Weingut Tesch (Nahe): online degustatie met Dr Martin Tesch

Tags

Deutsche Riesling, Duitse Riesling, Nahe, riesling, Weingut Tesch

Hoe lang? Een klein jaar denk ik, hebben we gezocht naar een datum om een online tasting te kunnen organiseren met de wijnen van Weingut Tesch.
Het wachten was de moeite waard, dat wel.

Mijn eerste kennismaking met Weingut Tesch en wijnmaker Dr Martin Tesch was op ProWein, 2017 of 2018 moet dat geweest zijn. Een klein standje waar kleurrijke flessen verrassend zuiver Rieslingwijnen bleken te bevatten. Ik maakte onmiddellijk een notitie om dit domein te blijven opvolgen.

Door de hartelijkheid van het team bij Tesch kreeg ik een uitnodiging voor een begeleide online tasting (Covid-19, weet je wel), en even later een box met zes 0,25 liter flesjes Rieslingwijnen afkomstig van de belangrijkste wijngaarden van Weingut Tesch.

Op 5 mei zaten we dan voor het scherm, samen met enkele andere deelnemers, onder andere uit Canada en Duitsland.
Martin Tesch zou het hebben over de klimaatverandering, en hoe ze daar trachten mee om te gaan. En ondertussen werd er geproefd en kregen we gedegen uitleg over de wijngaarden, bodems, waterhuishouding, en van de niet zo conformistische stijl van wijn maken en eigenwijze manier van denken. Onafhankelijk en een beetje rebels,staat Martin in het leven. Compromissen zijn niet voor hem weggelegd. Zo stapte hij in 2014 uit de elitevereniging VDP. Te veel regeltjes, te moeilijk voor de manier waarop hij wil werken.

We proeven samen zes wijnen, en ondertussen vertelt Martin Tesch gedreven zijn verhaal.

1.- Weingut Tesch Unplugged^® Riesling trocken 2020
‘Dit is de wijn die voor Tesch alles veranderde, de wijn van mijn leven’, begint Martin over deze wijn. ‘In de jaren negentig werden Duitse wijnen steeds maar zoeter, en daar wilde ik afstand van nemen. Droge Riesling heeft inherente kwaliteiten als frisheid, mineraliteit, fruitigheid, en heeft geen overdreven alcohol of eikgebruik nodig.Je kan dus een hoge kwaliteit droge Riesling maken met weinig technologie.’
De eerste jaargang van deze Unplugged was 2001. Het briljante idee was in eerste instantie een regelrechte ramp: meer dan 40% van de klanten haakten af. De wijn was veel te droog voor de toenmalige Duitse consument, en de afschuwelijke Engelse naam stootte tegen de borst van de traditionele Duitse wijnconsument. Vandaag is de situatie gelukkig helemaal anders: ‘Het is de belangrijkste wijn voor het Weingut, en we zijn erin geslaagd van deze wijn een icoon voor de nieuwe generatie van droge Duitse Rieslingwijn te maken.’
In het glas komt een bleekgele fonkelende wijn, met koele mineraliteit, citrus, munt en grapefruit, sappige zachte zuren met groene perzik, sinaas en kleine groene kruidigheid. Droog, pittig en levendig, en toegankelijk.

De Lagewijnen, afkomstig van unieke wijngaarden:

2.- Weingut Tesch Löhrer Berg Riesling trocken 2020
Löhrer Berg is een wijngaard in Langenlonsheim, dicht tegen het woud gelegen.
Al op het einde van de 17de eeuw werd hier door een bisschoppelijke verordening riesling aangeplant, waardoor het de oudst vermelde wijngaard van de Nahe is.
De bodem bestaat uit vruchtbare leem, er zijn zes of zeven bronnen uit het woud die voor een goede waterhuishouding zorgen en de zuidelijke oriëntatie beschermt de druiven tegen wind en regen. Het is dus een ‘stressfree’ wijngaard, wat zicht vertaalt in de wijn.
Een groene flits fonkelt in het glas, waarin we mineraliteit, wijngaardperzik, zeste van mandarijn en sinaas opmerken. Zuivere citruszuren in de aanzet met rinse appel, grapefruit en citrus. Mometneel komt de wijn wat strak over.

3.- Weingut Tesch Krone Riesling trocken 2020
Laubenheimer Krone is de tegenpool van de Löhrer Berg, hoewel de wijngaard hier net naast is gelegen. Verder van het woud, echter, waardoor er geen bevloeiing meer kan geraken. De druiven hebben nagenoeg elk jaar waterstress, wat de wijn veel spannender, expressiever en gevarieerder maakt. Ook de gemengde bodem zorgt voor een grotere complexiteit.
Een bleekgele wijn met een verfijnde floraliteit, kruidig en een zanderige mineraliteit. Sappig en verfrissend, met een goede balans door wat meer rondheid waardoor de zuurtjes ingedekt worden.

4.- Weingut Tesch Königsschild Riesling trocken 2020
In de Langenlonsheimer Königsschild bestaat de bodem uit lichte leem met kalksteen, afkomstig van overblijfselen van het oerstrand dat zich daar bevond. De kalksteen geeft een lichte, elegante en slanke Riesling, hoewel jaargang 2020 daar lichtjes van afwijkt: deze wijn vertoont wat meer expressiviteit tegenover andere jaren. Nochtans was er niets aan beheer van de wijngaard of werken in de kelder veranderd.
In het glas komt de wijn met een iets geëvolueerde citroengele kleur. Rijp geel fruit en gedroogde perzikjes, boomfruit en een kleine oxidatieve toets maken de neus erg complex en verleidelijk. Dens mondgevoel met sap, diepte en grip. Veel schakering van wit, tot geel en gedroogd fruit, met citrus en citroenschil. Heel mooie geconcentreerde expressievolle wijn vol rijp fruit. Heerlijk.

5.- Weingut Tesch Karthäuser Riesling trocken 2020
Karthäuser – de naam komt van een kartuizerklooster dat in Laubenheim gevestigd was – heeft een van de meest interessante bodems voor riesling: Rotliegendes. Verweerde rode zandsteen met veel ijzer geeft de wijn een grote complexiteit en ‘mineral magic’.
Licht strogeel, complexe neus van sinaas, citrus, rabarbertaartje, perzik en klein exotisch fruit. Rijp fruit vol sappigheid hier, expressief, met gebalanceerde zuren, fijn en edel mondgevoel, met veel grip en densiteit. Mooie wijn.

5.- Weingut Tesch St. Remigiusberg Riesling trocken 2020
Laubenheimer St. Remigiusberg is de meest prestigieuze wijngaard van Weingut Tesch, hoewel het de kleinste oppervlakte heeft. De vulkanische bodem levert een wat afwijkende Riesling op, met een meer exotisch karakter en een rokerige mineraliteit.
Lichtgouden schittering in het glas, rokerig mineraal, bloemenwei, munt en kruiden, mandarijntjes, sinaas en mango zijn te onderscheiden in de neus. In de mond komt een zuivere finesserijke wijn met precisie en focus. Klein tropische vruchten, zachte citruszuurtjes, perzikjes.
Grote klasse, heerlijke topwijn.

Hartelijk dank aan Dr. Martin Tesch voor de uitnodiging en de interessante proef- en infosessie.

Advertentie

Weingut Jakob Schneider: rijzende ster met topwijngaard in de Nahe (Duitsland)

Tags

Deutsche Riesling, Duitse Riesling, Nahe, riesling, Weingut Jakob Schneider

Het is veel te lang geleden dat ik in de Nahe was. Momenteel laat de privé- en werksituatie het nog niet toe om er enkele dagen tussenuit te trekken. Het is nochtans een interessante streek om te ontdekken, niet in het minst door de natuur, maar evenzeer omwille van de verscheidenheid aan bodems, veroorzaakt door het vulkanische verleden van de regio. En uiteraard ook omwille van de vele topdomeinen die het gebied rijk is.

Niederhäuser Hermannshöhle

Een van mijn favoriete wijndomeinen kwam onlangs op de proeftafel bij Wijnhuis Tinto. Steven Van De Woestyne voert Weingut Jakob Schneider al enkele jaren in, en de recente jaargang kwam net voor de openflesdagen toe. Tijd voor een vernieuwde kennismaking.

Sinds 1575 is het Weingut Jakob Schneider in handen van de familie Schneider. De huidige wijnmaker Jakob Jr. is de zesde generatie. 85% van de aanplant is riesling, 10% zijn voor de burgunders (weissburgunder, grauburguner en spätburgunder) en er staan nog 5% andere soorten.
In totaal bezit de familie 25 hectare wijngaard. Bijzonder is de grote aanplant op de beroemde wijngaard Niederhäuser Hermannshöhle. Je kan hier spreken van een duopolie: Weingut Dönnhoff bezit 5,3 van de 8,5 ha, Weingut Jakob Schneider 3 ha. Ook de steile wijngaard Norheimer Dellchen delen ze met Dönnhoff. Verder hebben ze druiven op onder meer de geclassificeerde wijngaarden Felsensteyer en Klamm, met zicht op het riviertje de Nahe.

De familie Schneider

In de afgelopen jaren is Weingut Jakob Schneider niet onopgemerkt gebleven in de vakpers. In 2017 werd het bedrijf terecht uitgeroepen tot Aufsteiger des Jahres (vrij vertaald: rijzende ster van het jaar) door Gault&Millau. Stephan Reinhardt (Robert Parker Wine Advocate) schrijft in 2020: ‘Qua prijs-kwaliteitverhouding speelt Jakob Schneider nog steeds alleen in zijn eigen competitie.’
En de jury van de Vinum Weinguide is in 2022 nog lovender: ‘Dat Jakob Schneider al een tijdje aan de absolute top van de Nahe is gearriveerd hebben we hier al meerdere keren aangegeven. Inmiddels is er na tientallen jaren ervaring als wijnmaker bovenop zijn expertise nog een andere belangrijke kwaliteit naar voren gekomen: de rust en zekerheid om alles perfect te doen in het dagelijkse werk, en dat proef je dan ook in de wijnen.’

Jakob Schneider Jr.

Topwijngaard Niederhäuser Hermannshöhle ligt direct aan een bocht van de rivier de Nahe met een perfecte expositie aan de zon. De hellingen van de wijngaarden strekken zich uit tussen 130 en 175 meter boven zeeniveau, het hellingspercentage ligt tussen de 40 en 70 procent. De bodem bestaat voornamelijk uit zwartgrijze verweerde leisteen met een optimaal vermogen om warmte op te slaan. De leisteen is vermengd met vulkanisch stollingsgesteente, kalksteen en porfier. Dit zorgt dan weer voor een goede bodemdrainage. Op de Hermannshöhle wordt voornamelijk riesling verbouwd. Het is al meer dan een eeuw de meest gerenommeerde wijngaard van de Nahe.

Het hoeft geen twijfel dat het paradepaardje van het Weingut Jakob Schneider van deze topwijngaard Hermannshöhle afkomstig is. Naast een wijn afkomstig van jonge stokken (de ‘gewone’ Hermannshöhle Riesling trocken) bottelen ze de ‘Premiumwijn’ Hermannshöhle MAGNUS in een stevige fles met gouden capsule.

Op de proeftafel bij Wijnhuis Tinto stond hiervan jaargang 2019.

Weingut Jakob Schneider Hermannshöhle MAGNUS Riesling trocken 2019:
De wijn komt met een geschakeerd aroma in het glas, als ware het een weerspiegeling van de bodemvariatie: citrus, steenfruit, klein exotisch en rijp geel fruit, met een grote complexiteit en een uitgesproken minerale kruidige impressie. Materie, grip en gulle sappigheid  van bij de aanzet, citrus en citruszeste, mandarijntjes en perzik. De stevige ruggengraat van zuren worden door een fijne fruitigheid gebalanceerd. Talmende, verfijnde afdronk.

Groeiseizoen 2019 was een van de betere jaargangen in de reeks warme jaren van 2018 tot 2020. 
Deze wijn kan, door zijn structuur, inhoud en gewicht, zeker enkele jaren in de kelder liggen, maar is door het evenwicht en de gelaagdheid nu al een feest in je glas.
En, ook niet onbelangrijk, nog betaalbaar. Zoals alle wijnen van Jakob Schneider dat zijn.

Weingut Jakob Schneider                                 
Winzerstrasse 15
D-55585 Niederhausen / Nahe                    
schneider-wein.com            

Wijnhuis Tinto
Blauwe Steenstraat 75
9070 Heusen (bij Gent)
wijnhuistinto.be

                             

---

Dit artikel verscheen ook op WijnWijnWijn-magazine, en werd verstuurd met nieuwsbrief #7 van 11/05/2022.
Abonneer je hier op de nieuwsbrief van WijnWijnWijn en mis niks van de nieuwe gepubliceerde berichten en artikelen, zowel van de WijnWijnWijn-redactie als van de WijnWijnWijn-partners.

