Serendipity… Het is een ietwat enigmatische term, en een romantisch maar toch onderhoudend filmniemendalletje uit 2001. Je zoekt iets, en je vindt iets anders, en dan blijven de verwijzingen je om de oren vliegen.
Zo ging het ook met dit artikel.
In aanloop naar een komende rieslingdegustatie wilde ik de streek en de eigenheid van het thema – dat ik hier nog niet ga verklappen – een beetje uitwerken.
Ik kwam toevallig terecht bij een artikel van “Moderne Topfologie”, de wijn- en foodblog van journalist Kai Brückner, met als intrigerende titel: “Lasst die guten und großen Rieslinge reifen – ein Plädoyer für mehr (Zu)Gelassenheit” (Laat goede en grote Rieslingwijnen rijpen – een pleidooi voor meer gelatenheid / gemoedsrust).
Even later op de proeverij bij Langbeen meldt wijnmaker Georg Breuer (Rheingau) dat hij een van zijn Grosse Gewächse, de Rüdesheim Berg Roseneck 2015, pas in 2020 op de markt zal brengen. De wijn is nu al te bestellen, wordt op het domein bewaard, en in 2020 bij levering mag je betalen. “Want, zo zegt Georg Breuer, mijn wijnen worden veel te snel geopend en gedronken, en dat is zo jammer, want dan heb je niet in je glas wat ik wil dat er in het glas komt. ”
En hoe zat dat ook alweer in de Mosel? Dr Loosen introduceerde een GGR, Grosses Gewächs Reserve: “Voor wijnmaker Ernst Loosen betekent het GGR concept enerzijds GG (Grosses Gewächs), met daarbij “Ruhe” (rust) en “Reife” (rijpheid). Om dit te bekomen, vergisten de wijnen met eigen gisten in grote neutrale foeders, en blijven dan 24 maanden op de fijne droesem, zonder bâtonnage. Na botteling rusten ze nog 12 maanden in de fles voordat ze vrijgegeven worden.”
Dit concept is het resultaat van een oude lokale traditie, waar wijnen soms 20 tot 30 jaar in vat werden bewaard alvorens te bottelen. Ernst Loosen bottelde in 2008 een wijn van 1981. De wijn was puur en fris, en overtuigde de wijnmaker dat dit meer kon zijn dan een eenmalig experiment. De Urziger Würzgarten GG 2012 kreeg 12, 24 en 36 maanden vatrust. Bij vergelijken van de 12- en 24-maanden versies bleek de laatste een meer geïntegreerde aciditeit en meer frisheid te vertonen.
Een artikel over deze wijnen in AFR Magazine heeft als titel: “…his serendipitous sip of dry Mosel…”. Weer serendipiteit, dat kan geen toeval zijn.
Maar nu terug naar het artikel van Kai Brückner.
“Rode wijn wordt beter met langere bewaring, terwijl witte wijn snel moet gedronken worden” is de gangbare opvatting, niet alleen in Duitsland.
“Dat is voor 95% onzin”, zegt Felix Prinz zu Salm-Salm, oenoloog en bedrijfsleider van Weingut Prinz Salm in Wallhausen an der Nahe.
© modernetopfologie.blogspot.be
De jonge wijnmaker – hij is 35 jaar – van het oudste familiewijngoed in Duitsland heeft een zwak voor ouderdom: zijn stokpaardje is gerijpte wijnen, en meer in het bijzonder gerijpte Rieslings. Hij kwam hiermee in aanraking door wijnen te proeven die door zijn vader in de schatkamer van het domein in Schloss Wallhausen bewaard werden. Bij het proeven van deze gerijpte wijnen stelde hij vast dat de lange bewaartijd de smaak van de wijn had veranderd, maar dat ze zeker niet slecht waren.
Een ervaring die Kai Brückner onlangs kon delen, want tijdens de afgelopen wijnvoorstelling werd ook een seminarie “Gereifte Weine – Was kann ein Riesling?” (“Gerijpte wijn – tot wat is Riesling in staat?”) aangeboden. Gemodereerd door Felix Prinz zu Salm-Salm zelf, bood dit seminarie de deelnemers de gelegenheid een staalkaart van de “VDP.Grossen Lagen” en “VDP.Ersten Lagen” van dit wijngoed uit de Nahe te proeven en te vergelijken. Negen rieslingwijnen, de jongste uit 2015, de oudste uit 1994, vormden de ruggengraat van deze vinologische reis naar het verleden.
Voor gedetailleerde proefnotities verwijs ik graag naar het originele artikel.
De vier peilers voor rijping: zuur, suiker, tannine, alcohol
Welke factoren bepalen of een wijn kan bewaren? Volgens Felix Prinz zu Salm-Salm zijn hiervoor vier inherente kenmerken belangrijk: zuren, suikers, looizuur (tannines) en alcohol. Hoe hoger het gehalte van een van deze bestanddelen is, des te groter is het rijpingspotentieel van de wijn.
Bij rode wijnen zijn vooral het gehalte aan tannine en alcohol belangrijk, terwijl die relatief minder zuren en suikers hebben. Hier komt Riesling dan op het voorplan. Rieslingwijnen hebben natuurlijk minder tannine en dikwijls ook minder alcohol, maar geen andere druif kan door de excellente zuurstructuur tot op het allerhoogste niveau van restzoet het suikergehalte integreren, zonder zijn elegantie en eigenheid te verliezen.
„Die Rieslingweine erhalten ihre völlige Entwicklung erst auf dem Lager. Kein Wein erhält sich so lange auf dem Lager, wie der Rieslingwein, Gehalt und Aroma verliert er niemals.“
Johannes Metzger – Abhandlung über den „Rheinischen Weinbau“ von 1827
Gerijpte wijnen, gerijpte Riesling… “In de jaren ’20 van vorige eeuw kwamen de Rieslingwijnen pas op de markt als ze vijf tot tien jaar oud waren“, zegt Felix Prinz zu Salm-Salm. In de loop van de volgende decennia is die traditie beetje bij beetje verloren gegaan. Maar het seminarie toonde aan: niet alleen voor wijnen met restzoet, maar ook voor de grote droge rieslingwijnen geldt: drie, vier, vijf of meer jaren rijpheid doen de wijnen meer goed dan kwaad.
Langer laten liggen
Deze vaststelling heeft ook bij Wgt Prinz Salm gevolgen. Een deel van de GG wijnen zal ook hier, net als bij Breuer, vijf jaar in de kelder blijven alvorens vrijgegeven te worden.
En enkele van de 2015 VDP.Erste Lage, zoals de Dalberger Ritterhölle en de Sommerlocher Steinrossel worden in 2016 niet verkocht, maar komen pas in april 2017 op de markt. Later dus dan de GG’s van dat jaar…
“Ik vind dat we de hoogwaardige Rieslingwijnen moeten presenteren zoals grote witte wijnen uit Bordeaux of Bourgogne. Daar brengen de wijnmakers hun grote wijnen ook pas na enkele jaren vat- en flesrijping op de markt“, zegt Felix.
Kai Brückner besluit: “Je suis d’accord… Daarom mijn pleidooi voor meer gemoedsrust: laat de grote en goede rieslingwijnen liggen.”
Bronnen:
Moderne Topfologie
AFR.com
Mosel Fine Wines
vrienden van de riesling 