de fles te doen.
In de donkere ruimte, spaarzaam verlicht met enkele kaarsjes op de vaten langs de muren, wacht Kathrin Puff ons op met een speciale fles om de proeverij te starten.
Kathrin is sinds 2018 de nieuwe oenologe en keldermeester van Kloster Eberbach. Ze is gedreven en gemotiveerd om Kloster Eberbach terug op een hoger niveau te tillen.
Kathrin verrast ons met een Spätlese van het jaar 1976. We proeven in het schemerduister, wat bijdraagt tot de sfeer. Staatsweingüter Kloster Eberbach 1976 Rauenthaler Ghern Riesling Spätlese Complexe neus van gedroogd fruit en droogbloemen, koffie, karamel, honing. etherisch balsamisch. Frisse aanzet met nog wat citrus, rijpe droge vruchten, sinaas- en mandarijnschil, groene theekruiden, zachte zuren, licht zoete impressie. Complex mondgevoel.
We kijken nog wat rond in de schatkamer waarvan de tralies gesloten blijven. Enkele foto’s onderaan dit artikel.
Dan worden we uitgenodigd voor een meer uitgebreide degustatie in het proeflokaal van het domein.
Kathrin Puff, oenologe en keldermeester van Kloster Eberbach
Ook hier ligt de nadruk op de Prädikatsweine. Maar we beginnen met twee droge rieslings. Kloster Eberbach Crescentia Steinberger Riesling trocken Auktionsrarität 2018 Crescentia is de historische benaming voor de betere wijnen, en de benaming wordt nog steeds gebruikt om de wijnen die een trede hoger dan Gutsweine zijn te benoemen. Deze wijn is voorzien van een gouden capsule, het is een wijn die op de jaarlijkse veiling wordt aangeboden. Opgevoed op Stückfass, er is slechts 600 liter van gebotteld. In de neus iets wild, mineraal, wit fruit en gedroogde perzik, citrus, grassig, kruiden. Tikje restzoet valt op, met groene kruidighedi en prikkelende aciditeit naar einde toe. Iets hoekig nu, met wat onrijpe tonen.
Kloster Eberbach Crescentia Baiken Riesling trocken 2016 Baiken is een prestigieuze “Cru” in Rheingau: van de 18ha bezit Kloster Eberbach er 15. Ook op Stückfass opgevoed. Geel fruit, mineraal, thee, wit fruit, kleine kruidigheid. Stevige zuren, erg strakke wijn met potentie en spanning. Afdronk met steenfruit, goede lengte.
Kloster Eberbach Rauenthaler Baiken Riesling Spätlese 2015 terug Baiken, maar opgevoed op roestvrij staal. Rijper neus, met honing, droesem, romigheid. Zoete aanzet, fruitgedreven, met zuurtjes die net voldoende frisheid geven, maar zoetheid is nadrukkelijk aanwezig.
Kloster Eberbach Marcobrunn Riesling Auslese 2010 “Gutsabfüllung aus dem Cabinetkeller” prijkt op het etiket. Dit verwijst uiteraard naar de historische kelder van het klooster, maar is ook een hogere kwaliteitsaanduiding dan Crescentia.
103 gram restsuiker in deze Marcobrunn Auslese. Deze historische wijngaard was al bekend in 1390, staat te lezen op een Instagrampost van Jasmin Bähr. De wijn werd verkocht onder de naam “Vini crementi in Marckinborn“. Rijpheid, evolutief, koffie en karamel, zeste van sinaas. Gekonfijt fruit, citrusschil, potpourri van gedroogd fruit, met veel zuren. Alles blijft netjes binnen de lijntjes. Mooi gestructureerde Auslese.
Kloster Eberbach Berg Schlossberg “Aus dem Cabinetkeller” Riesling Beerenauslese 2015 160 gram restzoet. Schlossberg heeft leisteen en kwartsiet in de bodem. Rijpe appel en zoet exotisch fruit, bloemen en honing, Botrytis, blauwe kaas, nagellak. Rijp met een volmondige zoetheid; honing, bruine suiker, kandijstroop. Erg zoete impressie waardoor evenwicht wat zoek is.
Kloster Eberbach Berg Schlossberg “Aus dem Cabinetkeller” Riesling Trockenbeerenauslese 2017 305 gram restsuiker, 8,8 g/l aciditeit, 7,5% alcohol. Koffie, karamel, kandij en honing, rozijntjes en geweekte pruimen, kruidig. Romige aanzet met overweldigend rijp tropische fruitextract. Zuren breken laat door, en brengen de wijn een beetje in balans. Veel concentraat. Pikant gevoel dat spanning brengt. Mooie wijn!
Dit bezoek was onvergetelijk. Niet in het minst door de inbreng van de gedreven gids Jasmin, ook door alle informatie die we opdeden. Zelden zoveel bijgeleerd op zo’n korte tijd.
Lees er in de loop van 2020 nog meer over in Perswijn, waar Stefaan enkele artikels zal wijden aan de Prädikatswijnen.
Ook dank aan de aanwezige wijnmakers 
vrienden van de riesling 