Jaargang 2020 bij Weingut Gabelmann (Nahe)

Is het echt al drie jaar geleden dat we konden kennismaken met Sebastian Gabelmann en zijn wijnen?
Ook in Niederhausen aan de Nahe lag de wereld bijna twee jaar stil door Covid-19. Gelukkig was er Instagram, waardoor ik Sebastian en zijn vrouw Nathalie een beetje kon blijven volgen. De pandemie woog mentaal erg zwaar, maar stapje per stapje lijkt alles weer goed te komen.

Weingut Gabelmann werd nog maar enkele jaren geleden opgericht. Nathalie en Sebastian maakten de grote sprong in 2013. Nathalie werd zelfstandig fotografe, Sebastian besloot om zijn droom waar te maken en begon een wijndomein. De eerste oogst die op de markt kwam was die van 2015.

_{Foto © Weingut Gabelmann}

Traditioneel stelt een Weingut jaarlijks de nieuwe wijnen voor op een ‘Jahrgangspräsentation‘. In 2020 kon dat bij Weingut Gabelmann helemaal niet doorgaan, hoewel er een mooi plan voor de feestelijke dag was voor uitgewerkt. In 2021 lag het nog steeds moeilijk. Gedeeltelijk virtueel dan maar.

Kleine flesjes werden gevuld, en met 13 in een doos beschikbaar gesteld voor wie wilde proeven. Dat kon ter plaatse tijdens een wijnwandeling, of samen met Sebastian en Nathalie virtueel, of op eigen tempo met de bijgesloten wijnbeschrijvingen.
Ik ben bij de gelukkigen die een wijnpakket toegestuurd krijgen. Waarvoor dank, Nathalie en Sebastian!

Het zijn niet van die kleine apotheekflesjes met een tijdelijk label waardoor het lijkt alsof je aan een of ander medisch experiment moet meedoen, nee: het zijn echte wijnflesjes, ze hebben een echt etiket en zien er superlief uit. 25 centiliter bevatten ze.
Dertien verschillende wijnen vond ik in de doos, slim en aantrekkelijk verpakt zodat ik al onmiddellijk zin had om ze te ontdekken.

Het gamma wordt onderverdeeld in Gutsweine (basiswijnen), Ortsweine (met dorpsbenaming) en Lagenweine (met wijngaardbenaming). Enkele wijnen zijn ook met restzoet gebotteld.
Bij de Lagenweine vinden we enkel Rieslingwijnen, afkomstig uit de Felsensteyer en de Klamm ( in Niederhausen).
De Ortsweine komen uit Waldböckelheim en Niederhausen. Er is een Riesling, een Grauburgunder en een Weissburgunder. De baiswijnen zijn per druif gebotteld: Weissburgunder, Chardonnay, Silvaner, Scheurebe. Tot slot vind ik nog drie wijnen met restzoet: een Riesling Kabinett uit de Niederhauser Klamm, de Schlossböckelheimer Muhlberg Spätlese en een feinherbe Spätburgunder Weissherbst, een ‘blanc de noir’ met een tikje zoetheid dus.

Het openen van de doos en het ontdekken van zijn inhoud doet me het water al in mijn mond komen. Tijd om te proeven dus.
Bij de doos komt een uitgebreide documentatie, op een van de blaadjes vind ik de aanbevolen proefvolgorde. Waarom zou ik iets anders doen dan die gewoon volgen?

1- Weingut Gabelmann Weissburgunder trocken 2020
Over de Weissburgunder 2017 schreef ik ooit eens zoiets als ‘Als je deze kwaliteit bottelt en dat je basiswijn noemt, dan kan je wijn maken.‘ De 2020 is meer van dat.
Peer: sappig, rijp, geel en groen. Bloemenwei, mineraal, notig. Sap en fijne zuren, snoepjes, gebalanceerd en smaakvol. Romigheid en groene kruiden naar het einde. In de afdronk fijne fruitigheid.

2- Weingut Gabelmann Niederhausen Weissburgunder trocken 2020
Meer ingetogen, meer mineraal, rokerig en gistig, met groene kruidigheid en groene peer, amandel, stenig, pitvruchten, witte peper. Strak in aanzet met wat hogere zuren en meer materie. Op middenstuk meer fruit met peer en kweepeer, pepertje, citrus. Kruidig naar de afdronk toe. Die is droog en zuiver, tikje lactisch. Een klasse hoger dan de basiswijn, ook minder eenvoudig en daardoor nu wat minder toegankelijk. Ernstige Pinot Blanc, die een jaartje rust kan gebruiken.

3- Weingut Gabelmann Grauburgunder Waldböckelheim trocken 2020
Boomgaardfruit en pitvruchten, met een vleugje rood fruit. Fijne kruiden, stenig, rokerig. In de mond kruidig, met geel fruit, ananas en peer, en peperig. Goede materie en densiteit. In de afdronk met geel pitfruit en kruiden komt ook wat warmte opzetten, en een beetje gistigheid die aan witbier doet denken. De 14,5% alc doet zich voelen.

4- Weingut Gabelmann Chardonnay trocken 2020
Is dit het eerste jaar dat ze zich aan Chardonnay wagen?
Een groene hint in de neus, citrusschilletjes, gelei van gele pitvruchten. Strak en kleine bitters in aanzet, rechtlijnig maar wat eenvoudig, in tegenstelling tot de vorige wijnen. Mist de typiciteit van de druif. De bittertjes komen terug in de afdronk.

5- Weingut Gabelmann Silvaner trocken 2020
Florale nog gesloten neus, violetjes, wat gistig, mineraal, aards, kleine kruiden. Sap en wit fruit, elegant lichtvoetig, zonder veel complexiteit maar wel goed. Zuurtjes zijn zacht en verweven in het geheel. Sappige afdronk, mooi, zonder complex te zijn. De meest ronde wijn, en daardoor erg toegankelijk.

6- Weingut Gabelmann Scheurebe trocken 2020
Kruidig, buxus, groen, mineraal: intrigerend. In aanzet ook groene tonen, met fijne fruitigheid van witte pitvruchten over ananas tot kleine rode besjes. Daarna uitgesproken kruidig. Licht mondgevoel waarbij alles op zijn plaats zit. Hier vinden we wel de goede typiciteit van de scheurebe. Mooie wijn, vineus, karakter.

We leven hier in een minerale wereld, en de wijnen vertalen dat, zelfs op dit basisniveau. Een aantal wijnen hebben een gistige afdronk, die wat aan bier doet denken. Misschien verdwijnt dat nog met wat flesrust.
De beide Weissburgunders en de Scheurebe genieten mijn voorkeur.

Op naar de Rieslings…
Hoewel er enkele goede wijnen in de vorige reeks zitten, zijn de Rieslings van een klasse hoger. De druif zit merkelijk beter in de vingers van de wijnmaker.

7- Weingut Gabelmann Riesling trocken 2020
Rokerig, mineraal, perzikjes, pitvruchten en citrusschil. Sappig en balans, fijnfruitig met citruszuren en geel pitfruit, kruidigheid. Goede lengte in afdronk, met grapefruit en perzik. Eenvoudig maar lekker, mooie instapwijn, prijskwaliteit top.

8- Weingut Gabelmann Waldböckelheim Riesling trocken 2020
Koel en fris in de neus, met munt, mineraliteit, zeste, grapefruit en rinse appel, witte bloemen. Strak met pittige citruszuren en onderliggend smakelijke pitvruchten. Goede finesse. Lange afdronk met sappigheid en zuurtjes en een beetje (tannine)bitters. Mooie wijn.

9- Weingut Gabelmann Niederhausen Felsensteyer Riesling trocken 2020
Aromatisch en gistig, floraal, bloemenweide en jasmijn. Conferencepeer, groene appel, rijper geel fruit. Mineraal. Goede complexiteit in de neus. Droog in aanzet, met wit fruit, perzik. Dens en mineraal. Fijne zuren, balans. Naar afdronk toe kruidigheid. Deze wijn moet nog helemaal ontplooien, veel potentie voor de toekomst.

10- Weingut Gabelmann Niederhausen Klamm Riesling trocken 2020
Floraal en fijne citrus, roze grapefruit, perzik. Tijm en klein exotisch fruit.
Sappig, met mooie zuren, volfruitig, goede focus, dense materie. Mineraliteit. Citruszeste en grapefruit. veel finesse, focus en vooral lekker… Droge afdronk, lang, met geel fruit, kruiden, en een beetje warmte.

Er resten nog drie wijnen met restzoet.
Het is altijd wat moeilijk om wijnen met restzoet in hun prille jeugd te proeven. Vaak komen ze wat platjes over, omdat dit type wijnen bij uitstek gebaat zijn met enige tijd kelderrust. Ik geef de wijnen een nachtje wat lucht…

11- Weingut Gabelmann Niederhausen Klamm Riesling Kabinett 2020
Fijne neus, eerder gesloten, zelfs nog de tweede dag na openen, reductief/gistig. Fijne citrus en opgelegde citroen, uitgesproken mineraal. Dartel en fris, met geïntegreerd restzoet, mooie kruidigheid, finesse. Erg zuivere afdronk. Een heel mooie Kabinett in de klassieke, lichte stijl.

12- Weingut Gabelmann Schlossböckelheim Mühlberg Riesling Spätlese 2020
Licht reductieve neus, wat terughoudend. Rijp geel fruit, zolderappeltjes, zeste van citroen en sinaas, fijne kruiden. Sappig en fruitig in de mond, met goede onderliggende zuren om de balans te bewaren. Kleine tropische vruchten, ananas, appeltjes, mango en meloen. Een mooie, lichte Spätlese, klassiek gemaakt. 8,5% Alc.

Tot slot nog een buitenbeentje: een als witte wijn geproduceerde (Weissherbst) Spätburgunder met een beetje restzoet. 20 g/l, het is niet veel, 11,5 % alcohol, dat is ook niet veel. Ideale terrasjeswijn, dus.

13- Weingut Gabelmann Spätburgunder Wiessherbst feinherb 2020
Heerlijk verleidelijke neus van bosbloemen, aardbeitjes en frambozen, en rode appels. Kruidig en sappig in de mond, fijne zuurstructuur, met tonen van bosvruchten, kweepeer en een pepertje. Kruidigheid in afdronk. Door de zuurtjes valt het restzoet (20g/l dus) amper op. De ideale terrasjeswijn, zoals ik al verwacht had, de fles is leeg voor je het weet.

Het is een aangename, ernstige en klasserijke reeks Rieslings waarmee Weingut Gabelmann in 2020 voor de dag komt. Sebastian bevestigt de indruk die ik tijdens onze eerste kennismaking kreeg: een wijnmaker in volle expansie. Uiteraard is er nog ruimte voor groei, maar de wijnen – vooral de Rieslings dan – zijn het ontdekken meer dan waard. Lichtvoetig en finesserijk, met een goede vertaling van de bodem, fijnfruitig en met typiciteit. Aanrader om te ontdekken als je in de buurt bent.

Weingut Gabelmann Niederhäuser Rosenheck 2017

Jong talent Sebastian Gabelmann ontving ons enkele jaren geleden (lees hier) spontaan voor een geïmproviseerde degustatie. Gutswein, Ortswein, Lagenwein: de droge wijnen werden mooi in volgorde gepresenteerd.
De Lagenwein die we mochten proeven was de Niederhäuser Rosenheck Riesling trocken 2017, en we werden er op slag verliefd op.
We kregen de fles zelfs mee, en dezelfde avond – het was warm, moge dat een verklaring en verontschuldiging zijn – was de fles al leeg. “Seriously addictive“, zei ik enkele dagen later tegen Sebastian.

Niederhäuser Rosenheck is een van de betere wijngaarden rond het dorpje Niederhausen an der Nahe. Direct boven de dorpskern gelegen kijkt de Rosenheck neer op kerk en rivier. Met een bodem van grijze leisteen en klei en een oost-zuidoostelijke oriëntatie en een helling tot 65% is deze wijngaard uitermate geschikt om de druiven fris te houden, waardoor een lange rijpingscyclus gegarandeerd kan worden.

Niederhäuser Rosenheck Riesling trocken 2017
Verfijnde neus van citroengras, citroenschil, pompelmoes, koele (blauwe?) stenen, wat perzik, groene kruiden.
Een combinatie van strakke zuren met een droge kruidigheid (die wat aan gin doet denken) en pompelmoesschil in de mond. Goede concentratie, veel materie op de tong. Goede lengte in afdronk, met perzikjes, pompelmoes en jeneverbes.

Een wijn die eerder doet denken aan een typische Rheingau-riesling, waarbij het fruit wat op de achtergrond blijft en de kruiden meer voorop, maar met een goede densiteit en sappigheid in de afdronk.
Het was van de drie droge Rieslings die we konden proeven de meest interessante, hoewel de Riesling Gutswein trocken 2017 met zijn bloemetjes in neus en mond een topkwalitiet instapwijn was en de Schlossbockelheim Riesling Ortswein 2017 met perzikjes, mandarijnpartjes en een spannende zuurstructuur er ook mochten zijn.

Sebastian Gabelmann maakt van de Niederhäuser Rosenheck nog een Auslese, en produceert verder nog wijnen van de wijngaarden Niederhäuser Felsensteyer, Klamm en Kertz, Duchrother Feuerberg, Schlossböckelheimer Heimberg, Waldböckelheimer Mühlberg en Hüffelsheimer Gutenhölle.
Momenteel hebben ze 7 ha in bezit (of in pacht), nadat ze in 2013 gestart zijn met 3,5 ha.

Een talent om in de gaten te houden.
Ik kijk er alvast naar uit om snel weer eens naar de Nahe te kunnen gaan en de nieuwe wijnen van Sebastian en zijn vrouw Nathalie te kunnen proeven. Hopelijk kan het snel weer.

Weingut Jakob Schneider Hermannshöhle MAGNUS 2016 (Nahe)

Er zijn zo van die flessen die een eigen post verdienen. Dit is er zo eentje…

Weingut Jakob Schneider is geen onbekende voor wie af en toe mijn blog hier leest.
Vijf jaar geleden, in de zomer van 2015 op precies te zijn, waren we hier te gast en maakten we voor het eerst kennis met dit domein.

Sindsdien is er heel wat gebeurd bij het wijndomein uit de Nahe.
Jakob Jr. nam na het plotse overlijden van vader het bedrijf over, echtgenote Laura stapt mee in het Weingut en werd verantwoordelijk voor de marketing, verkoop en export. In 2017 werden ze door Gault&Millau tot “Aufsteiger des Jahres” bekroond. Deze onderscheiding bleek terecht: de recente vermeldingen in de belangrijkste wijngidsen van Duitsland bevestigen dat: vier druiventrosjes in Gault&Millau Weinguide Deutschland 2020, vier sterren in Vinum Weinguide Deutschland 2020, topscores van 95 en 96/100 voor enkele wijnen bij James Suckling in zijn “Top 100 Wines of 2019”.

Weingut Jakob Schneider Niederhäuser Hermannshöhle MAGNUS 2016 is een van de topwijnen van Jakob Jr., naast de Norheimer Dellchen. De gouden capsule verwijst naar de Grosse Lage waarvan deze wijn afkomstig is.
Over de Hermannshöhle wijngaard heb ik ook al meermaals geschreven, zoals in het artikel over ons bezoek aan Weingut Dönnhoff, ook in de zomer van 2015. In de Nahe geldt de Hermannshöhle als een van de beste wijngaarden.

Deze wijn is groot!
Mooie en geschakeerde neus van bloemetjes, veel citrus- en pitfruit, met iets exotisch als mango, lychee of groene banaan. Ook wat rood fruit (passievrucht, kers). Bescheiden minerale rokerigheid.
Lekker en dens op de tong, heel mooi in balans, met zachte citruszuren die wat pompelmoes meebrengen, en veel sappig wit fruit, boomvruchten met kleine groene kruiden. Veelzijdig en boeiend.
Lang droesemcontact is merkbaar in de romigheid naar het einde toe.
Erg lang in afdronk, met heel fijne bitters en rokerige impressies en veel sappig fruit.

Dit is een van de mooiste wijnen van Jakob Schneider die ik al geproefd heb, en een topprestatie van de jonge wijnmaker.

Weingut Gabelmann (Nahe): gedurfd, nieuw, talent

Tags

Duitse Riesling, Gabelmann, Nahe, Nahe trip 2018, riesling

Kommer en kwel in de Nahe wat de hoeveelheid oogst in 2017 betreft. Afhankelijk van de bron worden verliezen van 45% tot 60% gemeld, veroorzaakt door een late opstoot van vorst in april en een vernietigende hagelbui in augustus.
Wat de kwaliteit van de wijnen betreft, lijkt het wel helemaal goed te zitten…

Na het jammerlijke bericht van Weingut von Racknitz brengen we toch ook wat goed nieuws uit de Nahe.
In het centrum van Niederhausen an der Nahe heeft Sebastian Gabelmann het aangedurfd om uit het niets zijn nieuw Weingut op te richten.
Helemaal uit het niets klopt wel niet helemaal: vader Kurt Gabelmann werkte voor enkele topdomeinen doorheen Duitsland. Hij was onder meer hoofdkeldermeester van Staatliche Weinbaudomäne, wat tegenwoordig Gut Hermannsberg (Nahe) is, en ging nadien Weingut Graf von Kanitz (Lorch, Rheingau) leiden.

Geschiedenis

Sebastian was dus sinds zijn jeugd ondergedompeld in wijn. Hij volgde een opleiding in de wijnbouwschool in Oppenheim en haalde de titel “staatlich geprüfter Wirtschafter für Weinbau und Oenologie“. Met dit diploma op zak kon hij aan de slag bij enkele vooraanstaande wijnbedrijven, zoals Dönnhoff (Nahe).

In 2013 besloot hij de grote sprong te wagen en zijn droom waar te maken. Zijn vrouw overtuigde hem: “Elke dag gaat elk gesprek met jou over wijn. Zou je je niet gelukkig voelen als je daar je job van maakte?”
Samen met zijn vader kon hij enkele hectare wijngaard overnemen. Ze begonnen met 3,5 ha, sinds kort hebben ze het areaal kunnen uitbreiden tot 7 ha, nagenoeg allemaal steile hellingen rondom Niederhausen an der Nahe, waar hun domein(tje) gevestigd is.
Ze hebben nu onder andere wijnstokken in de Schlossböckelheimer Heimberg, Waldböckelheimer Mühlberg, en in en rond Niederhausen: Klamm, Kertz, Rosenberg en Rosenheck.
Hun eerste oogst was in 2014, maar die voldeed niet helemaal aan hun hoge kwaliteitseisen, dus daar kwamen ze nog niet mee naar buiten. In 2015 lukte het wel.
Eerste “officiële” oogst, en onmiddellijk vermelding in Gault Millau, Eichelmann en Feinschmecker. Zegt het iemand iets? Ik denk dan: talent.

Momenteel leidt Sebastian Gabelmann samen met zijn vader en met zijn vrouw het bedrijf. Zijn vrouw Nathalie Schwartz is gediplomeerd fotografe en vormgeefster. Zij is verantwoordelijk voor de ronduit schitterende grafiek van catalogus, logo en etiketten.
Dat logo, bijvoorbeeld. Voor wie, net zoals ik, de Duitse taal niet zo machtig is: “ein Gabel” is een vork…

 

Als jonge onstuimige wijnmaker richt Sebastian samen met negen andere jonge wijnmakers uit de regio NaheweinRebellen op (tagline: “Jong. Luid. Wild.”). De tien jonge ondernemers willen samen wijnregio Nahe meer bekendheid geven, en ondertussen elkaar met raad en daad bijstaan en gezamenlijke initiatieven opzetten. Gedurfd…

Gedurfd, ook, de etiketten. Op het vooretiket wordt enkel logo en naam Gabelmann en de druivensoort vermeld. Alle flessen zien er dus nagenoeg hetzelfde uit. Voor meer informatie moet je het rugetiket raadplegen. De drie kwaliteitsklassen (Gutswein, Ortswein, Lagenwein) worden summier aangeduid op de capsule: naarmate de “vorkjes”  een scherpere hoek vormen stijgt de kwalificatie.

 

 

 

 

 

 

 

 

De degustatie

We bellen op een namiddag aan, eerder uit nieuwsgierigheid en in eerste instantie gewoon om een wijnlijst op te vragen. “Gabelfrau” Nathalie overhandigt ons die met een grote glimlach. Als we terug in de auto stappen komt een jonge kerel in werkkledij ons tegemoet, brede glimlach, vriendelijk zwaaiend. Het blijkt Sebastian te zijn. Hij nodigt ons zonder enig aarzelen uit voor een spontane proeverij, buiten op de oprit, een oud wijnvat moet dienen als geïmproviseerde tafel.

We starten met de Gutswein Riesling trocken 2017. Die is afkomstig van wijngaarden tussen Waldböckelheim en Schlossböckelheim, waar de bodem vulkanisch van aard is. De wijn opent zich fruitig in het glas, sappig en lekker, niet heel complex, maar met wat appeltjes en kruiden, een fijn zoetje (8.2 g/l restsuiker) en zachte zuren (7.5 g/l aciditeit) is dit ronduit een plezierwijn.
Dat belooft voor wat nog komen moet…

De Ortswein Schlossböckelheimer Riesling trocken 2017 is van identiek dezelfde herkomst, alleen een week of twee later geoogst. En een tikje droger gevinifieerd: 5.5 g/l suiker. Er is nog wat gist in de neus, de wijn is pas gebotteld. Perzik en citrus zowel in neus als in de mond, fruitgedreven met wat meer materie en wat meer “beet”. Goed in balans met de zachte zuren.

Niederhäuser Rosenheck Riesling trocken 2017 is een van de Lagenweine van Wgt Gabelmann. Leisteen in de bodem, en dat vertaalt zich in de neus, die is rokerig mineraal, en heel elegant met ook wat citrus. Sebastian legt uit dat hij in de Lagenweine niet streeft naar overmatig fruit, dat hij meer kruidigheid wil uitdrukken en d eherkomst wil benadrukken. We kunnen niet vergelijken, want we hebben geen andere Lagewein geproefd, maar deze Rosenheck heeft zeker een mooie kruidigheid en een goede spanning, want weer een tikje meer restsuiker hier. Goede lengte in afdronk.
We krijgen de fles mee om ’s avonds verder te proeven, en als Sebastian de volgende dag vraagt hoe de wijn gesmaakt heeft moet ik bekennen: “Seriously addictive“. Ik bleef mijn glas bijvullen en de fles was leeg voor ik er erg in had.

“Zin om een Burgunder te proeven?” We aarzelen, maar Sebastian dringt aan. En terecht: de Weissburgunder trocken 2017, die met delicaat wit fruit, fijne sappigheid en mondvullend lekker een speciale vermelding verdient.

Het zoete gamma beperkt zich tot een Kabinett en een Auslese. En een Beerenauslese, voor de volledigheid, maar die proeven we niet.
De Kabinett heet voluit Waldböckelheimer Mühlberg Riesling Kabinett 2017. Met een bescheiden 35 g/l restsuiker blijft deze wijn strak, fijnfruitig en mineraal. Een oldskool Kabinett, niet zwaar of stroperig, en met een zuivere afdronk.
De Niederhäuser Rosenheck Riesling Auslese 2017 (95 g/l RS) vertoont kenmerken van de Botrytis: gedroogd fruit, rozijntjes, honing. Ook deze is niet over-zoet in de mond, maar met licht exotisch fruit en een mooie balans blijft alles heel licht en fijn.

Geen Riesling Spätlese in 2017, wat jammer is, maar dat zal wel aan de oogstverliezen liggen die dit jaar kenmerken. 60% minder oogst hier. Maar we gingen het niet over kommer en kwel hebben in dit artikel. Integendeel, de toekomst lijkt rooskleurig voor deze jonge getalenteerde wijnmaker.
Ik vond dat alle geproefde wijnen, hoewel ze uiteraard verschillend zijn, toch een zekere lijn of gelijkenis vertonen. De hand van de wijnmaker, zegt men dan. De wijnen gaan een bepaalde richting uit, ze hebben eigenheid. Gul, sappig en ronduit lekker, bijvoorbeeld. Niet de grote complexiteit, en het zijn geen dense, krachtige wijnen zoals bij von Racknitz, ze missen ook de extreme finesse van Dönnhoff, en de zuren zijn hier zachter dan bij Jakob Schneider. Maar ze wijn ongecompliceerd lekker, en die ene Lagewein die ik proefde vertoonde toch een zekere terroirtypiciteit.
Er is nog ruimte voor groei, uiteraard.
Maar ik maak graag eens een afspraak hier, en dan hoop ik heel het gamma te kunnen doorproeven.

|m|

Bronnen: 
helga-koenig-wein.blogspot.com
modernetopfologie.blogspot.com

 

Een laatste degustatie bij Weingut von Racknitz (Nahe)

Tags

Duitse Riesling, Nahe, Nahe trip 2018, riesling, von Racknitz

Kommer en kwel, zo begonnen de vorige artikeltjes over de Nahe.
Hier, bij Weingut von Racknitz, is dat helemaal het geval. En jammer genoeg niet omdat er weinig oogst was in 2017.

Luise Freifrau von Racknitz.
Vrouw van adel, met een stamboom die minstens tot de 12de eeuw teruggaat.
Haar Weingut, vlakbij de ruïne van Kloster Disibodenberg, draagt de sporen van dat verre verleden. Een hoeksteen in de muur, ingebeiteld jaartal: 1608.
De wijngaard op Disibodenberg is even historisch. Sporen duiden op Romeinse aanwezigheid, waarbij wijnstokken op de zuidelijke helling werden aangeplant.
Geschriften bewijzen dat hier sinds de 11de eeuw onafgebroken wijngaarden zijn geweest.
De kloosterruïne en de wijngaarden komen in 1753 in bezit van de familie von Racknitz.
Diezelfde familie was in 1930 een van de oprichters van “Verein der Naturwein-Versteigerer an der Nahe e.V.“, de voorloper van het huidige VDP.

“1608”

Toch is het allemaal geen rozengeur en maneschijn. Integendeel, het verhaal van Luise von Racknitz is eerder treurig en jammerlijk.

Geschiedenis

In 2002 neemt Luise Freifrau von Racknitz het domein over na haar opleiding wijnbouw in Geisenheim.

Het lot brengt haar in 2003 samen met haar eerste echtgenoot, die na een carrièreswitch haar richting uit gestuurd wordt. Het wijngoed zit dan volledig in het slop. Er is nood aan verregaande vernieuwing en investering. Er moet geïnvesteerd worden in nagenoeg alles: elke machine en elk werktuig moet vervangen worden, heel de kelderuitrusting is verouderd en versleten. Wat er aanwezig is, is rijp voor een museum. De meest recente tractor dateert van 1971…
Maar ze gaan er voor en samen brengen ze het voor elkaar om terug richting top te mikken. Met succes: Weingut von Racknitz wordt een cultdomein. De eigenzinnige wijnmaakster maakt wijnen zoals die niet in de Nahe geproduceerd werden: vol, romig en krachtig, met een heel eigen stijl, onder andere door de wijnen een lang verblijf op droesem mee te geven.

Maar dan keert het tij. De combinatie gezin, huwelijk, kinderen en werk draait niet meer zoals het moet. Een scheiding, jonge kleine kinderen om voor te zorgen, geen tijd meer om in de wijngaard te werken en geen zin meer om nog verder te investeren.
2015 was de laatste oogst waarvan Luise wijn maakte. De druiven van 2016 liet ze hangen, de vogels deden zich er aan te goed. Er was immers geen plaats meer in de kelder om meer flessen te stockeren, want niemand hield zich bezig met de verkoop. In 2017 verkocht ze alle druiven van heel de oogst.
Enkele maanden geleden hakte ze de knoop door en nam ze een moeilijke beslissing: ze verkocht alle haar wijngaarden aan het nabijgelegen Weingut Klostermühle Odernheim.
Een kort berichtje op haar Facebook pagina bevestigt de notariële overname.
Als het geluk haar wat meezit – want blijkbaar is de afspraak hieromtrent nog niet helemaal beklonken – mag ze in de toekomst in samenwerking met dit wijndomein op “haar” manier van de druiven van “haar” Disibodenberg “haar” wijn maken. “Want ze weten niet hoe dat moet“, zucht ze gelaten.
In elk geval eindigt hiermee het verhaal van Weingut von Racknitz meer dan waarschijnlijk voor altijd.

Disibodenberg © Facebook pagina  Luise von Racknitz

Filosofie van wijnmaken

Er zat nochtans potentieel in de manier van wijnmaken en daardoor in de wijnen van von Racknitz.
Sinds de heropstart in 2003 wordt besloten om radicaal het gebruik van artificiële onkruidbestrijdingsmiddelen te bannen en conversie naar organische wijnbouw op te starten. Geen certificatie, die streven ze niet na, want ze willen de vrijheid behouden om in geval van uiterste nood toch te kunnen ingrijpen waar nodig. Ondertussen gebruiken ze eigen compost, venkelpreparaten, kaliumsilicaat, en alles wat in de biologische landbouw gebruikelijk is. Maar dus niet dogmatisch.

De oogst gebeurt manueel, in verschillende oogstdoorgangen. De eerste oogstgang is voor de Gutswein, de basiswijn. Bij de tweede oogstdoorgang gaat men de bodemherkomst van de verschillende wijnen benadrukken. De derde oogst is dan voor de Einzellagen of grand cru’s.
Alle wijnen, van basis tot Lagenwein, wordt op nagenoeg dezelfde manier in de kelder behandeld.
Opvoeding op edelstaal, na een lange maceratie op de schil, soms tot twee dagen als de oogst gezond is en dit toelaat. Vergisting steeds spontaan met eigen gisten.
De wijnen blijven dan lang, minstens negen maanden maar eerder een tot twee jaar op hun fijne droesem (sur lie) zonder verdere manipulaties. Als Luise gelooft dat de wijnen klaar zijn, worden ze gefilterd en gebotteld. “We laten ons niet opjagen door wijnschrijvers die hun boeken voor een bepaalde datum willen uitgeven“.

De degustatie

In Odernheim am Glan gaat een smal bosweggetje richting Klosterruine Disibodenberg. Als er een tegenligger moet passeren, is het wat puzzelen om elkaar voorbij te laten. Tussen hoge donkere bomen gaat de weg tot aan de parking aan de ruïne van het eeuwenoude klooster. Of nee, wacht, je kan nog even enkele meter verder. Daar hangt een uithangbord: Weingut von Racknitz. Een oud hoevegebouw, een grote binnenplaats met kasseien, hoge poorten, luikjes aan de ramen. Een hond kondigt luid onze aankomst aan.
Van op een hoge trap vraagt onze gastvrouw ons even geduld te hebben.

Luise weet haar gevoelens goed te verbergen. Ze ontvangt ons professioneel – na heel hard aandringen kregen we deze afspraak – en verzorgt voor ons een kleine maar mooie degustatie op het terras van het domein.
Ik vertel haar dat ik op ProWein 2017 zo onder de indruk was van een van haar wijnen: vom Vulkangestein 2015. De wijn maakte toen deel uit van een Masterclass “Female Winemakers“. Ze herinnert zich die dag nog goed, zegt ze. Ze was helemaal met de trein van Odernheim naar Düsseldorf gereisd, heel vroeg op, hoogzwanger van haar derde kindje. Om dan op die chaotische, veel te drukke en rumoerige degustatie gefrustreerd te moeten aanhoren dat men verkeerde dingen over haar wijn vertelt. Eigenlijk is ze wel blij dat ik net omwille van die degustatie nu hier ben. “Dan is er toch bij iémand iets blijven hangen”, zegt ze glimlachend.

Luise selecteert voor ons vier wijnen uit haar wijnlijst.

Riesling trocken vom Vulkangestein 2014. Deze wijn is afkomstig van de Schlossböckelheimer Königsfels, Traisen Rotenfels en Niederhäuser Klamm, waarvan de bodems, zoals de naam van de wijn doet vermoeden, uit verschillende soorten vulkanische gesteente (rhyoliet, porfier, melafier) bestaan.
Fijne minerale stijl, wat lactisch, droesem in de neus. Spicy, kruiden, kalk, curry. Eerst is het fruit wat moeilijk te vinden, later wat meer witte steenvruchten, perzik.
Droog, peperig en pikant in de mond, veel materie, hoog in zuren maar van een heel fijne elegante soort, mineraal. Droog en intens in afdronk.

Riesling trocken vom Kieselstein 2014: van de wijngaard vlakbij het wijngoed. De enige die niet steil is, zegt Freifrau von Racknitz. Een hoog gehalte aan kiezels in de bodem, u had het wellicht al geraden.
Rokerig, mineraal, Sponti-neus, met wat meer fruit hier: boomfruit, ananas. Weer die peperigheid in de mond, kruidig, zuren zijn hoog maar door de romigheid in deze wijn stoort dat niet. Rijper, misschien al tikje oxidatief, maar mooi, en weer in de eigen stijl van het huis.

Riesling trocken vom Vulkangestein 2015: Interessante en complexe neus met wat groen, Sponti, iets hout. Strak, rijk en vol. Mooie, speciale stijl van Riesling. Citrus, pompelmoes, met heel verfrissende zuren. Lange afdronk,met citroenzuurtjes, melkroom, pompelmoesschilletjes, harmonische zuren die blijven doorgaan. Mooi!
Ik weet terug waarom ik zo onder de indruk was op Prowein vorig jaar.

Odernheimer Kloster Disibodenberg Riesling trocken 2013, de grand cru van het huis. Op de 7 ha van de Disibodenberg staan de wijnen aangeplant op boven elkaar aangelegde terrassen, die soms tot bijna een kilometer lang zijn. Zuidelijke steile helling met leisteen en verweerde zandsteen om de warmte op te slaan.
Rijk, intens en boeiend in de neus, met wat evolutie: koffie, nootjes, karamel, firne. Volle wijn met tikje restzoet, sappig, goed gebalanceerd, citrus, appel, rijper fruit. Lange afdronk met veel reserve. Saliniteit. Grote wijn!

Als we zeggen dat we de dag voordien bij Dönnhoff waren en dat hier zowat de tegenovergestelde stijl van wijn wordt gemaakt, beaamt Luise dat en is ze er duidelijk fier en trots op. Het verschil tussen de fijn-delicate wijnen bij Dönnhoff en deze stevige, volle, intens krachtige Rieslings kan inderdaad niet groter zijn. Maar deze wijnen verdienen zeker ook hun plaats, meer nog, ze kunnen onvergetelijk mooi zijn en moeten gastronomisch ook geweldig inzetbaar zijn.

© Anty Fung, Facebook

Een persoonlijke noot tot slot, waarbij ik Luise Freifrau von Racknitz nog het allerbeste wil toewensen, en ik hoop dat ze in haar nieuwe leven rust, plezier en voldoening vindt. En ook dat haar Disibodenberg Riesling kan blijven voortbestaan, dat ze op “haar” manier “haar” wijn van “haar” druiven kan blijven produceren.
Het ga u goed, Luise!

|m|

Bron: Interview Piero Sini

Wgt Dönnhoff (Nahe), jaargang 2017

Tags

Dönnhoff, Duitse Riesling, Hermannshöhle, Nahe, Nahe trip 2018, riesling, VDP

Kommer en kwel in de Nahe wat de hoeveelheid oogst in 2017 betreft. Afhankelijk van de bron worden verliezen van 45% tot 60% gemeld, veroorzaakt door een late opstoot van vorst in april en een vernietigende hagelbui in augustus.
Wat de kwaliteit van de wijnen betreft, lijkt het wel helemaal goed te zitten…

De hond des huizes begroet ons

“45% minder oogst dan gemiddeld“, zegt Sascha Schömel bij Weingut Dönnhoff ons als hij ons jaargang 2017 voorstelt.
Er is heel weinig wijn. Van Brücke GG 2017 werd amper 650 liter geproduceerd. Bijna noodgedwongen heeft men dit jaar enkele nieuwe GG’s in het leven geroepen. Van het kernstuk van Roxheimer Höllenpfad wordt nu een Höhlenpfad im Mühlenberg GG 2017 gemaakt, en ook Kreunacher Krötenpfuhl, voorheen enkel gebruikt om een schitterende Kabinett voort te brengen, krijgt nu de status van Grosses Gewächs met de Krötenpfuhl GG 2017.
Helaas allemaal al uitverkocht, net zoals de meeste andere wijnen op de wijnkaart.
We krijgen toch een mooie overzichtsdegustatie van joviale Sascha.

Voor meer details over de wijngaarden en de wijnen verwijs ik graag naar vorige artikels over onze bezoekjes bij Dönnhoff:

Uitstap naar de Nahe – Wgt Dönnhoff

Uitstap naar de Nahe – de wijnen van Wgt Dönnhoff (1)

Uitstap naar de Nahe – de wijnen van Wgt Dönnhoff (2)

Uitstap naar de Nahe – de wijnen van Wgt Dönnhoff (3)

Uitstap naar de Nahe – (2016): Weingut Dönnhoff revisited (deel 1)

Uitstap naar de Nahe – (2016): Weingut Dönnhoff revisited (deel 2)

 

Verschillende bodemsoorten in de Nahe

Riesling trocken 2017 en Tonschiefer Riesling trocken 2017 zijn twee basiswijnen, de eerstgenoemde afkomstig van de meer warme wijngaarden rond Bad Kreuznach, de tweede van leisteenbodems van de Oberhäuser Leistenberg. Het verschil is duidelijk: de Riesling trocken is droger maar blijft sappig en licht, fijn en elegant, Tonschiefer kan zijn herkomst niet verbergen: leisteenmineraliteit, rokerig, wat meer body en ook wat meer restzoet, en lichte saliniteit. Zelfs in dit basisgamma bewijst Dönnhoff zijn topniveau.

Kreuznacher Kahlenberg 2017 (VDP.Erste Lage) is wat breder, met rijpere pitvruchten en perzik in de neus, en ook wat breder met rijp fruit in de mond. Kleine bittertjes in de lange afdronk, duidelijke reserve, dus wijn om even weg te leggen.

Roxheimer Höllenpfad 2017 (VDP.Erste Lage) is complexer, maar ook moeilijk op dit moment. Alle wijnen zijn pas enkele dagen geleden gebotteld, zegt Sascha. Citrus en limoen, wax, rokerig, nootjes, marsepein, sinaasschil. Opvallend glycerinegevoel op de tong. Moeilijke wijn, in een moeilijk en veel te jonge fase.

Hermannshöhle GG 2017 komt van een vatstaal en is overweldigend. Ik schrijf “Wow”… Nog een beetje gistig, dat wel, maar het fijne witte fruit, de groene perzik, de mineraliteit en kruidigheid zitten zo fijn verwezen. Dens maar lichtvoetig, delicaat en fijn, zuiver, lang, groots. De Dönnhoff signatuurwijn bevestigt, nog maar eens.

Hermannshöhle GG 2016 is zo mogelijk nog grootser. Cacaoboter, marsepein, citrus, kruiden, bloemenwei, fijne mineraliteit. Nooit overheersend, altijd verfijnd en edel. In de mond vol en dartel, met heel veel impressies. Complexe en grote topwijn. Een voorrecht om dit in ons glas te krijgen.

Stapje terug om naar het zoete gamma over te schakelen.
De Dönnhoff Riesling 2017 (in feinherbe stijl) krijgt toch een sterretje in mijn notaboekje. 25g/l restsuiker, fijn en fruitig, delicaat evenwichtig, en vooral heel lekker. 

De twee klassieke Kabinetts, analytisch nagenoeg identiek (ongeveer 45g/l restzoet hier), dus herkomst en bodem bepaalt de wijn.
Kreuznacher Krötenpfuhl Riesling Kabinett 2017 heeft een mooie aciditeit van citruszeste en wat kruidigheid, strakke stijl, sappigheid.

Oberhäuser Leisenberg Riesling Kabinett 2017 kan de leisteenbodem niet verstoppen. Wat reductief, rokerig, zeste van citroen, limoen en sinaasappel. Nog wat strakker dan de vorige Kabinett, met een duidelijke saliniteit in de afdronk. Heel mooi. Uitverkocht…

Niederhäuser Hermannshöhle Spätlese 2017 komt van jongere stokken op deze topwijngaard. Ze hebben toch nog de respectabele leeftijd van 20 jaar. Auslese wordt van stokken van rond de 40 jaar oud gemaakt, terwijl de oudste stokken van 70 jaar en meer gereserveerd worden voor de magnifieke droge GG’s.
De Spätlese 2017 vertoont licht ingetogen tropisch fruit, sinaaspartjes, een gebalanceerde aciditeit en een talmende zalvende afdronk. Fantastische Spätlese, heel mooie wijn.

Oberhäuser Brücke  Riesling Auslese Goldkapsel 2017 is bijna op Beerenauslese-niveau, zegt Sascha. Geweldig mooi in de neus, zolderappeltjes, geel fruit, pitvruchten, kruidigheid,… Zoet en breed in aanzet, zonder stroperig te worden. Tropische vruchten, mango, ananas. Groots en complex.

Niederhäuser Hermannshöhle Riesling Auslese Goldkapsel 2017 vertegenwoordigt alles wat deze wijnstijl zo uniek maakt. Mineralen, bloemen, wit en geel fruit, kruiden, tropisch en exotisch fruit, breed en rijp. Toch houden de fijne zuurtjes alles beheerst en adellijk. Lange, romige afdronk. Uniek mooie wijn.

Een ronduit schitterende collectie presenteert Weingut Dönnhoff in jaargang 2017! Opvallend is de zachte aciditeit, die hier nergens overheersend wordt. De wijnen vertonen allemaal de handtekening van Cornelius Dönnhoff, de eigen huisstijl: licht, delicaat, nooit overheersend. Wijnen die fluisteren, heeft Cornelius ons ooit eens toevertrouwd. Daardoor multifunctioneel inzetbaar en combineerbaar met zoveel gerechten.
Jaargang 2017 bevestigt nog maar eens waarom dit domein (niet alleen bij mij) zo hoog aangeschreven staat.

|m|

Wgt Jakob Schneider (Nahe), jaargang 2017

Tags

Dellchen, Duitse Riesling, Hermannshöhle, Nahe, riesling, Weingut Jakob Schneider

Kommer en kwel in de Nahe wat de hoeveelheid oogst in 2017 betreft. Afhankelijk van de bron worden verliezen van 45% tot 60% gemeld, veroorzaakt door een late opstoot van vorst in april en een vernietigende hagelbui in augustus.
Wat de kwaliteit van de wijnen betreft, lijkt het wel helemaal goed te zitten…

We beginnen ons overzichtje van enkele Nahedomeinen met Weingut Jakob Schneider. Niet op het domein deze keer (zoals hier, hier en hier), maar gewoon in Heusden bij Gent, waar Wijnhuis Tinto dit domein sinds kort vertegenwoordigt.
Steven en Nathalie vroegen me om de stalen van de 2017 jaargang mee te komen proeven. Uiteraard wou ik dat.
En vermits ze enkele dagen later op vakantie zouden vertrekken, kreeg ik de flessen mee, met de opdracht om even na te proeven na enkele dagen. Dat deed ik met plezier!

 

 

 

 

 

 

 

 

De twee basiswijnen zijn genoemd naar de bodems waar ze vandaan komen: leisteen (Grauschiefer) en vulkanisch (Melaphyr).
Grauschiefer Riesling trocken 2017 is eerst wat reductief, met gerookte en vlezige toetsen, en onderliggend wit fruit, citrusschilletjes, agrum. Licht in aanzet, verfrissend, met pompelmoes, agrum, citrus. Het evenwicht neigt nu nog naar de aciditeit. Zuivere afdronk, klein bittertje. Boeiende instapper, strak en licht.
Een dag of twee later komt in de neus meer zolderfruit door, kweepeer en klein rood fruit. Delicaat in aanzet met voldoende mondvulling, zachtere aciditeit dan eerst. Een beetje rust doet duidelijk zijn werk ten goede hier.

Melaphyr Riesling trocken 2017 vertoont meer bloemetjes, geel fruit, en is dus iets breder in de neus dan Grauschiefer. Kruidig, grassig, rokerig mineraal.
In de mond ook wat zoetere impressies, denser, met een fraaie zuurstructuur en een zalvend mondgevoel.
Op dag 2 en 3 in de neus meer peer, peardrops, kweepeer, marmelade, abrikoos en toast, rook. De wijn heeft nog aan veelzijdigheid gewonnen. In de mond is de wijn wat teruggeplooid, maar heeft nog steeds goede densiteit en materie.

Melaphyr en Grauschiefer zijn twee verschillende stijlen van instapwijn: de ene strak en lichter, de andere wat krachtiger en zalvend. Beide zijn ronduit plezierwijnen die het bij dit warme zomerweer heerlijk doen als aperitief op het terras.

Niederhäuser Rosenheck Riesling trocken 2017 is rokerig, mineraal en geeft nog niet veel prijs kort na openen. Strakke aciditeit met onderliggend goede materie. Mooie complexiteit en wat kruidigheid. De zuurtjes blijven doorgaan, maar krijgen wat compensatie van witte pitvruchten.
Drie dagen zijn nodig om deze wijn op zijn waarde te kunnen schatten. Edele neus van kruiden en mineralen. Perzikpitten, nootjes, salie, citroengras. Sinaas- en pompelmoesschillen. Zachtere zuren nu, van citroen en wit fruit met weer die kleine kruidigheid. Goede spanning met zuurtjes die later toch weer komen opzetten, samen met pompelmoesbittertjes. Spannende en boeiende wijn.

Niederhäuser Felsensteyer Riesling trocken 2017 heeft onmiddellijk na openen een leuke snuffelneus: wit fruit, rood bessenfruit, ananassnoepjes, kruiden, bloemenwei. Sappig en toegankelijk, met strakke zuurtjes, goede vulling en rijpere fruitimpressies.
De wijn blijft gedurende enkele dagen deze sappigheid en densiteit behouden. Veelzijdig en lekker. Als de aciditeit later gaat versmelten wordt dit een grote wijn!

Niederhäuser Hermannshöhle Riesling trocken 2017 is bij openen iets reductief, met hennep, hooi, citrus en agrum en rokerigheid. Terug wat eenvoudiger in stijl. Fijne citrus, goed evenwicht, maar eerder terug op instapniveau dan de wijngaardnaam doet vermoeden. Ook na enkele dagen wordt de wijn niet echt interessanter.

 

Norheimer Dellchen Riesling trocken 2017 is een van de twee Grosse Lagen-wijnen van Weingut Jakob Schneider. Ze krijgen een gouden capsule rond de kurk.
De wijn vertoont duidelijk het kenmerk van spontane vergisting (Sponti-neus). Vlezig, complex en mineraal. Citrus, rijpe sinaas, zolderappeltjes, kruiden. Complex, krachtig en lang, dense wijn met veel impressies. Kruidigheid en spicyness valt op hier. Beetje lactisch en droesemindrukken.
Later in de week wordt de wijn romiger, en de bittertjes in afdronk nemen wat toe.

Hermannshöhle Riesling trocken MAGNUS 2017 geeft in eerste indruk niet veel prijs. Gesloten, mineraal, gerookt, vlezig. Erg complex bij opschudden: zolderfruit, pitfruit, bloemen. Veel materie in deze wijn, mooi fruitgedreven en strakke aciditeit. Stenige mineraliteit, saliniteit, kruidigheid. Focus en precisie hier, grote wijn.
Na enkele dagen flesrust bevestigt deze wijn alleen maar: meer complexiteit, wat rijper fruit en wat kruiden, grote lengte. Mooie wijn.

 

Twee zoete wijnen tenslotte, een Kabinett en een Auslese, jammer genoeg geen Spätlese.
Klamm Riesling Kabinett 2017 is boeiend in de neus (kleine reductie, bosappeltjes, kruidigheid, mineraal), maar valt een beetje tegen in de mond. Sinaas en Isostar, zuurtjes ontbreken om evenwicht te geven. Hier zijn zowel Steven als ik benieuwd naar de evolutie over enkele dagen.
Wel, ik kan Steven gerust stellen: dit wordt een heerlijk glas Kabinett, met fijn citrusfruit onder de sappige fruittonen. Na een weekje koelkast gaan we zelfs richting rood fruit, cassis, en blijft de mineraliteit opmerkelijk. Spanning in de zuurtjes en de sappigheid. Mooie Kabinett die wat tijd nodig heeft.

Hermannshöhle Riesling Auslese 2017 vertoont roosjes, florale toetsen en honing in de neus. Rijp, pikant, kruidig, met goede zuren, honing en veel lengte.
Een week later is de neus heel complex, met aardse en wat vegetale impressies naast het rijpe tropische fruit (mango, ananas) met honing en gedroogde vruchten. In de mond ook honing en rijp tropisch fruit, met saliniteit op de lippen. Zuivere en lange afdronk vol rijp fruit zonder plakkerigheid. Heerlijke Auslese.
Nu al heel toegankelijk, maar zal uiteraard nog winnen met enkele jaren kelderrust.

Weingut Jakob Schneider behoort ondertussen tot de groten van de Nahe. “Aufsteiger des Jahres” in Gault&Millau 2017, vier druiventrosjes een jaar later in diezelfde gids. De wijnstijl werd “serieuzer” sinds mijn eerste kennismaking hier in 2015. Meer diepgang, en ook meer precisie. Bij sommige wijnen lijkt Jakob junior wat teveel moeite gedaan te hebben (Dellchen), en kan “less is more” raad brengen, maar al bij al is 2017 een meer dan geslaagde jaargang, die een heel hoge kwaliteit en veel drinkplezier brengt.

Große Gewächse 2015 – deel 2: Wgt Dönnhoff (Nahe)

Tags

Dönnhoff, Duitse Riesling, Duitse topwijnen, Duitse wijn, Nahe, riesling

In september worden traditioneel de Grosse Gewächse van het afgelopen wijnjaar op de markt gebracht.
Tot dan stelt VDP een embargo om over deze Grand Cru wijnen te schrijven.

Trouwe lezers van deze blog weten dat we in het voorjaar in de Nahe waren, en daar bij enkele wijnmakers een voorproefje van hun GG wijnen kregen. We mochten er toen echter niet in detail over schrijven. Nu mag het dus wel, en hier volgen de notities van de GG’s die we bij Anne van Weingut Dönnhoff mochten proeven.

Onderstaande proefnotities dateren van mei 2016. De GG-wijnen waren toen nog niet in de fles. We proefden vatstalen.
Ondertussen zijn de wijnen gebotteld en hebben een beetje rust gekregen. De proefimpressies dienen dus met de nodige reserve gelezen te worden.

Felsenberg “Türmchen” Riesling GG 2015
Cornelius Dönnhoff maakt de GG’s droger dan vader Helmut. Tegenwoordig bedraagt het restsuiker gehalte zo’n 5 g/l, waar vroeger 7 g/l gangbaar was. De eigen stijl zorgt voor nog meer precisie.
Rijpe appel, rokerig, munt, beetje Sponti. Complexe aanzet, lang in de mond, evenwicht. Ook hier rokerige mineraliteit en complexiteit. Lange afdronk. Mooie grote wijn.

Dellchen Riesling GG 2015
Deze wijn van de Norheimer Dellchen wijngaard was in mei nog niet gebotteld, maar het vatstaal toonde zich toen al heel toegankelijk. Een beetje typisch voor Dellchen, zegt Anne Dönnhoff, de wijnen zijn meer “open”, geven zich op jonge leeftijd al meer prijs.
Gist, spontane gisting, mineraal in de neus. Op de tong citrus, citroenpartjes, rijpe perzik(pi), kruiden. Veel materie en lengte. In afdronk nog reserve, de afdronk is lang en kruidig.

Hermannshöhle Riesling GG 2015
Het paradepaardje van Dönnhoff, afkomstig van de beste wijngaard van de Nahe.
Wat groene neus nu, zuiver, mineraal, rokerig, complex. Zilte aanzet, met onmiddellijk aciditeit die overneemt. Veelvuldig aan indrukken, diepgang, grote lengte. Romige lange afdronk. Groots. Uiteraard nog véél te jong.

Oberhäuser Brücke Riesling GG 2015
Sinds meer dan 25 jaar werden de druiven van de Oberhäuser Brücke enkel gebruikt voor zoete wijn. De Eiswijn van deze wijngaard is legendarisch.
In 2015 werd nog eens een droge GG geproduceerd.
Met een nieuw “oud” etiket werd de wijn aangeboden op de “Versteigerung” (wijnveiling) van VDP Nahe-Ahr in september. Er werden 600 flessen van 75cl en 48 magnums aangeboden. Inzetprijs was 30€ voor een fles van 75 cl en 60€ voor een  magnum. De veilprijzen lagen veel hoger. Er werd afgeklopt op 99,96€ voor een fles van 75 cl en 251,15€ voor een magnum!
Evoluerende neus, met groene kruiden, rijp geel fruit, heel mooi en intrigerend. 
Complexe, diepe, geconcentreerde aanzet. Strak maar met lengte en materie in de mond. Kleine bittertjes van pitfruit. Lange, talmende afdronk. Top.

Lees ook: Uitstap naar de Nahe – deel 17 (2016): Weingut Dönnhoff revisited (deel 1)
Lees ook: Uitstap naar de Nahe – deel 18 (2016): Weingut Dönnhoff revisited (deel 2)

|m|

Große Gewächse 2015 – deel 1: Wgt Emrich-Schönleber (Nahe)

Tags

Duitse Riesling, Duitse topwijnen, Duitse wijn, Emrich-Schönleber, Nahe, riesling

Elk jaar in september worden traditioneel de VDP.Grosse Gewächse van het afgelopen wijnjaar op de markt gebracht.
Tot dan stelt VDP een embargo om over deze Grand Cru wijnen te schrijven.

Trouwe lezers van deze blog weten dat we in het voorjaar in de Nahe waren, en daar bij enkele wijnmakers een voorproefje van hun GG wijnen kregen. We mochten er toen echter niet in detail over schrijven.
Nu mag het wel, en we beginnen bij Weingut Emrich-Schönleber (Monzingen, Nahe).

Onderstaande proefnotities dateren van mei 2016. De GG-wijnen waren toen, volgens Frank Schönleber, “voor 95% klaar”. We proefden vatstalen.
Ondertussen zijn de wijnen gebotteld en hebben een beetje rust gekregen. De proefimpressies dienen dus met de nodige reserve gelezen te worden.

Frühlingsplätze Riesling GG 2015
Rijpe citrus en sinaas, mineraal, wit boomfruit. Aanzet met veel materie en diepgang, citrus, appel en veel meer. Romig en sappig mondgevoel, met kalkachtige mineraliteit en goede lengte. Grote wijn.

Halenberg Riesling GG 2015
Lichte Sponti-neus van spontage vergisting. Gesloten, met kleine groene kruidigheid. Later komt meer wit fruit en fijne mineraliteit opzetten.
In de mond sappiger, open en uitbundig. Rijk en rijp fruit, krachtig.

Auf der Lay Riesling GG 2015
Deze wijn werd op de veiling (“Versteigerung“) op 18 september in Bad Kreuznach per opbod te koop aangeboden. Alle 240 magnums van deze wijn werden verkocht aan 226€/magnum.
Vlezige neus, met kleine Sponti-toets. Complex, finesse, veel impressies, groots.
Evenwicht, finesse en materie op de tong. Fijne citrus en pompelmoes, uitgesproken mineraliteit, strakke stijl met veel materie. Lange, complexe afdronk. Wijn met grote toekomst.

Als extra konden we ook de Halenberg Riesling -R- 2012 proeven.
Deze wijn krijgt tien procent Botrytis mee, en rijpt dan 18 maanden in houten vat. De wijn wordt iets opulenter gemaakt, met een tikje meer restzoet dan de andere GG’s.
In de neus al wat rozijntjes, kandij, rijper citrus- en perzikfruit. Sappig complex fruit in aanzet, breed uitwaaierend met saliniteit en begin van evolutie. Boeiende wijn.

 

 

Lees ook: Uitstap naar de Nahe – deel 15 (2016): Weingut Emrich-Schönleber
Lees ook: Uitstap naar de Nahe – deel 16 (2016): De wijnen van Wgt Emrich-Schönleber

|m|

Uitstap naar de Nahe – deel 18 (2016): Dönnhoff revisited (deel 2)

Tags

Dönnhoff, Duitse Riesling, Nahe, riesling

“Weingut Hermann Donnhoff is to Nahe, 
what Domaine de la Romanée-Conti is to the Cote-d’Or.” 
(Neal Martin, The Wine Advocate)

“Great winemakers produce the finest wines 
in their region year in year out. 
Superb winemakers consistently surpass a given vintage's 
qualitative potential. 
Stellar winemakers craft wines that leaves tasters 
shaking their heads in awe. 
Dönnhoff is stellar.” 
(Pierre-Antoine Rovani, The Wine Advocat)

Sinds januari 2016 staat Cornelius Dönnhoff officieel aan de leiding van het wijnbedrijf. Nadat hij de afgelopen jaren verantwoordelijk was voor wijngaard en wijnkelder, heeft hij nu alle aspecten van het wijngoed van zijn vader Helmut overgenomen.
De druk is groot, want de reputatie van Wgt Dönnhoff is hoog, getuige bovenstaande citaten van het vooraanstaande team van Robert Parker.

“We beseffen dat“, zegt Anne Dönnhoff, “maar we denken dat we nooit beter gepresteerd hebben dan het afgelopen jaar. Vader Helmut, 67 jaar, is nog elke dag aanwezig, en met zijn 44 jaar ervaring, gecombineerd met de 8 jaar ervaring van Cornelius hebben we nu de indruk dat we aan de top van ons kunnen zijn.”

De invloed van Cornelius deed zich dit jaar al gelden. Hij oogste, tegen de zin van zijn vader, vroeger dan men gewoon was bij Dönnhoff. Voorheen was de “hangtijd” van de druiven anders gedefinieerd dan nu, en zou men 2 tot 3 weken later begonnen zijn met oogsten. Maar Cornelius wil een lichtere stijl van wijnen. Alcohol ziet hij liever op 11% dan op 12% en meer. Dat geeft ook meer finesse en persoonlijkheid.
De GG’s werden ook droger: restsuiker eerder rond de 5 gram/liter dan rond de 7 g/l.

We mogen vatstalen van die Grosse Gewächse 2015 proeven. Maar Helmut Dönnhoff fluistert Anne in het oor dat we er beter niks over schrijven. Anders zou VDP wel eens moeilijk kunnen doen, omdat ze een embargo in de pers eisen tot de wijnen officieel vrijgegeven worden, in september.
We mogen hopelijk wel vermelden dat in 2015 uitzonderlijk vier GG’s het licht zien, in plaats van de traditionele drie, Dellchen, Felsenberg “Felsentürmchen” en Hermannshöhle.
Door de uitzonderlijke omstandigheden werd dit jaar ook van Oberhäuser Brücke een GG gemaakt. Die wijngaard, volledig in bezit van Dönnhoff,  wordt normaal volledig gereserveerd voor Spätlese en Auslese wijnen, in gunstige jaren wordt hier zelfs Eiswein geoogst.
Deze Brücke *Monopol* GG 2015 zal op de veiling (“Versteigerung des VDP-Nahe-Ahr“) op 18 september per opbod aangeboden worden.
Lees over deze GG’s hier…

Over dus naar de wijnen met restzoet.

Dönnhoff Riesling feinherb 2015 
De basiswijn in halfzoet. Net zoals de droge basisriesling afkomstig van vulkanische bodems.
Geel fruit, witte peper en sinaas in de neus. Sinaas ook in aanzet, rechtlijnig, met wat romigheid. In de medium afdronk een klein bittertje.

“Nu volgt een interessant duo“, zegt Anne Dönnhoff. De volgende twee wijnen zijn analytisch nagenoeg gelijk aan elkaar. Het zijn beide Kabinett-wijnen. Enkel de bodem zorgt hier voor het verschil.

Kreuznacher Krötenpfuhl Riesling Kabinett 2015
Nabij Bad Kreuznach, ten noorden van Oberhausen, in de nabijheid van de Kahlenberg wijngaard. Löss en leem met een hoog percentage van kwartsiet in de bodem, en door de warme ondergrond ook een vroege wijngaard. Door de stenige grond brengen de wijnstokken hier trossen met kleine besjes voort, die delicate aroma’s en een levendige aciditeit ontwikkelen. VDP klasseert deze wijngaard ook als Grosse LAge. Dönnhoff produceert hier een van de twee Kabinettwijnen.
Kruiden en wit fruit, met complexiteit door de onderliggende mineraliteit. Rijp, rond en zijdezacht, “mouthwatering”. Gekonfijte citrus in middenstuk, nu al heel mooi evenwicht tussen zoet en zuur. Mooi!

Oberhäuser Leistenberg Riesling Kabinett 2015
De wijngaard ligt in de zijvallei naast het dorpje waar het wijngoed in gelegen is, Oberhausen. Steile terrassen en een geërodeerde leisteenbodem zorgen voor de ideale condities voor Riesling. Door de zuidoostelijke oriëntatie baadt de wijngaard in de ochtendzon, waardoor dauw snel opgedroogd wordt en de vruchten gezond blijven. De zachtere namiddagwarmte zorgen voor een lange rijpingstijd en lagere alcoholgehalte in de wijn. De ideale wijngaard voor Kabinett…
Wat ingetogen op de neus nu. perzik, mineraliteit, peperig, kruiden rook, vlezig bij opschudden. Strakkere en kruidiger dan de Krötenpfuhl, romig en lang, het zoet mooi omgeven door de aciditeit. Lange afdronk, schitterende wijn.

Anne dringt erop aan dat we haar favoriete Spätleses ook eens proeven, om daarna af te sluiten met de zoete versie van de nieuwe Brücke GG. We spreken haar niet tegen…

Schlossböckelheimer Felsenberg Spätlese 2015
Steile zuidhelling met verweerd vulkanisch porfier en geërodeerd melafier. Een warme wijngaard, waar steeds strenge selectie nodig is om de mooiste resultaten te bekomen.
Ingetogen, ernstige neus, mineraal, citrus van citroen tot pompelmoes, en kruiden. Materie en diepte in de mond, zoet maar strak in evenwicht. Rondeur met rijp fruit en kruidigheid. Lange ! afdronk met citrus en sinaaszeste. Fris, complex en romig.  

Nierderhäuser Hermannshöhle Spätlese 2015
Al meer dan 100 jaar wordt Hermannshöhle beschouwd als de topwijngaard van de Nahe, en wordt gebruikt als toetssteen voor elke andere wijngaard in de regio. In de bodem vinden we donkergrijze leisteen gemengd met vulkanisch stollingsgesteende, porfier en kalksteen.
Expressieve neus met kruiden, citrusfruit, pit- en boomgaardfruit. Mineraal en floraal. Strakkere stijl, met sappige aciditeit die voor evenwicht zorgt, met rode besjes en rijp citrus fruit. Romige afdronk met grote lengte en veel impressies.

Oberhäuser Brücke Auslese Goldkapsel 2015
De kleinste wijngaard van de Nahe, 1,1 ha, en in alleenbezit (Monopol) van Dönnhoff. Door de nabijheid van de Nahe wordt een beschermd klimaat gecreëerd met vroege bloei en late rijping van de druiven. De complexe bodem zorgt voor een ideale waterhuishouding. De geologische en klimatologische condities zijn perfect voor Rieslingwijnen met concentratie en diepgang.
We moeten de Brücke GG terug in herinnering brengen als we deze Auslese proeven, zegt Anne Dönnhoff, want de kracht en de diepte zijn herkenbaar.
Nog wat bescheiden neus met rijpe rode appel, mineraal, citrus en rijp geel fruit. Zoet met diepte, karakter en materie. Rijpe appel, perzik, citrus, en nog veel meer. Krachtig en mondvullend. Schitterend lange afdronk. Grootse wijn.

Het werk in de kelder is helemaal Cornelius’ ding.
Als we enkele dagen na onze degustatie de wijnen afhalen, draait de bottelmachine. Een werknemer legt de afgevulde wijnflessen in de dozen. Even verderop bedienen twee andere werknemers het toestel en zorgen voor een perfecte afvulling. Als ik nog wat verder in de werkruimte kijk, zie ik Cornelius Dönnhoff. Met scherpe blik en hier en daar een opmerking superviseert hij heel het proces.
Als ik dat opmerk tegen Anne antwoordt ze: “Dat is altijd zo bij hem. Hij controleert àlles. Niets wordt aan het toeval overgelaten.”
En hadden ik al iets gezegd over de wijnkelder van Dönnhoff?
Die kelderruimte is zo ontworpen dat er genoeg capaciteit is om de hele oogst ofwel volledig in roestvrij staal ofwel volledig op oude houten foeders op te voeden.
Men wil hier geen keuze moeten maken. Als een jaar vraagt om alle wijnen op roestvrij staal op te voeden, wil men dat kunnen. En als op een ander moment men liever alles op hout legt, dan gebeurt dat ook. Geen compromissen hier, enkel de perfectie wordt nagestreefd.

Lees ook: Uitstap naar de Nahe – deel 17 (2016): Weingut Dönnhoff revisited (deel 1)
Lees ook: Große Gewächse 2015 – deel 2: Wgt Dönnhoff (Nahe)

En lees nog eens terug: de reeks van vorig jaar:
Uitstap naar de Nahe – deel 10: Weingut Dönnhoff
Uitstap naar de Nahe – deel 11: de wijnen van Wgt Dönnhoff (1)
Uitstap naar de Nahe – deel 12: de wijnen van Wgt Dönnhoff (2)
Uitstap naar de Nahe – deel 13: de wijnen van Wgt Dönnhoff (3)

|m|

Uitstap naar de Nahe – deel 17 (2016): Weingut Dönnhoff revisited (deel 1)

Tags

Dönnhoff, Duitse Riesling, Nahe, riesling

Ah, Weingut Dönnhoff. Ik moet bekennen dat ik een zwak heb voor deze wijnmakers. En als je op vakantie dagelijks twee keer voorbij het domein rijdt, is het heel moeilijk om de verleiding te weerstaan om hier een afspraak te maken om een degustatie te mogen doen.
Na het leuke antwoordmailtje van Anne Dönnhoff (“Great to hear you are back in Nahe!”) is de datum snel vastgelegd, en op een onweerachtige vrijdagnamiddag mogen we weer plaats nemen in de proefruimte voor een overzichtsdegustatie van de Rieslingwijnen van 2015. Dezelfde proefruimte waar we vorig jaar de mooie degustatie mochten doen, en waarover we schreven in deze artikels: deel 1, deel 2, deel 3, deel 4.

2015 was een spannend jaar voor Wgt Dönnhoff.
Klimatologisch was het het warmste jaar ooit in de Nahe. De zomermaanden waren tropisch warm, en even zag het er naar uit dat er helemaal géén 2015 zou kunnen geoogst worden. De lange droogte zorgde ervoor dat de groei en de metabole ontwikkeling van de druiven stilviel. Eind augustus zag het er helemaal niet goed uit in de wijngaarden. De dramatische situatie werd gelukkig gekeerd door de regen die in september opluchting bracht. Toen bleek dat door de trage groei in de warme maanden de aciditeit van de druiven bewaard was gebleven, tegelijk met een enorme concentratie door de kleine bessen. De vrees dat alcohol en aciditeit niet in balans zouden zijn bleek ongegrond.
De oogstperiode was optimaal. Men kon op een relaxte manier oogsten, zonder de haast die de afgelopen jaren nodig was. En in tegenstelling tot de gangbare ontwikkeling in de herfst viel de aciditeit in de druiven niet snel terug, maar slechts geleidelijk. Daardoor kon elke perceel bij optimale rijpheid worden geoogst, vanaf half september tot eind oktober.
Helmut Dönnhoff durft de kwaliteit van 2015 te vergelijken met… 1971.
1971: het jaar dat de Duitse wijnwet in voege ging, de eerste oogst van Helmut Dönnhoff zelf, én tegelijk misschien wel het beste wijnjaar in de recente Duitse wijngeschiedenis.

Jancis Robinson doet in het artikel “Germany 2015 – simply the best” een gelijke vaststelling: “Cornelius Dönnhoff from the famous Nahe estate Hermann Dönnhoff reports that in his and his father Helmut’s lifetimes, weather conditions had never been better than in 2015.”

We krijgen dus een overzicht van jaargang 2015 bij Dönnhoff.
We beginnen logischerwijs bij de twee basiscuvées.

Dönnhoff Riesling trocken 2015

Voornamelijk afkomstig van wijngaarden op vulkanische bodems.
Fijn geel fruit en floraal. Aanzet met wat fruitzoet, aciditeit in middenstuk, mooie lengte met finesse. Sinaas- en pompelmoesbittertjes. Mooie instapriesling.

Tonschiefer Riesling trocken 2015
De wijngaarden voor deze wijn liggen in enkele zijvalleien van de Nahe. In Oberhausen zijn dat de Leistenberg en de wat in onbruik geraakte Oberhäuser Felsenberg, niet te verwarren met de Grosse Lage Felsenberg die in Schlossböckelheim ligt, maar net aan de overkant van de Nahe ter hoogte van Oberhausen.
Minerale leisteen-rokerigheid, met citruszeste en wat amandel. Frisse aanzet met zeste en pompelmoes. Bitterjes in eindstuk. Elegant, maar nu nog gesloten. Droge afdronk met goede lengte.

Weingut Dönnhoff bezit wijngaarden in negen VDP.Grosse Lage. Ze kunnen dus negen Grosse Gewächse op de markt brengen. Dat doen ze niet. Ze willen enkel wijnen van de allerbeste terroirs als GG aanbieden. Traditioneel worden er maar bij Dönnhoff drie wijnen als GG’s gelabeld. In 2015 worden er uitzonderlijk vier GG’s aangeboden, waarover later iets meer.

Lagenwijnen
De twee volgende wijnen zijn afkomstig van wijngaarden die als VDP.Grosse Lage geklasseerd zijn, maar deze vermelding komt niet op het etiket voor. In de gloednieuwe brochure wordt vermeld dat Dönnhoff deze wijnen als VDP.Erste Lage klasseert.

Kreuznacher Kahlenberg Riesling trocken 2015
Kwartsiet, porfier en leem in deze wijngaard, die ter hoogte van Bad Kreuznach ligt. In deze wijngaard wordt meestal het vroegst geoogst. De druiven hier hebben dikwijls een voorsprong van twee weken. De wijnen hebben een “Rheingau” karakter, volgens Anne Dönnhoff: met wat meer uitgesproken fruit bovenop de mineraliteit.
Geen speciale vermelding op het etiket. In de brochure staat “Classification: VDP.Erste Lage. Lot Name: Im Kahlenberg, Classified as VDP.Grosse Lage.”
Complexe neus met rijper fruit, geel fruit en pitvruchten, appelschil. Zachte aanzet met groene appel, geïntegreerde aciditeit. Extract en concentratie, saliniteit. Afdronk met goede lengte, mooie wijn.

Roxheimer Höllenpfad Riesling trocken 2015
Zelfde verhaal als boven. Classificatie door VDP als Grosse Lage, met als officiële benaming “Höllenpfad Im Mühlenberg”, hier op het etiket ook geen eretitel, en in de brochure weer de vermelding: Classification VDP.Erste Lage, Classified as VDP.Grosse Lage.
Wat ingetogen neus, mineraal, wit pitfruit. Bij opschudden peer en appel. Aanzet met lichtvoetige aciditeit, citrus- en agrum met zeste en perzikpit. Saliniteit en concentratie. Langere afdronk, rokerig, droog. Mooie wijn, maar nu nog veel te jong om te beoordelen.

Lees ook: Uitstap naar de Nahe – deel 18 (2016): Weingut Dönnhoff revisited (deel 2)
Lees ook: Große Gewächse 2015 – deel 2: Wgt Dönnhoff (Nahe)

En lees nog eens terug: de reeks van vorig jaar:
Uitstap naar de Nahe – deel 10: Weingut Dönnhoff
Uitstap naar de Nahe – deel 11: de wijnen van Wgt Dönnhoff (1)
Uitstap naar de Nahe – deel 12: de wijnen van Wgt Dönnhoff (2)
Uitstap naar de Nahe – deel 13: de wijnen van Wgt Dönnhoff (3)

|m|

 

Uitstap naar de Nahe – deel 16 (2016): De wijnen van Emrich-Schönleber

Tags

Duitse Riesling, Emrich-Schönleber, Nahe, riesling

In de koele opslagplaats van Wgt Emrich-Schönleber worden de wijnen van de jaargangspresentatie voorgesteld.
Het is er redelijk druk, die zaterdagochtend, maar het lukt ons toch om af en toe even met Frank Schönleber te spreken en wat uitleg te krijgen.

2015 was geen gemakkelijk jaar in de Nahe. Hete periodes in juli en augustus zorgden bij de jongere aanplant voor wat droogtestress. De mobiele druppelirrigatie installatie werd hiervoor ingezet. De oudere wijnstokken die dieper geworteld zijn doorstonden de droogteperiode goed. In september kwam de langverwachte regen, waardoor het rijpingsproces van de druiven naar wens verder liep. Een koele oktober zorgde ervoor dat de oogst op een ontspannen manier kon gebeuren. Emrich-Schönleber beschrijft de wijnen van 2015 als “Feinfruchtig, mineralisch, feine Säure”. “We hebben hier een jaargang die in ons zijn jeugd enthousiast maakt en met zekerheid een excellent rijpingspotentieel biedt.”
Op de proeftafels staan nog enkele wijnen uit 2014. Hierdoor wordt heel duidelijk dat 2015 een jaar is met méér zuren dan 2014, maar ook met meer diepte en materie.

De druiven voor nagenoeg alle wijnen groeien op de Grosse Lage Frühlingsplätchen en Halenberg.

Historische kaart uit 1901 met vermelding van Frühlingsplätchen en Halenberg

Monzinger Frühlingsplätchen heeft een zuidelijke oriëntatie, en een helling tot 70%. De bodem bestaat uit rode leisteen en gravel, met delen roodgekleurde leem (Rotliegend). Rode leisteen absobeert meer warmte dan blauwe leisteen, dus het groeiseizoen begint hier eerder dan in de naburige wijngaarden. Typisch voor deze wijngaard is het fruitige karakter van de wijnen.

Monzinger Halenberg heeft nagenoeg dezelfde oriëntatie en helling als Frühlingsplätchen, maar bestaat vooral uit blauwe leisteen en kwartsiet. De druiven hebben het hier moeilijker, waardoor de vruchtjes kleiner blijven maar meer aroma ontwikkelen. Hier typeert de fijn gestructureerde mineraliteit.

Emrich-Schönleber Riesling trocken 2015
De basisriesling. Fijnfruitig met peer, appel en pitfruit, en wat florale tonen. Zachte aanzet met sappige zuren en wat rondheid. Groene appel, peer, perzik en pompelmoes. Mooie basiswijn.

Emrich-Schönleber Riesling trocken 2014
Vergelijken kunnen we met de vorige jaargang. Geel fruit en lichte kruidigheid, mineraal. Rond, licht en zacht in aanzet. Zachte zuren en een lichtere structuur.
Goede sappigheid. 

Emrich-Schönleber “Mineral” Riesling trocken 2015
Voornamelijk afkomstig van jongere (30 jaar) stokken op de Halenberg. “Mineral” wordt als Kabinett trocken gevinifieerd.
Ernstige neus, mineraal, rokerig, met pitfruit en citrus. Sappige zuren met citrus op het palet, saliniteit in middenstuk, met op het einde een opstoot van krachtige zuren. Strakkere stijl. In afdronk een fijn bittertje.

Emrich-Schönleber “Lenz” Riesling 2015
“Lenz” is het kleine broertje (of zusje) van “Mineral”. De naam verwijst naar de lente, dus naar de Frühlingsplätchen wijngaard. Deze wijn wordt altijd off-dry, met een beetje restzoet gemaakt, halbtrocken dus.
Wit en geel fruit, evoluerend in het glas, met wat mineraliteit. Na de zuurtjes in aanzet komt veel sappig fruit dat gedragen blijft door de zuurstructuur. Perzik, wat ananas en Cox appeltjes.

Er zijn twee Ortsweine in het gamma. Door de richtlijnen van VDP was men genoodzaakt de naam van deze wijnen te wijzigen. VDP schrijft immers voor dat er maar één wijn droge met de vermelding van de Grosse Lage wijngaard mag geproduceerd worden.

Emrich-Schönleber “Frühtau” Riesling trocken 2015
Afkomstig van Frühlingsplätchen, en tot vorig jaar dan ook Monzinger Frühlingsplätchen Spätlese trocken genoemd. Die vermelding mag dus niet meer, daarom de poëtische naam die naar een vroege dauw verwijst. Hier dus Spätlese kwaliteit in de fles, net als de GG van deze wijngaard, maar de wijnstokken voor deze wijn zijn zo’n 20 jaar jonger dan die waarmee de GG geproduceerd wordt.
Rijper geel fruit, citroengras en citrus. Lichte aanzet, fijn, met citrus, appelzuren en kleine kruidigheid. Zestebitters en een kalkachtige mineraliteit. Wit pitfruit in afdronk, medium lengte maar met veel materie. Dit is een bedrieglijk lichtvoetige wijn, met een mooie toekomst.

Emrich-Schönleber “Halgans” Riesling trocken 2015
Zelfde verhaal als hierboven. Tot vorig jaar Monzinger Halenberg Spätlese trocken genoemd. Een klein broertje van de Halenberg GG dus, weer afkomstig van de stokken die zo’n 20 jaar jonger zijn.
Halgans verwijst naar een soort kraanvogels die in de lente boven de wijngaard worden waargenomen op hun trektocht vanuit het zuiden.
Minerale neus met citruszeste en pompelmoes. Veel impressies, complexiteit. Complex en lang in de mond, na een aanzet met citrus en pompelmoes. Mooie lange afdronk. 

Emrich-Schönleber “Halgans” Riesling trocken 2014
Complexe, rijpe neus met citrus, gele vruchten en groene kruiden. Aanzet met finesse en complexiteit. Ronder dan de 2015, sappig met citrus en wat ananas.

De Grosse Gewächse worden als vatstaal voorgesteld. Ze zijn voor 95% klaar, zegt Frank Schönleber. Maar we mogen er niets over schrijven. Van VDP mag pas vanaf eind augustus of begin september iets in de pers verschijnen over de GG’s. Misschien belichten we deze wijnen te gepasten tijde in een nieuw artikel… Lees hier.

Aan de andere zijde van de proefruimte staan de wijnen met restzoet uitgestald.

Monzinger Riesling Kabinett 2015 is fruitig, met viooltjessnoepjes en uitbundig geel fruit. De zuren zitten goed geïntegreerd in de rondheid.

De Spätleses verdienen meer aandacht. Ook hier wordt onderscheid gemaakt tussen de twee Grand Cru wijngaarden. Mooi is dat er naast de 2015 telkens ook de overeenkomstige 2013 kan geproefd worden.

Frühlingsplätchen Riesling Spätlese 2015 toont rijp fruit, sinaas, kruiden en citrusschil. Frisse aanzet met sappig fruitzoet in mooi evenwicht. Lijkt nu wat eenvoudig, maar heeft waarschijnlijk gewoon tijd nodig.
Frühlingsplätchen Riesling Spätlese 2013 heeft al wat evolutie naar rozijntjes en wax. Rijpe appel, karamel, kandij, gebrande nootjes onder het fruit dat gedomineerd wordt door rijpe appel. Complex en sappig, rijk, rond en lang. Grote lengte in afdronk. Grote wijn.

Halenberg Riesling Spätlese 2015 is nog discreet in de neus. De aanzet is vooralsnog licht, het zoet wordt mooi gedragen door de aciditeit van citrus. Veel finesse in deze veel te jonge wijn. 
Halenberg Riesling Spätlese 2013 is heel fris en zuiver. Zeste, sinaas, beetje boenwas en fijne mineraliteit. Rijp in aanzet, met goed evenwicht en veel diepte in de wijn. Heel lang natalmend, met veel kracht en materie. Grote wijn!

 

---

Het verdient vermelding dat niet alleen de wijnen van Emrich-Schönleber voorgesteld werden, maar dat ook Wgt Adeneuer uit de Ahr te gast was met enkele van hun Spätburgunders. Beide wijnmakers zijn met elkaar bevriend, en nemen elke gelegenheid te baat om elkaars wijnen mee te promoten. De wijnen van Adeneuer kennen we al een beetje van bij Vinikus&Lazarus. Maar het was een ware belevenis om de fijne en elegante GG’s (Rosenthal 2013 en Gärkammer 2013) te kunnen proeven.

Lees ook: Uitstap naar de Nahe – deel 15 (2016): Weingut Emrich-Schönleber
Lees ook: Große Gewächse 2015 – deel 1: Wgt Emrich-Schönleber (Nahe)

|m|

Uitstap naar de Nahe – deel 15 (2016): Weingut Emrich-Schönleber

Tags

Duitse Riesling, Emrich-Schönleber, Nahe, riesling

Drie “Grundsätzen” of “fundamentals”, zo stellen vader Werner en zoon Frank Schönleber, bepalen de filosofie van wijnmaken bij Weingut Emrich-Schönleber. Het is een filosofie die ons doet denken aan wat Cornelius Dönnhoff ons vorig jaar vertelde. De Schönlebers vertalen het als volgt: “Er zijn miljoenen goed gemaakte maar onopmerkelijke wijnen in de wereld. Anderzijds worden er veelvuldig “show-wijnen” gemaakt, wijnen die indruk maken bij de eerste slok, maar zelden drinkplezier bieden bij het tweede glas. Wij beogen geen van beide. Onze filosofie is anders. We richten ons op drie fundamentele waarden:
1- Schönleber wijnen bieden echt drinkplezier;
2- Schönleber wijnen zijn eerlijk, authentiek, en onverbloemd de expressie van hun oorsprong;
3- De Lagen-wijnen van Schönleber hebben uitgesproken persoonlijkheid. We willen niet gewoonweg “goede wijnen” maken.
Deze drie essentiële punten leiden ons in alles wat we doen. In de wijngaard staan deze waarden centraal, elk werk dat we doen moet hieraan beantwoorden. In de kelder zorgen ze ervoor dat onze wijnen op een natuurlijke wijze kunnen ontwikkelen. In het proces van druif tot wijn is elke vat of tank anders. Van het botten van de druif tot het bottelen in de kelder vertelt elke wijn zijn eigen verhaal, en elke wijn heeft zijn eigen persoonlijkheid. En dit is hoe we het willen zien.”

Mei 2016. Een beetje tot onze eigen verbazing bevinden we ons terug in de Nahe. Het doel: een ontspannende wandelvakantie. De hoop: betere weersverwachting dan wat men voorspelt voor de hoge Alpen, ons oorspronkelijk reisdoel.
Het aspect “wijn” kunnen we echter niet aan ons laten voorbij gaan in deze regio, dus breien we een vervolg aan de reeks “Uitstap naar de Nahe” die we vorig jaar publiceerden.

Een brochure van Weinland Nahe leert ons dat Weingut Emrich-Schönleber de traditionele Jahrgangspräsentation organiseert.
Van dit wijndomein weten we enkel dat het hoog staat aangeschreven en goede waardering krijgt. We bespraken al enkele basiswijnen hiervan, maar onze kennis van het domein blijft summier. Dit is de kans om daar verandering in te brengen.

Monzingen is een dorpje van amper 1600 inwoners, maar kan zich toch beroepen op meer dan 1200 jaar wijnbouwtraditie.
In het centrum van het dorp ligt het wijngoed, volop in verbouwing: stap voor stap worden de gebouwen vernieuwd. De ontvangstruimte is alvast indrukwekkend.

2016 is in meerdere opzichten een bijzonder jaar voor de familie Schönleber. De geboorte van de tweede dochter van Frank Schönleber, Sophia, was op privégebied belangrijkst. Zijn verkiezing tot nieuwe voorzitter van VDP.Nahe is een bekroning op zakelijk gebied. Frank Schönleber volgt hiermee Armin Diel op, die zich na 23 jaar voorzitterschap niet meer kandidaat stelde. Verdere verjonging van VDP.Nahe wordt verzekerd door de aanstelling van Georg Rumpf , Caroline Diel en Tim Fröhlich in het bestuur.

Weingut Emrich-Schönleber kan bogen op meer dan 250 jaar traditie. In het midden van de 18de eeuw werd al vermelding gemaakt van de familie Emrich als wijnmakers. Tot de jaren ’60 van vorige eeuw was het bedrijf een gemengd landbouwbedrijf. Dat was destijds de gangbare manier om zich tegen een mislukte druivenoogst te verzekeren. Enkel de meest gegoede families konden het zich permitteren om enkel aan wijnbouw te doen. Van 1965 tot 1985 wordt door de familie Schönleber het bedrijf omgevormd tot wijngoed. Wijngaarden worden uitgebreid, van eerst 2 naar 10 ha. Vader Werner brengt het bedrijf stilaan naar de top, niet toevallig door een toenemend aandeel Riesling in de wijngaarden. In 1991 wordt Emrich-Schönleber voor het eerst vermeld in de lijst “Germany’s top 100 wineries”. In 1994 komt de toetreding bij VDP. In 2005 realiseert zoon Frank zijn eerste wijnoogst.
Momenteel bezit het bedrijf 18 ha wijngaard, waaronder grote delen in de Grand Crus van Monzingen: Frühlingsplätchen (11,7 ha), Halenberg (5,2 ha) en Auf der Lay.  

Internationale erkenning blijkt uit de beoordeling van de verschillende uitgevers en tijdschriften:
Gault Millau: 4.5 druiven (op 5)
Der Feinschmecker: “FFFFF” (op 5)
Eichelmann: ***** (op 5)
Wein-Plus.de: W++

Het palmares: “Kollektion des Jahres”, Gault Millau 2004; “Winzer des Jahres”, Gault Millau 2006; winnaar van de “Riesling Cup”, Feinschmecker, 2007; “Weißweinkollektion des Jahres”, Eichelmann 2008; “Kollektion des Jahres, Nahe”, Weinplus.de 2008 en 2010; beste Riesling 2001, Eichelmann 2012; beste Riesling 2002, Eichelmann 2013.

Stephan Reinhardt schrijft in zijn boek “The Finest Wines of Germany”: “It was Werner Schönleber who put the names of Halenberg en Frühlingsplätchen back on the map, and together with Helmut Dönnhoff and Tim Fröhlich he has transformed the formely unknown Nahe Valley into one of the wolrd’s highly regarded Riesling regions.”

Hoog tijd dus voor een kennismaking met hun wijnen…

Lees ook: Uitstap naar de Nahe – deel 16 (2016): de wijnen van Wgt Emrich-Schönleber
Lees ook: Große Gewächse 2015 – deel 1: Wgt Emrich-Schönleber (Nahe)

|m|